De omvolking van de Schilderswijk: scenario voor Nederland?

Dit artikel maakt deel uit van een serie. Hier vindt u de eerdere delen.

Deze serie is een zoektocht: ik wilde weten hoe de Schilderswijk zo heeft kunnen veranderen. Hoe een blanke arbeiderswijk ondanks verzet van de bewoners een wijk kon worden waar bijna iedereen een migratieachtergrond heeft, een wijk waar bijna alle oude huizen vervangen zijn, waar eigenlijk alleen de straatnamen nog aan vroeger herinneren.
Aan het einde van deze zoektocht ben ik een hoop wijzer geworden, maar ook een stuk somberder.

Deels was de omvolking van de Schilderswijk natuurlijk het gevolg van een ‘perfect storm’. De puinhopen van de oorlog, de overbevolking en de al bestaande verkrotting gaven de wijk geen beste startpositie. De komst van de migranten was onvoorzien en veel ontwikkelingen versterkten elkaar.
En toch. Er zijn fouten gemaakt, enorme fouten. Er zijn keuzes gemaakt die niet goed zijn te praten. De geschiedenis van de Schilderswijk had anders kunnen verlopen, en vooral een stuk beter; niet met de kennis van achteraf, maar met de kennis van toen. Mensen zijn respectloos behandeld. Protesten en verdriet zijn genegeerd of gebagatelliseerd.

Met deze serie wil ik een monument oprichten voor al die mensen die vertrapt zijn en niet gehoord werden. Daarnaast wil ik de angst voor verdere omvolking bespreekbaar maken.
En vooral wil ik de onderliggende patronen zichtbaar maken. Mensen staren zich vaak blind op de deelproblemen: criminaliteit, immigratie, discriminatie of extremisme. Maar al deze zaken worden gevaarlijk omdat er in de kern van onze democratie iets mis gaat.

Onwelkome woorden

Omvolking is niet het enige woord waar een taboe op rust. De leden van onze heersende klasse worden niet graag ‘elite’ genoemd.[i]
Waarom niet?
Omdat de betekenis van dit woord nogal verschoven is.[ii]

Ooit betekende deze term ‘een uitgelezen minderheid die bijzondere sociale, geestelijke en zedelijke kwaliteiten geacht wordt te bezitten’. Het waren de mensen die beter waren, de mensen die boven anderen verheven waren, degenen die op grond van hun uitzonderlijke kwaliteiten terecht de leiding hadden. Veel leden van ons establishment zien zichzelf vermoedelijk nog steeds zo.
Tegenwoordig betekent ‘elite’ eerder ‘bevoorrechte groep die haar eigen belangen voorop stelt’.
Een stukje zelfonderzoek voor onze elites: hoe is dat toch zo gekomen…? Het is een vraag waar deze serie in elk geval gedeeltelijk een antwoord op geeft.

Elite koos en kiest voor zichzelf

Veel te vaak kozen het college en de hoge ambtenaren van Den Haag voor eigen belangen en ideologieën in plaats van voor de mensen waarvoor ze verantwoordelijk waren. Waren de Schilderswijkers voor hen nog wel mensen? Hoeveel mooie woorden er ook gesproken werden: uit de daden van college en ambtenarij bleek dat Schilderswijkers voor hen niet meetelden, dat zij vooral als obstakel werden gezien.

Waaruit bleek dit?

De pogingen om de oude wijken op te offeren aan cityvorming.[iii]
De manier waarop men de Schilderswijk wilde saneren – plan Oranjeplein – waardoor de bevolking verdreven zou worden.[iv]
De schandalige verwaarlozing van de wijk en de laksheid in het aanpakken van uitbuiting waardoor inwoners verjaagd werden.
Het bevorderen van segregatie: ondanks veel protesten werden bijna alle immigranten in de oude wijken gedumpt.[v]
Het doelbewust laten creperen van de kleine middenstanders.[vi]
Wel geld steken in eigen (elitaire) belangen, niet in de primaire levensbehoeften van de Schilderswijkers.[vii]
De minachting en onzorgvuldigheid in de communicatie met inwoners.[viii]
Het belonen van slecht gedrag van immigranten en het bestraffen van protest tegen dat gedrag.[ix]

De omvolking van de Schilderswijk was geen natuurlijk proces, maar werd mogelijk door de acties van bewindslieden en hoge ambtenaren die hun eigen zaken belangrijker vonden dan het lot van de Schilderswijkers.
En het grote probleem is dat deze houding bij overheden nog steeds gebruikelijk is, ook op landelijk niveau.

