Titelfoto: Frans Timmermans (PES congres nov. 2023) door PES Communications, CC BY-NC-SA 2.0.
Om maar meteen in regentenstijl te beginnen: ik heb de Banninglezing van GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans gekeken zodat u het niet hoeft te doen. De korte samenvatting: het is een verhaal zonder echte visie, gebouwd op vijandbeelden en overlopend van tegenstrijdigheden. Toch vind ik het belangrijk deze lezing te bespreken, want er is een grote kans dat deze man onze premier zal worden.
De officiële tekst van de lezing is veel korter dan de tekst die Timmermans uitsprak. In de Rode Hoed bewandelde de GroenLinks-PvdA-leider zijsporen en in zijn improvisaties werd zijn taalgebruik soms wat slordig, dus waar ik citaten geef, doe ik dat uit de officiële tekst. De bewoordingen kunnen daarom enigszins verschillen.
Poetin is de vijand
Wie van de leider van GroenLinks-PvdA een sociaaldemocratisch verhaal verwachtte, komt bedrogen uit. Hoofdonderwerp is de Russische president Poetin, de grote vijand. Dat is een oude truc. Maak mensen bang voor een gevaarlijke vijand en je kanaliseert de onvrede door die op de vijand te richten. Bovendien stimuleer je groepsdenken: iedereen moet zich achter dezelfde vlag scharen, en wie de vijand niet hard genoeg haat, is zelf een vijand.
Vanuit die tactiek legt Timmermans voortdurend een link tussen Poetin en Wilders. Volgens de GroenLinks-PvdA-leider bewondert Wilders Poetin, maar nergens onderbouwt hij dat met feiten. Wel stelt hij dat er een heel concrete dreiging uitgaat van radicaal-rechts en wijst daarna op de maidenspeech van PVV-Kamerlid Joeri Pool. Volgens hem nam Pool het in die speech op voor Poetin.
Maidenspeech namens de PVV in de Tweede Kamer der Staten-Generaal.
Over het verlies van nationale trots op de roemrijke historie van onze Krijgsmacht, de links-liberale gekte bij Defensie en de dreigingen die ons leger het hoofd moet bieden. pic.twitter.com/24q6qBBNq9
— Joeri Pool (@JoeriPool) February 10, 2024
Zwart-witdenken
Maar Pool nam het niet op voor Poetin, hij nam het op voor de Nederlandse belangen. Hij wees op de deplorabele staat van het Nederlandse leger en stelde dat wij straks ons eigen land niet meer kunnen verdedigen als Poetin – na al onze hulp aan Oekraïne – besluit om ons aan te vallen. Dat is geen bewondering of steun voor Poetin, dat is simpelweg een andere visie op het conflict. Die nuance erkent Timmermans niet.
Geheel volgens zijn vijanddenken haat de PVV Poetin niet genoeg, en heult dus met de vijand. Het is nogal wrang dat de hele lezing van Timmermans vol staat met dit soort redeneringen, terwijl hij Poetin – en in diens verlengde Wilders – ervan beschuldigt “vijandbeelden op te roepen en de stemming in het land te sturen (…) macht omwille van de macht veilig te stellen.”
Deze hele lezing is gewijd aan het oproepen van vijandbeelden, aan het stemming maken tegen Poetin (en Wilders) en natuurlijk aan het veilig stellen van de macht die het establishment sinds de verkiezingen van 2023 dreigt te ontglippen. Dat Timmermans hier ‘de vijand’ beschuldigt van zaken die hij zelf doet is het andere thema van deze lezing. De omkeringen zijn zo talrijk dat het hilarisch zou zijn als het niet zo zorgwekkend was.
Een paar voorbeelden.
Nationalisme
De GroenLinks-PvdA-leider fulmineert tegen (ultra)nationalisme en voert de EU op als redder in nood. Timmermans wil meer EU vanwege het klimaat- en het asielbeleid, en hij stelt dat er dringend intensievere Europese samenwerking nodig is op defensiegebied. De vraag die hij niet stelt is of deze EU-liefde niet veel dubieuzer is dan de wens om een soeverein land te hebben op een schaal waarin democratie werkt.
