Museumplein 7 april 2024, copyright Aad van Dorp
Op 7 oktober ontvoerden terroristen van Hamas honderden Israëli’s naar Gaza. Op dit moment zijn nog 133 mensen vermist. Wat zegt zo’n getal? Dit gaat om honderddrieëndertig gijzelaars, en achter elke gijzelaar gaat een wereld van leed schuil. Van vier ontvoerde mensen mocht ik familieleden interviewen op een geheime locatie in Amsterdam, de dag na de manifestatie op het Museumplein. Dit zijn hun verhalen.
Omer Neutra
In augustus 2023 vierde Lee Elazar (13) haar Bat mitswa. Het feest was uitbundig vrolijk, haar moeder Louise Neutra laat een filmpje zien met een rij dansende mannen. Ze wijst er één aan: dat is Omer. Maar Omer danst niet meer. Hij is ontvoerd naar Gaza, en op de poster staat een foto van hem die genomen is op de Bat mitswa van zijn nichtje. De blijdschap van die dag is vervaagd door de verschrikking van 7 oktober.
Louise heeft zich voorbereid op het interview. Ze heeft zijn verhaal in haar mobiel gezet en probeert voor te lezen, maar het gaat niet. Dan legt ze haar mobiel neer, en barst los. Over Omer. Lieve, hartelijke, zorgzame Omer. De basketballer. De zoon van haar broer, kleinzoon van haar vader die als kind de holocaust overleefde bij de partizanen van Tito, in Joegoslavië.
Verhalen op verhalen, verontschuldigt ze zich. Maar het laatste verhaal van Omer kan ze niet vertellen. Ze weet alleen dat hij ontvoerd is. Van de Israëlische overheid hebben ze een filmpje gekregen waarop te zien is dat hij gevangen is genomen, daarna ontbreekt ieder spoor. Voor de familie Neutra staat het leven stil, zoals voor alle families die ik deze dag interview.
Alexander (Sasha) Lobanov
Oxana Lobanov zit op de bank, met de poster van haar zoon tegen zich aangeklemd, alsof ze hem dan toch een beetje vast kan houden. Gregori zit zwijgend naast zijn vrouw. Op de poster is de leeftijd van hun gegijzelde zoon Alexander aangepast, zijn verjaardag op 18 februari hebben ze niet met hem kunnen vieren. Zijn tweede zoontje, Kai, heeft zijn vader nog nooit gezien. Kai werd in maart 2024 geboren.
Oxana vertelt over die gruwelijke dag toen ze in Asjkelon wakker schrokken van het luchtalarm en de schuilkelder in moesten. Ze wonen vlak naast Alexander en Michal, maar Alexander was niet thuis. Hij hielp bij de catering van het Nova festival. Vlak voor zeven uur stuurde hij zijn ouders een kort spraakbericht, om negen uur belde hij zijn vrouw Michal dat hij met een paar vrienden ging proberen te ontsnappen naar Kibboets Be’eri.
De grootouders schuilden met hun zwangere schoondochter en hun kleinzoon voor de raketten. Het bombardement was erger dan ze ooit hadden meegemaakt, het bleef maar doorgaan. Het leek onontkoombaar dat hun huis getroffen zou worden, en zou de schuilkelder het houden? De grootouders namen de kleine Tom (2) tussen zich in, om hem met hun lichamen te beschermen.
Gevangen
Ze wisten niet dat Alexander zich intussen met anderen verborg in een veld, en ontdekt werd door Hamas. Achttien dagen lang wisten ze niet waar hij was. Ze zochten hem in ziekenhuizen en tussen de lichamen die opgebaard lagen. Maar één van de mannen in het veld was ondanks verwondingen ontsnapt, en uit zijn verhaal werd duidelijk dat Alexander gevangen was genomen. Dat is het laatste wat zijn familie gehoord heeft.
Oxana vertelt hoe geliefd Alexander is. Hij en Michal trouwden in coronatijd en er mochten maar honderd gasten komen. Maar wel duizend mensen kwamen, zelfs uit Noord-Israël, al mochten ze alleen maar uit hun auto stappen en van een afstand de Hebreeuwse gelukwens mazzeltof roepen. Overal in Asjkelon hangen posters van Alexander, en Tom vroeg naar zijn abba (pappa) als hij ze zag. Maar nu begint hij zijn opa abba te noemen.