Onze democratie werkt niet

Naar de Schilderswijkers werd niet geluisterd. Hun klachten over de krotten en braakliggende terreinen werden genegeerd, hun angst voor verdrijving werd overdreven genoemd, hun protesten tegen vervanging door immigranten werden onzinnig of zelfs racistisch genoemd. Ze kregen een bitter gelijk, maar niemand heeft ooit spijt betuigd.
Worden Nederlandse burgers tegenwoordig beter behandeld? Wordt hun stem gehoord?

Het is in Nederland gebruikelijk dat na de verkiezingen regeringscoalities gevormd worden die zich niet gebonden voelen aan verkiezingsbeloftes. Vaak wordt dan gezegd: ‘In een democratie kan nu eenmaal niet iedereen zijn zin krijgen.’ Opvallend is dat de bevoorrechte klasse – een minderheid in de samenleving – meestal wel haar zin krijgt, ook als de rest van de bevolking er anders over denkt. Dit heeft niet alleen te maken met de gebreken van ons politieke systeem, maar ook met de logge ambtenarij[x] die achter de schermen de dienst uitmaakt en waarvan de leidende figuren eveneens tot de ‘betere kringen’ behoren.

Zoals onderzoeker Wouter Schakel schreef: Wie wil dat de overheid naar hem luistert, kan het beste een universitair diploma én een hoog salaris hebben.(…)
Als opleidingsgroepen gelijk werden vertegenwoordigd zou Nederland er heel anders uitzien. Om een paar voorbeelden te noemen: sociale voorzieningen zouden worden uitgebreid, de verschillen tussen rijk en arm zouden kleiner zijn, immigratie zou meer worden beperkt, criminaliteit zou harder worden bestraft en Europese integratie zou worden teruggeschroefd.[xi]

Dit verklaart waarschijnlijk de enorme weerstand in bepaalde kringen tegen referenda waarbij meerderheden werkelijk gehoord worden. Vaak zegt men dat referenda niet tot verstandige beslissingen kunnen leiden. Maar zijn de beslissingen die nu genomen worden dan wel verstandig?

‘Verstandige’ beslissingen

Hoe is het ooit verdedigbaar dat gemeentebesturen en andere overheden nog steeds kapitalen besteden aan eigen prioriteiten terwijl veel mensen niet eens in hun primaire levensbehoeften kunnen voorzien? Hoe is het goed te praten dat zo veel Nederlanders elementaire zaken als voedsel of onderdak niet (voldoende) krijgen, terwijl onze bewindslieden in het buitenland met geld strooien, soevereiniteit weggeven alsof dat niets betekent en onomkeerbare verdragen tekenen waar de meerderheid van de bevolking niet achter staat?

Het aantal daklozen is alarmerend hoog en huurders zitten in het nauw. In september 2019 stelde het Nibud[xii] dat een kwart van de huurders financiële problemen had; dit was ruim voor de coronacrisis. Toch weigerde minister Ollongren in juni 2020 – zelfs na een motie van afkeuring in de Eerste Kamer! – om huurverhoging tegen te houden.[xiii] Inmiddels berekende het CBS dat we tijdens de coronacrisis de grootste huurstijging in zes jaar meemaakten.[xiv]
De voedselbanken krijgen het steeds drukker, en ook dat was al voor de coronacrisis.[xv] Toch presteert een gemeente als Almelo[xvi] het om midden in diezelfde coronacrisis wel grof te bezuinigen op de voedselbank,[xvii] maar niet op de veel hogere subsidie – die al lang afgebouwd had moeten worden – voor een ‘theaterhotel’.[xviii]

Hoe ‘verstandig’ is dit beleid? Of is dit simpelweg beleid in het belang van de bevoorrechte klasse waarbij de belangen van de meerderheid van de Nederlanders genegeerd worden?