Het democratisch tekort en de bedenkelijke imperialistische neigingen van de EU worden door eurofielen als Timmermans van tafel geveegd met de doorzichtige stelling dat de EU geen natie is en dat eurofilie dus niet nationalistisch kan zijn. Maar bij een groot Europees rijk is nationalisme veel gevaarlijker dan bij een verzameling kleinere landen. De liefdesverklaring aan het eind van zijn lezing – aan ‘onze ware soevereiniteit’ – krijgt er een vies smaakje van.
Immigratie
Een geliefd thema van Timmermans is de – volgens hem onterechte – angst bij autochtonen om vervangen te worden door immigranten, maar lees eens wat hij zei in het kader van demografische ontwikkeling:
“En Nederland zal bij de inrichting van onze economie ook veel meer met de gevolgen voor onze demografische ontwikkeling rekening moeten houden. Sectoren die maar een klein deel van onze economie uitmaken en die zowel sociaal als ecologisch zeer belastend zijn, zoals de intensieve veehouderij en de glastuinbouw, zullen moeten worden verkleind of verplaatst naar oorden buiten Nederland waar de belasting veel minder is.”
Volgens de GroenLinks-PvdA-leider moeten er dus boeren vertrekken om plaats te maken voor immigranten. Maar even later spreekt diezelfde Timmermans over de aan de nazi’s ontleende gruwel van de “omvolkingstheorie”. Hoe kan het slechts een theorie zijn als hij dit beleid zelf voorstelt? En dit nog los van de retoriek over nazi’s, zie mijn eerdere stuk hierover.
Controle
Een volgende omkering zien we bij zijn uitspraken over de media. Timmermans is verontwaardigd over de (rechtse) Italiaanse premier Meloni die de publieke omroep onder haar politieke controle heeft gebracht, maar negeert dat zijn geestverwant Tusk in Polen net hetzelfde heeft gedaan, en daarbij zelfs een uitspraak van het Grondwettelijk Hof aan zijn laars lapte. Het maakt blijkbaar uit wie de controle heeft.
Nog wranger wordt het bij deze uitspraak van Timmermans: “Het is allesbehalve toeval dat de PVV in ons land de publieke omroep de nek om wil draaien. Deze partij maakt onderdeel uit van een wereldwijde beweging die controle wil over de waarheid en het verhaal dat we over onszelf vertellen.”
Laten we ons even herinneren hoe het Nederlandse establishment werkelijk alles uit de kast heeft gehaald om de jonge omroep Ongehoord Nederland uit het bestel te werken. Als iemand controle wil over de waarheid en het verhaal dat we over onszelf vertellen, dan is het wel het establishment waar de PvdA deel van uitmaakt.
“Anno 2023 willen politici, wetenschappers en omroepbazen bepalen welke meningen worden toegestaan en welke niet. Zij willen zonder debat bepalen wat waarheid is. Dit getuigt van een verbijsterende arrogantie. Hoe kunnen zij denken onfeilbaar te zijn?”👇🏻https://t.co/UDmQ4ooUdK
— Rutger van den Noort (@RutgervdNoort) April 25, 2023
Spiegel
Wie het gedrag van het PvdA-GroenLinks-D66 establishment in Nederland een beetje volgt, kan alleen maar heel cynisch worden van de beschuldigingen waar deze lezing van wemelt. Want het erge is natuurlijk dat dit gedrag niet uniek is voor Timmermans, het is standaard in die kringen. Deze mensen beweren democraten te zijn, maar ze smoren alles wat op democratie lijkt. Elk ideaal keren ze om.
Ze zijn voor de vrijheid van meningsuiting, maar censureren wat tegen hun mening ingaat. Ze zijn voor scheiding van kerk en staat als het op de paar overgebleven orthodoxe christenen aankomt, maar laten diezelfde scheiding uit hun handen vallen als opportunistische islamisten identiteitspolitiek in de strijd gooien. Ze zijn voor vrouwenrechten, maar zetten die overboord als islamisten de onderdrukking van vrouwen culturele diversiteit noemen.
