De verkiezingscampagnes zijn aan het opstarten en daar horen helaas ook de rituele dansen van het uitsluiten bij. Hijgerige journalisten – die het liever over de poppetjes dan de inhoud hebben – kunnen niet wachten tot politici laten weten wie zij uitsluiten. Wie de uitgeslotenen moeten zijn is ook al duidelijk. PVV en FvD natuurlijk! ‘Want die respecteren de democratische rechtsstaat niet.’
CDA staat voor fatsoen
Zoals de nieuwe ster van het CDA het zedig uitdrukt: “Mijn partij staat voor waarden, normen, fatsoen, en voor het behoud van de democratie.” Nou ja, nieuwe ster. Zo nieuw is dit geluid niet. Henri Bontenbal verkondigt exact hetzelfde als wat Wopke Hoekstra in maart dit jaar voor de Statenverkiezingen zei.
CDA-leider Bontenbal sluit een samenwerking met de FvD en PVV uit. “Die partijen laten steeds zien dat ze de democratische rechtsstaat vaak niet respecteren. We gaan niet met ze in een coalitie en ook niet in een gedoogconstructie.”#Nieuwsuur pic.twitter.com/1blEqKvmpI
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) August 14, 2023
ChristenUnie staat ook voor fatsoen
En ook Mirjam Bikkers van de ChristenUnie was er als de kippen bij om de rituele uitsluiting te voltrekken. In een interview in Trouw stelde ze ferm: “Als je de vrijheid van godsdienst voor bepaalde mensen beperkt en minderheden iets ontzegt wat je anderen wél toekent, zet je de bijl aan de wortel van de democratische rechtsstaat.”
Ook de ChristenUnie beroept zich dus op normen, waarden en fatsoen om die uitermate onfatsoenlijke PVV en FvD uit te sluiten. Bikkers: “Het is niet aan de orde dat ik met zulke partijen in een coalitie ga zitten.” Dat zal ze leren.
D66 staat voor nog meer fatsoen
Nog bonter maakt Rob Jetten van D66 het. D66 sluit niet alleen heel deugdzaam PVV en FvD uit, maar wil zelfs aan andere partijen opleggen wie zij uit moeten sluiten. VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft het namelijk gewaagd om de PVV niet uit te sluiten, en dat nadat Wilders bij de start van haar ministerschap een behoorlijk dubieuze tweet over haar geplaatst had.
D66-leider Rob Jetten heeft zaterdag hard uitgehaald naar voormalig coalitiegenoot VVD. Volgens hem speelt VVD-leider Yesilgöz ‘met vuur’ door de deur op een kier te zetten voor een samenwerking met de uiterst rechtse PVV https://t.co/otort7ADHY
— de Volkskrant (@volkskrant) September 2, 2023
Respect voor de democratische rechtsstaat
Het is bijzonder interessant dat CDA, ChristenUnie en D66 zo’n diep respect hebben voor de democratische rechtsstaat dat zij zelfs partijen die bij de laatste verkiezingen samen nog anderhalf miljoen stemmen haalden – 24 zetels in de Tweede Kamer – op principiële gronden uit willen sluiten. De vraag is alleen waar dat diepe respect voor de democratische rechtsstaat was toen zij zelf het land regeerden.
Voor wie het vergeten is – ik weet dat ik dit tot vervelens toe herhaal – de bewindslieden van deze partijen hebben samengezworen (met de VVD) om de Kamer te bedriegen en Kamerleden te intimideren, om te zorgen dat niemand erachter zou komen dat tienduizenden gezinnen tot wanhoop werden gedreven door de Belastingdienst. Hiermee schonden zij niet alleen de Grondwet, maar zeer zeker ook de grondrechten van de slachtoffers van het toeslagenschandaal.
Getuigt dit van respect voor de democratische rechtsstaat?
Respect voor de Grondwet
En nog een recent staaltje, ook van deze coalitie. Nadat de Tweede Kamer – waarnaar de regering hoort te luisteren – tegen een Europese verordening had gestemd over een Europese Digitale Identiteit (eID), bestond D66-staatssecretaris Alexandra van Huffelen het om in Brussel ‘gewoon’ in te stemmen. Dit was een schoffering van zowel de Tweede Kamer als de Grondwet.