We worden geregeerd door een overheid die harder achter bijstandsgerechtigden[xix] aan lijkt te zitten dan achter multinationals die belasting ontduiken; een overheid waaronder de toeslagenaffaire jaren kan etteren terwijl graaigedrag aan de top zonder echte gevolgen blijft. We worden geregeerd door een elite die geen verantwoordelijkheid neemt, maar op eigen voordeel uit is.

Helaas zijn er nog meer overeenkomsten tussen vroeger en nu.

Immigratie

Destijds werden de gastarbeiders gehaald door werkgevers die hun onderhandelingspositie wilden versterken.[xx] Deze ‘tijdelijke’ krachten gingen niet terug. We weten hoe moeizaam de integratie van een groot deel van deze mensen in onze samenleving is verlopen/verloopt, maar is ervan geleerd? Met name D66 en GroenLinks ijveren nog steeds voor meer immigranten. Ze willen zelfs extra immigranten uitnodigen.[xxi]
D66 – elitepartij bij uitstek – kwam in februari 2020 met het wereldvreemde voorstel om weer gastarbeiders uit Afrika te halen.[xxii] Natuurlijk. Afrikanen hierheen halen – alsof we niet een voortdurende instroom van migranten hebben – en dan net doen alsof ze weer teruggaan. Heel nostalgisch, net als toen. Denk niet dat dit een kansloos proefballonnetje was: het ministerie van Buitenlandse Zaken – hallo Sigrid Kaag! – liet hier al onderzoek naar doen.[xxiii]

En waren D66 en GroenLinks maar de enige hardleerse partijen, maar nee. Denk even terug aan een uitspraak van PvdA-wethouder Van Hagen (1975): ‘Wij zullen ook in de Haagse gemeenschap gewoon met dit verschijnsel moeten leven.’ Zoals de pastores van Laakkwartier destijds terecht schreven: De woorden ‘wij’ en ‘Haagse gemeenschap’ zijn hier wat onwaarachtig gebruikt. Is het niet veeleer zo dat de zwakste wijken van de stad hiermee belast worden omdat in de rest van die ‘Haagse gemeenschap’ noch de buitenlandse werknemers noch de Surinaamse rijksgenoten mogen wonen?[xxiv]

De gelijkenis is groot met PvdA-leider Lodewijk Asscher in december 2015. Bewogen sprak hij over Nederlanders die vluchtelingen welkom moeten heten terwijl hij de protesten in Geldermalsen (tegen een AZC) noemde als afschrikwekkend voorbeeld. ‘Saamhorigheid zou wat mij betreft een mooie boodschap zijn voor ons allemaal in 2016.’[xxv]
In wat Elma Verhey schreef (maart 2016) over ‘klassiek sociaaldemocratisch graaisocialisme in Amsterdam-Zuid’ zien we het ware gezicht van deze PvdA’er.[xxvi] Lodewijk Asscher vindt – net als zijn partijgenoot Van Hagen – mooie woorden belangrijker dan daden. Gastvrijheid voor immigranten is blijkbaar niet iets voor ‘ons soort mensen’, de PvdA vraagt dit wel van anderen.