Ze doen niet anders dan buigen voor extremisten, en noemen protest tegen het door hen gewenste beleid extreem. Ze vergoelijken extremistisch geweld en intolerantie als het hun doelen dient. Ze claimen dat ze de erfgenamen van de vrije jaren zestig zijn, terwijl de spruitjeslucht er vanaf walmt. Zo bekrompen, zo overlopend van taboes, zo bang om op de verkeerde tenen te trappen. Ze noemen zichzelf rebels en progressief, maar zijn het establishment of zitten erbij op schoot.
En ze zijn helaas nog steeds zo machtig, zo oververtegenwoordigd in de bovenste geledingen van onze maatschappij dat ze in staat zijn om overal een stok in het wiel te steken en noodzakelijke veranderingen tegen te houden. Ze lijken te denken dat ze alles beter weten, maar een groeiend deel van het Nederlandse publiek ziet iets heel anders: de keizer heeft geen kleren aan.
De haters
Wie trapt er nog in? Wie gelooft de etiketjes nog die deze betweters plakken? Ze geloven er misschien zelf in, zoals een paar jaar geleden professor Sarah de Lange. Zij was er zo van overtuigd dat PVV-stemmers de haters waren, dat ze de resultaten van een onderzoek omdraaide en de vooroordelen van GroenLinks- en PvdA-stemmers op de PVV’ers plakte. Gevolgen voor haar carrière had dat niet.
Zie ook een recente column van Sander Schimmelpenninck met als titel: De schaamteloze omkering is het handelsmerk van extreemrechts. Zelfs de omkering wordt omgekeerd… En toen Wilders op de gebruikelijke scheldkanonnade reageerde door te waarschuwen voor de effecten van dit soort haatzaaiende scheldpartijen, meende links Twitter dat Wilders met deze tweet zijn fascisme toonde.
Wilders moet en zal de hater zijn, en als wat hij doet werkelijk niet als haat te framen valt, wordt hij belachelijk gemaakt. Zie bijvoorbeeld de uitspraak van PvdA-politicologe Julia Wouters in onderstaande video over de keus van Wilders voor een tweede informateur van PvdA-huize.
Zo ziet linkse zelfgenoegzaamheid eruit. Aan tafel bij de door Timmermans gekoesterde NPO. Lachen om die domme PVV, die PvdA’ers nodig heeft om de billen mee af te vegen. Zegt PvdA ‘spindoctor’ @juliawouters, met een ego zo groot dat ook zij geen nee zegt, als @op1npo weer belt. pic.twitter.com/zVXRLfVZpE
— Geert Dales (@DalesGeert63675) February 15, 2024
Negeer even het domme lachen bij Op1 en besef hoe verstandig deze strategie van Wilders is. Hij heeft te maken met een versteend establishment waarin op allerlei sleutelposten PvdA’ers en hun geestverwanten zitten die zijn partij verafschuwen. Hij zal een deel van hen mee moeten zien te krijgen, anders zal een kabinet met de PVV doeltreffend gesaboteerd worden. Samenwerking is noodzakelijk, maar… die moet van twee kanten komen.
Het antidemocratische establishment
In 2023 stemden kiezers voor verandering, en al maanden geeft twee derde van alle kiezers in peilingen aan een kabinet met de PVV te willen. NSC-leider Pieter Omtzigt had een betere keus kunnen maken, maar wat nu gebeurt valt zeker niet alleen hem te verwijten. De PVV loopt aan tegen de macht van het establishment dat blijkbaar liever het land kapot ziet gaan dan met Wilders samen te werken.
Ondanks de overduidelijke wens van de kiezers staat Timmermans I al in de steigers, inclusief zijn polariserende vijanddenken en de voortzetting van het huidige gehate beleid. Wettelijk gezien is het mogelijk, maar hoe democratisch is het? De gevestigde orde schijnt vergeten te zijn dat een democratie alleen werkt als je compromissen sluit met tegenstanders, en niet als je langdurig groepen uitsluit.
Het establishment zou moeten beseffen dat het weliswaar de macht achter de schermen nog stevig in handen heeft, maar dat ook deze macht steeds brozer wordt. Als het ancien régime de vreedzame kiezersrevolte negeert, vraagt het om een ander soort revolutie. En daar is niemand mee geholpen.
Als de regenten niet gaan luisteren, staan ons nog zware tijden te wachten.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