Van Huffelen (D66) heeft volslagen lak aan democratie en rechtsstaat; gaat dwars in tegen meerderheidsbesluit Tweede Kamer. Zoveelste staatsrechtelijke schoffering. Cc @PieterOmtzigt https://t.co/yigsyGGrxu
— Lucas Hartong (@LucasHartong) February 16, 2023
Waarden, normen en fatsoen, zullen we maar zeggen. Het fatsoen van deze partijen gaat niet dieper dan het domineesvingertje dat ze tegen anderen heffen. Als zij werkelijk respect zouden hebben voor de democratische rechtsstaat zouden ze vooral elkaar uit moeten sluiten. En hetzelfde geldt natuurlijk voor de o zo fatsoenlijke linkse wolk.
De linkse wolk
Ook bij PvdA en GroenLinks is het een dierbare traditie om PVV en FvD uit te sluiten, en Frans Timmermans gaat daar niets aan veranderen. Al in 2012 suggereerde hij dat de Nederlandse wet zo zou moeten worden aangepast dat een partij als de PVV verboden zou worden. Dit alles natuurlijk ‘ter verdediging van de rechtsstaat’ en jawel: ‘het onderschrijven van de Grondwet’.
Vervolgens werd Timmermans minister van Buitenlandse Zaken in Rutte II. U weet wel, dat kabinet dat zo’n asociaal beleid voerde dat de PvdA daarna gedecimeerd achterbleef, al zat Frans toen al veilig in Brussel. De liefde voor de democratie ging in die kabinetsperiode ook niet zover dat de PvdA en GroenLinks zich gebonden voelden aan de uitslag van het referendum van 2016 over het associatieverdrag met Oekraïne.
Altijd leuk om kiezers naar hun mening te vragen, maar dan moeten ze wel met de juiste mening komen, nietwaar? En dus was er een geitenpaadje naar de gewenste uitkomst. Dit natuurlijk in broederlijke samenwerking met de zogenaamde tegenstanders die zich aan de andere kant van het toegestane politieke spectrum bevonden.
GroenLinks
GroenLinks zat niet in dat kabinet, want deze partij heeft tot nu toe altijd weten te vermijden om regeringsverantwoordelijkheid te krijgen, maar op veel liefde voor de democratische rechtsstaat zijn ook zij niet te betrappen. In deze partij zien we een eigenaardige combinatie van neiging tot geweld en aanleg voor achterkamertjespolitiek, wat dan weer verklaarbaar wordt vanuit de arrogantie van het onaantastbare gelijk.
De neiging tot geweld kwam onlangs weer naar boven bij het ‘moreel beraad’ dat gepland was in Pakhuis de Zwijger. Het werd pas afgelast toen er ophef ontstond, maar vooraanstaande leden van GroenLinks vonden het blijkbaar geen probleem om over geweld te filosoferen. Diezelfde lieden waarschuwen wel voor fascistische neigingen bij FvD en PVV.
Laten we ons geen illusies maken over de democratische gezindheid van GroenLinks als de partij deel van een regeringscoalitie zou worden. Zo ben ik nog niet vergeten hoe Jesse Klaver achterkamertjespolitiek stond te bedrijven na het stikstofrapport van Remkes. Vertel mij nog eens hoe empathisch GroenLinks is en hoe menslievend.
Het meest stuitende aan het filmpje van Jesse Klaver is wel z'n geitachtige gegrinnik na "Als ze écht zien wat er in staat".
En dan denk je aan de boeren die zelfmoord hebben gepleegd uit wanhoop.
— Frummel (@_Frummel_) October 5, 2022
Provocaties
Wil dit alles zeggen dat PVV en FvD toonbeelden van fatsoen zijn? Absoluut niet. Ook ik erger me vaak aan de provocerende uitspraken van met name Wilders en Baudet. Naar mijn mening zouden ze hun kiezers heel wat beter van dienst zijn als ze dergelijke uitspraken niet zouden doen. Maar misschien willen ze graag buitengesloten worden…? Stof tot nadenken voor sommigen die het zo graag over controlled opposition hebben.
Hypocrisie
Dan nog is dat geen excuus voor de hierboven genoemde partijen om anderhalf miljoen kiezers buitenspel te zetten. Als we het over oude bestuurscultuur hebben, is deze hypocrisie daar naar mijn mening een kenmerkend onderdeel van. Niet alleen CDA en ChristenUnie zouden deze tekst mogen overdenken: Huichelaar, doe eerst de balk uit uw oog weg, dan zult gij scherp kunnen zien om de splinter uit het oog van uw broeder weg te doen (Mt 7:5).