Discriminatie

Nog een parallel. De manier waarop destijds het anti-apartheidsactivisme werd geprojecteerd op de Schilderswijk vertoont grote overeenkomsten met de manier waarop nu identiteitspolitiek als wapen wordt ingezet. Denk even aan de reacties in de Haagse gemeenteraad toen drie winkeliers keurig probeerden uit te leggen waarom zij een probleem hadden met de minaretten bij de oude synagoge. Discriminatie! Er was bij de raadsleden maar één koers mogelijk: hoe respectloos de moslims zich ook gedragen hadden, hen mocht geen strobreed in de weg worden gelegd.[xxvii]

Zo zien we tegenwoordig hoe criminele tuigvloggers,[xxviii] geweld verheerlijkende rappers[xxix] en terugkerende IS-vrouwen[xxx] met alle begrip behandeld worden en zelfs een podium krijgen. Hoe anders is dat voor de blanken die de rol van onderdrukker krijgen toebedeeld. Er is al jaren een complete campagne gaande tegen de ‘witte’ Nederlander.
De mensen die vijftig jaar geleden nog in krotten woonden,[xxxi] zouden geprofiteerd hebben van de slavernij; bevoorrechte immigranten die hier alle kansen krijgen, noemen zich hun slachtoffers. Ik zie nog voor me hoe Clarice Gargard in haar elegante jurkje bij de VN zat te vertellen dat zij – dochter van Liberiaanse elite – afstamde van vrouwen die racisme, armoede en oorlog hadden weten te overleven.[xxxii] In dat beeld is eigenlijk alles samengevat.

Hoezo saamhorigheid? Ondanks alle mooie woorden lijkt ons establishment – politici, bestuurders, mainstream media en instituten – vooral uit te zijn op verdeeldheid. Segregatie en identiteitspolitiek dreigen de bevolking van Nederland op te splitsen in geïsoleerde, vijandige groepen.
In wezen is het zo racistisch om Nederlanders van kleur als een aparte groep te behandelen. Het zijn gewoon Nederlanders en de meesten stemmen niet op kleur, maar op belangen. Sommigen stemmen zelfs PVV.[xxxiv] De hysterie[xxxv] van de laatste jaren over racisme heeft Nederlanders massaal bewust gemaakt van ras, en de strijd tegen racisme waarschijnlijk meer kwaad dan goed gedaan.

Een vraag die ons establishment zichzelf mag stellen: is het huidige beleid goed voor de minderheden? Want al die politici en mediafiguren die zo ridderlijk strijden tegen racisme lijken te denken dat zij opkomen voor Nederlanders van kleur. Maar waar hebben deze Nederlanders echt behoefte aan? Aan zedepreken over racisme of aan goede huizen en bestaanszekerheid?
Zoals Schilderswijker Mohamed Balah zei (juli 2020): ‘De échte problemen in de wijk zijn heel banaal. Verkeersveiligheid, afval, te weinig groen, tochtige en beschimmelde woningen.’[xxxiii]

Er zijn grenzen

Zowel in de Schilderswijk als elders zijn er zoveel Nederlanders die een bewonderenswaardige veerkracht hebben. Mensen die de moed opbrengen om zich steeds weer in te zetten voor hun familie, voor hun buren, voor hun wijk. Mensen die de verenigingen draaiend houden en activiteiten voor de jeugd organiseren. Mensen die nooit rijk zullen worden omdat ze hun tijd steken in vrijwilligerswerk en gul geven voor degenen die het minder hebben.
Politici van het CDA schermden ooit met de term ‘zorgzame samenleving’ en daarmee bedoelde men deze mensen.

Deze samenleving bestaat wel degelijk, en dat is de samenleving waar Asscher een beroep op doet als hij het heeft over saamhorigheid. Het erge is: dergelijke politici zijn er goed in om een beroep op burgers te doen, maar zelf laten ze het afweten. Ze parasiteren op mensen van goede wil.
We moeten lief zijn, we moeten gul zijn, we moeten gastvrij zijn. We moeten Italië helpen, Griekenland, Spanje en Frankrijk. We moeten de grenzen open zetten voor al die arme mensen uit Afrika, het Midden-Oosten en Azië. Deze politici lijken op meneer pastoor van vroeger die de overwerkte moeder kwam vragen waar het volgende kindje bleef.

