Afgelopen zomer droeg de Vlaamse regering Mia Doornaert voor als voorzitter van het Vlaams Fonds voor de Letteren (VFL). Dit is in het verkeerde keelgat geschoten van een deel van de Vlaamse auteurs. Zij maakten bezwaar tegen deze ‘politieke benoeming’, al vermoeden velen dat het hen meer om de opvattingen van Doornaert gaat. Doornaert heeft nooit verhuld conservatief te zijn.
Nederlanders kennen Doornaert misschien van haar boek Ontredderde Republiek, een journalistiek geschreven politieke geschiedenis van Frankrijk in de afgelopen twee eeuwen (waarvan oktober 2017 een geactualiseerde versie verscheen, naar aanleiding van de verkiezing van Emmanuel Macron). 9 april 2017 was zij te gast in Buitenhof. Van 1970 tot 2008 was zij buitenlandcorrespondent bij De Standaard. In 1995 werd zij correspondent voor die krant in Frankrijk, ot op heden wordt zij in Vlaanderen gezien als Frankrijkkenner. Na haar correspondentschap hield zij zich bezig met het Midden-Oosten en de islam. Voordeel hierbij was dat zij naast haar studie klassieke talen ook een kandidaats in oosterse talen heeft behaald, met als tweede taal Arabisch. Als journalist is zij formeel met pensioen, maar zij wordt nog regelmatig gevraagd voor tv-programma’s om buitenlandse politiek te duiden. Daarnaast heeft zij een tweewekelijkse column in De Standaard.
Als bestuurder is ze niet geheel onervaren. Van 1984 tot 1987 was zij voorzitter van de Algemene Vereniging van Beroepsjournalisten in België (AVBB) en van 1986 tot 1992 ook van de Internationale Federatie van Journalisten (IFJ). Waarom dan het protest tegen haar benoeming?
Politieke afrekening?
Een bezwaar luidt dat het om een ‘politieke benoeming’ zou gaan. De partij noemt zichzelf liberaal-conservatief, Doornaert heeft haar eigen conservatisme nooit onder stoelen of banken geschoven. Een bezwaar dat in zoverre hout snijdt, dat de Vlaamse regering per 1 juli 2018 onder het decreet deugdelijk bestuur valt. De Vlaamse regering kan zeven bestuursleden benoemen, de overige vier zijn onafhankelijk.
In het Canvas-programma De Afspraak op Vrijdag van 14 september merkte politicoloog Dave Sinardet (gepromoveerd op politieke verslaggeving), echter op dat in België veel benoemingen politiek zijn. De vorige voorzitter kwam van de groene partij. De regering heeft wel een vergissing begaan door niet correct de procedure te volgen. Officieel hoort de voorzitter door de bestuursleden zelf gekozen te worden. Door alvast een voorzitter te benoemen, ging de regering haar boekje te buiten. Bovendien waren nog niet alle elf plaatsen ingevuld. Doordat de meeste benoemingen politiek zijn, zou het eindresultaat echter hetzelfde zijn geweest. Met het verschil dat door deze onzorgvuldigheid Doornaert bepaald geen dienst is bewezen.
De critici lijken te denken dat Doornaert doorgedrukt is door de liberaal-conservatieve N-VA. Zij heeft immers haar eigen conservatieve opvattingen nooit onder stoelen of banken gestoken. Hier valt tegenin te brengen dat de verantwoordelijke cultuurminister, Sven Gatz, een uitgesproken links-liberaal lid van Open VLD is.
Doornaert hecht aan het gebruik van algemeen beschaafd Nederlands. De laatste twintig jaar zijn Vlaamse auteurs en media steeds vaker Vlaams, of zelfs dialecten binnen het Vlaams, gaan hanteren. Hierin staat zij echter niet alleen. Ook televisiepresentator Luc Appermont en (de linkse) publicist Geert van Istendael hekelen het ‘verkavelingsvlaams’ dat tegenwoordig de norm lijkt in Vlaamse media.
Op de linkse opiniesite MO.be liet auteur Bleri Lleshi zich 22 juli uiterst kritisch uit over haar benoeming, vanwege ‘het islamofobe en dus racistische discours dat Doornaart hanteert in haar columns’. Doornaert is inderdaad kritisch over de islam, zoals blijkt uit haar boek De frivole vertwijfeling (2009) en uit het een na laatste hoofdstuk van Ontredderde Republiek. Lleshi stelt echter dat ‘met haar columns in De Standaard iedere twee weken een portie islamofobie’ wordt voorgeschoteld. Los van de vraag of zij daadwerkelijk maar één onderwerp heeft (u kunt het hier nagaan), lijkt het erop dat het niet langer om haar als persoon gaat, maar dat zij door sommigen van de opiniemakers wordt gebruikt als symbool van allerlei zaken waar zij het met oneens zijn. In een interview met weekblad Knack (de Vlaamse evenknie van Elsevier) ging de bekende literator Tom Lanoye zelfs anderhalf uur tekeer tegen haar. Wanneer rechtse opiniemakers alle ellende in de wereld afschuiven op ‘de islam’ is dat fout. Is het niet fout als linkse opiniemakers exact dezelfde werkwijze hanteren tegen een ander?
De Vlaamse Auteursvereniging (VAV) heeft bezwaar gemaakt en een beroepsprocedure aangespannen bij de Raad van State. In de al genoemde aflevering van Ter Zake antwoordde Doornaert een brief ontvangen te hebben waarin staat dat ze per 1 september voorzitter is, en er dus vanuit gaat benoemd te zijn. Een procedure bij de Raad van State heeft geen opschortende werking. Verder wilde ze aan de kwestie geen woorden vuil maken.