Elyakim Livman
Elisha, de broer van Elyakim, is een tengere jongeman met een baardje. Hij vertelt hoe hij werd opgeroepen als reservist om te komen helpen op 7 oktober. Hij wist dat zijn broer bij het Nova festival hielp in de organisatie, en nam een foto van hem mee. Terwijl hij andere mensen hielp, zocht hij naar zijn broer, maar hij was te laat. Elyakim had andere mensen in veiligheid gebracht en was teruggegaan om nog meer mensen te redden. Toen nam Hamas hem gevangen.
‘Zo was Elyakim,’ zegt zijn schoonzusje Tzufit. Meteen verbetert ze zichzelf: ‘Zo is Elyakim.’ In alle gesprekken wisselen verleden tijd en tegenwoordige tijd elkaar af: de vrees en de hoop. Tzufit vertelt hoe Elyakim een keer een groep tieners heeft aangepakt omdat ze een kind mishandelden. Hij belde de politie, en bleef bij het kind om hem te beschermen. ‘Hij wil advocaat worden,’ zegt ze, ‘om te vechten voor gerechtigheid.’
Het laatste wat de familie gehoord heeft is een tekstbericht van Elyakim aan zijn vader. Maar Elisha kan niet geloven dat dit het laatste zal zijn. Hij werd uitgezonden naar Gaza en zocht daar zijn broer. Bijna verlegen vertelt hij dat hij boodschappen op muren schreef: Elyakim, we komen voor je! We zoeken je! Wie weet zou Elyakim ontsnappen, wie weet zou iemand een foto van zo’n muur maken en zou Elyakim die te zien krijgen…
Was het zo dwaas om dat te denken? Nee, dat is de liefde die altijd blijft hopen.
Eliya Cohen
Eliya was ook bij het Nova festival, samen met zijn vriendin Ziv Aboud. Eliya en Ziv hadden zich samen met anderen in een schuilhut verstopt, maar de Hamasterroristen vonden hen. Ze gooiden granaten naar binnen, en een soldaat die bij de vluchtelingen was slaagde er zes keer in de granaten terug te gooien voordat ze ontploften. Maar de zevende keer ging het mis.
In de schuilhut lagen doden en gewonden over elkaar heen. Ziv lag onder de lichamen van haar vrienden en hield zich stil. Toen zag ze hoe Eliya in zijn been werd geschoten en meegesleurd. Ze was gewond en kon niet eens zelf onder de lichamen uit komen. Machteloos lag ze te wachten, urenlang, terwijl ze dacht: ‘Zo voelt het dus om dood te zijn…’
Momy, de vader van Eliyah, heeft een filmpje op zijn telefoon en laat het zien. Het zijn chaotische beelden waarin ineens te zien is hoe een gewonde jongeman ruw achterin een jeep wordt gegooid. Die man is Eliyah. ‘Je brengt je kind met zoveel liefde groot,’ zegt Momy, ‘en dan…’ Hij heeft geen woorden.
Hij vertelt van de wanhoop van Ziv. Toen Eliya in die jeep werd gegooid wist hij niet of zijn vriendin nog leefde. Ziv is zo bang dat hij denkt dat ze dood is, en ze weet evenmin of hij nog leeft. Ze wist ook niet dat hij al een ring voor haar had gekocht en plannen maakte om haar ten huwelijk te vragen. Nu rouwt ze en hoopt ze. Lichamelijk is ze hersteld, maar haar hart is gebroken.
Oorlogsmisdaad
Dat Hamas burgers ontvoerde om te gijzelen is al een oorlogsmisdaad. Dat hulporganisaties niet bij de gijzelaars worden toegelaten is een volgende misdaad. Dat Hamas zelfs weigert om bekend te maken wie er nog in leven zijn, betekent een martelende onzekerheid voor de familieleden. Zoals Louisa Neutra het zegt: ‘Waar is de menselijkheid?’
Zowel de gijzelaars als hun familieleden leven al zes maanden in de hel. Veel politici, journalisten, activisten en organisaties hebben in die maanden Israël gewezen op mogelijke schendingen van de mensenrechten. Het is de hoogste tijd dat nu wereldwijd ruim aandacht wordt gegeven aan deze gruwelijke mensenrechtenschendingen door Hamas.
De gijzelaars moeten vrijkomen. Het mag niet zo zijn dat Israël aan alle wensen van Hamas tegemoet moet komen, en dan maar moet afwachten of de terroristen zo genadig zullen zijn om de Israëlische burgers vrij te laten. Welke overeenkomst er ook besproken wordt, de eerste eis zou moeten zijn dat Hamas hen vrijlaat.
Breng de gijzelaars thuis!
U kunt Maaike van Charante steunen via repelsteeltje.backme.org
Volg Maaike op Twitter.