Komt het wel eens bij deze vragers op dat er grenzen zijn aan de draagkracht van onze samenleving? Bedenken zij ooit wel eens wat de gewone mensen de afgelopen decennia al te verstouwen hebben gekregen? Vragen zij zich wel eens af waar de weerstand tegen nog meer immigranten, nog meer geld naar de EU, nog meer begrip voor criminele allochtonen vandaan komt?

Geen herhaling

Hallo bevoorrechte klasse, waar denken jullie dat de oude Schilderswijkers gebleven zijn?
Waar denken jullie dat de oorspronkelijke bewoners van al die andere ‘zwarte’ wijken gebleven zijn?

Ze zijn niet in lucht opgelost. De meesten van hen zijn verstrooid over andere wijken in Nederland, en meestal niet over de rijkste wijken. Velen zijn hun oude wijk nog niet vergeten, al weten ze donders goed dat ze heimwee hebben naar een plek die niet meer bestaat. Ze hebben hun kinderen en kleinkinderen misschien wel de verhalen verteld: verhalen van pijn, machteloosheid, bitterheid en ontworteling.
Ze zien hun nieuwe wijken verkleuren. Ze zien de eerste hoofddoekjes verschijnen, ze horen de vreemde talen weer langskomen, en ze denken: gaat het nu hier gebeuren?

Sommigen van hen koesteren hun woede. Zij hebben zich voorgenomen dat ze zich nooit meer laten verdrijven. Ze zetten hun voet dwars en doen dat soms niet subtiel. Maar als ze hun mond opendoen om te protesteren, staan de bevoorrechte moralisten alweer klaar om te vertellen hoe racistisch en xenofoob ze wel niet zijn. Ze bombarderen hen met verwijten. Je bent wit! Je deugt niet! Hou je aan onze voorgeschreven regels anders ben je slecht!
De opstandigen krijgen voortdurend de boodschap: jij telt niet mee, jij bent niks waard. Hou je mond. En de grootste leugen van allemaal: jij die bang bent voor verdere omvolking, JIJ bent de onderdrukker. Dat deze zedeprekers zelf meestal afkomstig zijn uit wijken die nooit omvolking hebben gekend, is natuurlijk maar een bijkomstigheid.

Het probleem is niet de mentaliteit van de gewone mensen, maar de mentaliteit van de elite.

De elite moet veranderen

Het is verleidelijk om jezelf verheven te voelen boven ‘het plebs’, maar in wezen is het asociaal. Bovendien heeft de heersende klasse van Nederland helemaal geen reden om zich beter dan anderen te voelen, integendeel.
Ik zou hen willen vragen: Hoe lang blijven jullie nog genieten van jullie voorrechten zonder oog te hebben voor de zwakkeren? Hoe lang willen jullie nog dictaten opleggen en wijzen met een beschuldigend vingertje? Hoe lang denken jullie nog weg te komen met al jullie wanbeleid zonder daar ooit zelf de gevolgen van te dragen?
Een echte elite – in de oude zin van het woord – heeft een andere mentaliteit.