Nieuwe bestuurscultuur?
Ik besef dat ik met deze maatstaven weinig partijen overhoud, maar dat is al jaren mijn probleem. En niet alleen van mij. Het is niet voor niets dat zoveel mensen niet meer naar de stembus gaan. Wat dat betreft heb ik mijn hoop gevestigd op de nieuwe partijen van Pieter Omtzigt en Caroline van der Plas. Toch lijkt Omtzigt moeite te hebben met het afschudden van zijn oude CDA-veren.
Pieter Omtzigt: 'Voor mij moeten partijen voldoen aan de basisvoorwaarden van rechtsstatelijkheid. Als dat er niet is, dan kunnen we niet samen in een coalitie. Daarom zie ik coalitiesamenwerking met PVV en FvD niet gebeuren.'https://t.co/j48QjBL6hP
— Louis de la Combé (@LouisDeLaCombe) August 21, 2023
Deze uitspraak van Omtzigt is geen keiharde afwijzing, maar het is wel zorgelijk dat hij dit zei in antwoord op de vraag van de journalist of hij ook partijen uitsluit. Denkt hij dan werkelijk eerst aan FvD en PVV? Juist Omtzigt weet als geen ander hoe de huidige coalitie de grondwet heeft geminacht en de democratische rechtsstaat heeft ondermijnd.
En daarmee bedoel ik niet dat hij dus CDA, D66, VVD en ChristenUnie zou moeten uitsluiten, want als je alle partijen die zich hebben misdragen gaat uitsluiten, houd je weinig over. Dat is de trieste realiteit. Maar om dan in de eerste plaats aan PVV en FvD te denken is juist een reflex van de oude politiek, en iets waar onze politici mee zouden moeten breken.
Niet meespelen
Wat dat betreft was ik aangenaam verrast door de reactie van Caroline van der Plas toen Sven Kockelmann en de hardleerse Tijs van den Brink weer eens aandrongen op antwoord op DE vraag. Zij weigerde mee te gaan in het oude spelletje, wat bij deze twee journalisten tot verbazing en zelfs irritatie leidde.
.@lientje1967 en @monakeijzer sluiten geen enkele partij uit om mee samen te werken. #Op1 #WNL #EO pic.twitter.com/5BjbkvfjT3
— Op1 (@op1npo) September 1, 2023
Het is jammer dat de heren zo ongeïnteresseerd waren in dit ongewenste antwoord dat zij haar onderbraken en toch in een passend hokje probeerden te duwen, maar het is de moeite waard om een deel te citeren van wat zij wel kon zeggen. Ze sprak hier rechtstreeks deze twee ervaren journalisten aan en gaf hen een lesje democratie.
“Even kritisch op jullie. Jullie slaan wel steeds dingen plat.(…) Ik hoor nu net zeggen: Oh, dus jij wil wel samenwerken met de PVV.” (onderbreking Van den Brink: “U staat ervoor open?”)
“Kijk, wat wij vinden is dat (…) Als wij bij voorbaat gaan zeggen: wij willen niet eens met jullie praten! Dan zeg je tegen anderhalf miljoen mensen: meneer en mevrouw, het heeft helemaal geen zin voor u om naar de stembus te gaan, want wij gaan toch niet met uw partij praten. En dat vind ik gewoon echt een probleem. (…)
Wij praten met alle partijen, en in de inhoud kan je afscheid van elkaar nemen. Als je zegt: maar moet je luisteren, hier gaan we elkaar nooit vinden-”
Afscheid van dit ritueel
Hier werd Caroline helaas weer afgebroken – dit keer door Kockelmann – maar ze sloeg de spijker op de kop. Het zou niet om de poppetjes moeten gaan, maar om de inhoud. Iedereen begrijpt dat D66 en PVV nooit in één coalitie zullen gaan zitten, maar moet dit bij elke verkiezing weer als een bezwering worden uitgesproken? En zelfs van andere partijen worden geëist?
Als we af willen van de oude bestuurscultuur, is dit verkiezingsritueel wat mij betreft een onderdeel dat onmiddellijk bij het grofvuil kan. Het is hypocriet en ondemocratisch. En journalisten zouden eens moeten stoppen met jagen op sappige uitspraken en in plaats daarvan hun kostbare zendtijd moeten besteden aan inhoudelijke vragen. Daar hebben de kiezers heel wat meer aan.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
