Vandaag is het VNG Jaarcongres van start gegaan. Met dit jaar toch wel een hele opmerkelijke motie ingebracht door het College van Burgemeester en Wethouders van de Gemeente Utrechtse Heuvelrug.
Onderstaande motie is met mij gedeeld door Michel Eggermont (gemeenteraadslid SP Utrecht)
Aan de ledenvergadering van de VNG, bijeen op 14 juni 2017 te Goes,
Constaterende dat:
- het handmatig tellen van papieren stembiljetten bij verkiezingen een zeer arbeidsintensieve bezigheid is
- dit zeer veel inzet vraagt van zowel de vrijwilligers als de professionals binnen elke gemeente in Nederland
- hierbij de Nederlandse, gebruikelijke arbeidstijden vaak in zeer ruime mate overschreden worden door een ieder die bij de uitwerking van de verkiezingen is betrokken, zoals leden van het stembureau, ambtelijke medewerkers, gemeentelijke bestuurders en anderen.
- vrijwilligers, ambtenaren, bestuurders en anderen met grote toewijding, inzet en met veel enthousiasme deze enorme klus uitvoeren, gedurende vele uren op een verkiezingsdag
- de (extra) vergoedingen voor alle betrokkenen vaak niet in verhouding staan tot de geleverde prestaties
Tevens constaterende dat:
- de digitalisering tot nu toe zich lijkt te beperken tot het digitaal maken van het “analoge” proces en dat mogelijkheden van digitalisering in verbetering van het proces zelf niet lijken te worden benut
Overwegende dat:
- een volledige financiële compensatie voor de inzet van alle betrokken personen bij de verkiezingen niet realistisch is te noemen gezien de omvang van dit totale bedrag bij een werkelijke beloning voor de geleverde diensten
- het met de huidige stand van zaken in de techniek en in de ICT het mogelijk moet zijn om een controleerbare, betrouwbare en veilige digitale wijze van stemmen tellen mogelijk moet zijn
Stellen wij VNG-ledenvergadering voor om uit te spreken dat het bestuur van de VNG:
- op zo kort mogelijke termijn aan het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties voorlegt om een digitale wijze van stemmen tellen te (laten) ontwikkelen die voldoet aan de volgende eisen:
- Controleerbaar
- aan het ministerie van Binnenlandse zaken en Koninkrijksrelaties voorlegt om met voorstellen te komen die het gehele stemproces en de bijhorende deelprocessen nieuw inrichten vanuit een digitale invalshoek en deze voorstellen integraal afweegt tegen het huidige analoge proces qua kosten en belasting van betrokkenen
Digitaal stemmen voor verkiezingen is een idee dat alleen kan komen van mensen die geen besef hebben hoe dierbaar onze democratie is. Rotterdam zag recentelijk af om via DigiD te gaan stemmen, want wie geeft er nou om anoniem stemmen. Dus gaan we het nu via de achterdeur proberen. We gaan digitaal stemmen tellen, want dat is wel een goed plan lezen we.
Bestuurlijk ambtenaren en ICT. Het blijft veel weg hebben van Wile E. Coyote die telkens een plan bedenkt om de roadrunner te strikken. Onderstaand is dan ook mijn commentaar op dit onzinnige en vrij dom idee.
Noodzaak
We gaan een proces dat ons fundament, eerlijke transparante en controleerbare, verkiezingen aanpassen. De reden hiervoor is dat het “tijd en geld” zou kunnen besparen. Voor een proces dat zich beperkt tot een aantal verkiezingen per 4 jaar kan dat in mijn ogen nooit de primaire reden zijn. Als uitgangspunt voor elke wijziging aan dit proces zou het volgende moeten moeten gelden: komt dit voorstel de transparantie, het vertrouwen of de burger ten goede?
Veiligheid
Een van de opvattingen is dat het al veilig kan. Nu. Dat is het niet, dat was het niet en heel waarschijnlijk zal dat het ook nooit zijn. Zie hiervoor de wetenschappelijke publicatie van Douglas W. Jones van de universiteit van Iowa. Prof. Douglas zat in het bestuur van de Iowa Board of Examiners for Voting Machines and Electronic Voting Systems van 1994 tot 2004. Conclusie: het is nooit veilig te krijgen.
Bovendien worden de uitslagen opgeslagen op digitale media die nagenoeg niet zijn te beveiligen. “The chain of custody” kan daarbij ook niet worden gegarandeerd. Want vanaf het moment van productie, transport en het in gebruik name van de machines, opslagmedia en andere componenten kan men niet garanderen dat dit volledig veilig is. Hiermee stellen we ons dus open aan invloeden niet alleen van individuele en groepen hackers of kwaadwillenden maar ook aan vijandige staten. Derhalve zou het College zichzelf de vraag moeten stellen of wij meer risico’s willen inbouwen in een systeem dat tot nu toe veilig is gebleken en gewoon werkt. Elke ICT expert zou ongeacht de in te zetten mogelijke beveiligingsoplossingen altijd van mening zijn dat het altijd een additioneel risico vormt.
Kosten
In het kader van de doelstellingen zoals hierboven geformuleerd ben ik er dan ook van overtuigd dat deze doelstellingen ook bereikt kunnen worden zonder inzet van dergelijke stemmentelmachines. Een voorbeeld: Maak afspraken met bijvoorbeeld scholengemeenschappen in de regio in plaats van commerciële uitzendbureaus ad-hoc in te zetten. Is dat al geprobeerd? Dat alleen al zou toch een slok op een borrel schelen. Bijkomend voordeel is dat jongeren meer worden betrokken bij onze democratie.
Laatste punt is een kwestie van beter plannen en meer voorbereidingstijd nemen. Dat geldt nog meer voor de “optical voting systemen”. Die zouden voor elke verkiezingen stuk voor stuk ge-audit/gecontroleerd moeten worden, geverifieerd door een derde alvorens goedgekeurd door de kiesraad om ze in te zetten. Dat lijkt mij op het eerste gezicht flink duurder dan een uitzendbureau te bellen.