Hou op met het najagen van eigen belangen, maar neem je verantwoordelijkheid. Pak de echte misstanden aan waardoor mensen dakloos raken[xxxvi] of geen eten meer kunnen betalen.
Stop met het weggeven van soevereiniteit[xxxvii] en het tekenen van verdragen[xxxviii] waar geen draagvlak voor is. Later beroepen jullie je op ‘het is nu eenmaal afgesproken’, maar het was nooit met een democratische meerderheid afgesproken.
Hou op met het ondermijnen van de democratie. Hoe lang denken jullie nog weg te komen met ‘het is democratisch besloten’ terwijl jullie via geitenpaadjes regeren? Geef het referendum[xxxix] terug aan het volk.
Stop met het verkopen van idealen die alleen maar rookgordijnen zijn. Dankzij een hoop propaganda en indoctrinatie kregen jullie mensen zover om te geloven in een wangedrocht als het klimaatakkoord[xl] of in het waanidee[xli] dat Nederland ‘systemisch’ racisme zou kennen. Dit is misleiding en het doet een hoop schade.
Hou op met elk debat over immigratie te ontwijken. De bevolkingsgroei[xlii] is een tijdbom en hoe langer jullie dit negeren, hoe harder de klap zal zijn. Daar hoort ook een gesprek over de immigranten zelf bij: kunnen wij als land zoveel ongeschoolden aan? Wat doet islamitische immigratie?
Stop met het verdrijven van mensen uit hun wijken (woningnood) of van hun land (de boeren) omwille van plannen die ooit door ambtenaren zonder democratisch mandaat zijn bedacht. Jullie hebben het recht niet om de rechten van anderen op te offeren aan jullie ideeën.
Hou op met het beschermen van rotte appels in jullie midden. Elke politicus of bestuurder die wegkomt met liegen, graaien of bewezen wanbeleid bewijst weer dat jullie lak hebben aan het gewone volk.
En vooral: stop met elk protest extreemrechts, racistisch of fascistisch te noemen. Decennia lang heeft jullie klasse mensen in de steek gelaten en zodra de frustraties minder netjes verwoord worden, grijpen jullie ze aan om triomfantelijk de dominee uit te hangen. Dat is enorm hypocriet en het lost niets op.

Natuurlijk is het hard werken om echt je verantwoordelijkheid te nemen. Het is veel makkelijker om goedkope prietpraat uit te slaan over nepidealen dan om je in te zetten voor een eerlijk beleid waardoor je eigen positie misschien wel minder geriefelijk wordt.
Maar hebben jullie wel eens gehoord van het gezegde ‘adel verplicht’? Bewijs maar eens dat je adel bent. Bewijs maar eens dat je terecht op de plek zit waar je bent.

Staan we aan de vooravond van een revolutie?

Veel leden van het establishment wanen zich veilig in hun bubbel. Velen van hen geloven zelf in het narratief: de ‘staatsdragende’ partijen zijn verstandig en hebben het beste voor met Nederland, critici zijn per definitie gevaarlijke populisten en misschien/waarschijnlijk racisten of fascisten.
Ze wijzen op de peilingen: kijk eens hoeveel steun Mark Rutte heeft! Opgelucht constateren ze dat ‘de populisten’ maar niet aan een meerderheid komen.

Dat hebben deze populisten voor een groot deel aan zichzelf te danken, maar vlak de rol van de media niet uit. Natuurlijk werken de voortdurende propaganda en indoctrinatie… Denkt iemand dat een salonsocialist als Frans Timmermans ooit zoveel stemmen gehaald zou hebben zonder welwillende media? Het spotje van de SP – Hans Brusselmans[xliii] – werd afgebrand als karaktermoord,[xliv] en dat konden de media veilig doen want ze wisten wel dat heel weinig kiezers de vele feiten in het filmpje zouden zien. Die feiten waren immers altijd al vaardig buiten beeld gehouden.[xlv]

Dit vertrouwen op een zorgvuldig gecreëerd imago is kortzichtig. Zal het de elites nog redden als de economische instorting na corona genadeloos toeslaat? De dubieuze politieke keuzes van de afgelopen tijd zullen de gevolgen voor gewone Nederlanders – van alle kleuren – nog erger maken.
De huidige obsessie met ras en klimaat zal alle onrecht, ongelijkheid en hypocrisie niet eeuwig kunnen verhullen; uitgekiende campagnes kunnen mensen tijdelijk overtuigen om toch maar weer op de bedriegers te stemmen, maar het houdt een keer op.
Ook het eindeloos toegeven aan veeleisende moslims zal zich gaan wreken: de frustratie hierover loopt al hoog op. Moslims moeten net als ieder ander de grondrechten eerbiedigen, er is geen enkele reden om hen een uitzonderingspositie te geven.

Als we kijken naar de geschiedenis van de Schilderswijk zien we te veel patronen die in onze huidige maatschappij nog volop aanwezig zijn. Het is struisvogelpolitiek om te denken dat hetzelfde recept dit keer een ander resultaat op zal leveren. Als dit resultaat zichtbaar wordt, zullen ook de frustraties over alle hierboven genoemde zaken naar buiten komen.[xlvi]

De elites zouden er goed aan doen om voor die tijd hun kop uit het zand te halen.

Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org

Voor meer artikelen, zie deze link.

Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike (Repel) op Twitter.

[i] HGA 22 januari 1975 (Handelingen 1975 blz. 250) wethouder Vink (PvdA) over het woord ‘elitair’ vermijden

[ii] ELITE – ((uitverkoren) groep van bevoorrechte mensen). Etymologiebank.nl

[iii] Van Charante, M. (2020, 17 oktober). De omvolking van de Schilderswijk: overbevolkte arbeiderswijk. Saltmines.nl

[iv] Van Charante, M. (2020, 21 oktober). De omvolking van de Schilderswijk: saneren, maar hoe? Saltmines.nl

[v] Van Charante, M. (2020, 18 november). De omvolking van de Schilderswijk: segregatie of integratie. Saltmines.nl

[vi] Van Charante, M. (2020, 31 oktober). De omvolking van de Schilderswijk: noodkreten en dovemansoren. Saltmines.nl

[vii] Van Charante, M. (2020, 14 november). De omvolking van de Schilderswijk: beschaving en prioriteiten. Saltmines.nl

[viii] Van Charante, M. (2020, 11 november). De omvolking van de Schilderswijk: ivoren torens. Saltmines.nl

[ix] Van Charante, M. (2020, 21 november). De omvolking van de Schilderswijk: islamisering promoten. Saltmines.nl

[x] Van Beetz, F. (2020, 26 november). Een ontluisterend beeld van politieke onmacht. OpinieZ.com

[xi] Van Schakel, W. (2020, 26 juni). De politieke dominantie van hoogopgeleiden. stukroodvlees.nl

[xii] Persbericht (2019, 13 september). Nibud luidt noodklok: kwart van de huurders zit financieel klem. Nibud.nl

[xiii] ANP (2020, 23 juni). Eerste Kamer steunt motie van afkeuring tegen Ollongren. Nos.nl

[xiv] Persbericht (2020, 7 september). Grootste huurstijging in zes jaar. CBS.nl

[xv] RTLnieuws (2020, 3 maart). Steeds meer mensen naar voedselbank, maar schaamte blijft groot. RTLnieuws.nl

[xvi] Bouwhuis, H. (2020, 4 oktober). Einde dreigt voor Almelose Voedselbank: ‘Dan moet de gemeente zich maar redden met 200 gezinnen’. Tubantia.nl

[xvii] Stöteler, S. (2020, 5 oktober). Maar van de 580.000 euro subsidie voor het Theaterhotel mag geen euro af. VVD’ers helpen elkaar een handje. Ze zeggen: “We hebben het goedkoopste theater van Nederland!” En onze inwoners hebben straks niets te eten. Schaam je, @arjenmaathuis. [Tweet].

[xviii] Stöteler, S. (2020, 5 oktober). Replying to @stoteler_pvv @mr_enzzo and @arjenmaathuis. [Tweet].

[xix] Witteman, J. (2018, 16 juni). De doorgeslagen jacht op de bijstandsfraudeur. Volkskrant.nl

[xx] Gottschalk, J.J. (1979, 1 september). Gastarbeid en het vuile werk II: een onderzoeksnotitie. ugp.rug.nl

[xxi] Stellinga, M., Lievisse Adriaanse, M. (2020, 20 november). Kapitalisme wordt wat socialer in verkiezingsprogramma’s grote partijen. Nrc.nl

[xxii] ANP (2020, 13 februari). D66: haal arbeiders tijdelijk uit Afrika. Nos.nl

[xxiii] Persbericht. (2019, 1 januari). Knelpunten op de Nederlandse arbeidsmarkt en potentieel arbeidsaanbod uit Afrika en het Midden-Oosten: is er een match? Seo.nl

[xxiv] HGA G.V. 1975-115 brief 24 februari 1975 pastores van Laakkwartier over spreiding immigranten

[xxv] NOS (2015, 18 december). Asscher roept op tot saamhorigheid. Nos.nl

[xxvi] Verhey, E. (2016, 27 maart). Zo woont de asielzoekers weigerende Amsterdamse stadsadel, uiteraard bijna voor niks. Politiek.TPO.nl

[xxvii] Van Charante, M. (2020, 21 november). De omvolking van de Schilderswijk: islamisering promoten. Saltmines.nl

[xxviii] Mediacourant (2020, 11 november). NPO 3 geeft ex-treitervlogger Ismail Ilgün programma op prime time. Mediacourant.nl

[xxix] Nosnieuws (2020, 11 september). Geen vervolging Akwasi na afstand van Zwarte Piet-uitspraak. Nos.nl

[xxx] Persbericht (2020, 29 september). Laura H. toneelgroepoostpool.nl

[xxxi] Van Charante, M. (2020, 17 oktober). De omvolking van de Schilderswijk: overbevolkte arbeiderswijk. Saltmines.nl

[xxxii] Gargard, C. (2019, 8 oktober). Al te lang leven vrouwen in een oneerlijke wereld. Verandering is onvermijdelijk. Decorrespondent.nl

[xxxiii] Duk, W. (2020, 5 juli). Op pad in Haagse Schilderswijk: ’Antiracisme-verhaal komt niet bij ons vandaan’. Telegraaf.nl

[xxxiv] Van Amorom, M. (2017, 13 maart). De allochtone achterban van Geert Wilders. Nemokennislink.nl

[xxxv] Van Charante, M. (2020, 5 juni). Hysterische MSM promoten racisme. Saltmines.nl

[xxxvi] VPRO Tegenlicht. (2020, 10 oktober). Vandaag is het Wereld Daklozendag, een moment om stil te staan bij de ruim 40.000 daklozen die Nederland inmiddels telt. Stadsgeograaf Cody Hochstenbach strijdt al jaren tegen het overheidsbeleid dat deze trend veroorzaakt. [Tweet]

[xxxvii] Van Charante, M. (2019, 29 april). De EU bedreigt Europa. Saltmines.nl

[xxxviii] Van Charante, M. (2018, 25 november). Hoe ritsel je een verdrag? Saltmines.nl

[xxxix] Van Charante, M. (2018, 15 december). Nieuw referendumadvies klap in gezicht burger. Saltmines.nl

[xl] Van Charante, M. (2019, 14 juli). Klimaatgekte blokkeert oplossingen. Saltmines.nl

[xli] Van Charante, M. (2019, 23 april). Racisme is geen eenrichtingsverkeer. Saltmines.nl

[xlii] Marijnissen, H. (2018, 25 juni). INTERVIEW ‘We denken in Nederland over van alles na, maar niet over de bevolkingsgroei. Onbegrijpelijk’. Trouw.nl

[xliii] Socialistische Partij (SP) (2019, 10 mei). Een bericht van Hans Brusselmans. [YouTube]

[xliv] Hendrickx, F. (2019, 8 mei). Kritiek op SP na ‘ranzig’ spotje met Timmermans-lookalike die Nederland wil opslokken in ‘Europese superstaat’. Volkskrant.nl

[xlv] Van Charante, M. (2019, 25 mei). MSM bedankt, Timmermans heeft gewonnen. Saltmines.nl

[xlvi] Omtzigt, P. (2020, 2 oktober). De (on)betrouwbare overheid: tijd voor nieuw sociaal contract. Socialechristendemocratie.nl.

ambtenaren CDA Coronacrisis D66 daklozen democratie discriminatie economie elite EU geschiedenis Groenlinks hypocrisie Identiteitspolitiek Immigratie integratie Islam Klimaat nederland omvolking ongelijkheid overheid patronen PvdA revolutie schilderswijk segregatie verantwoordelijkheid voedselbanken VVD