Het komt niet vaak voor dat kiezers aan de uiteinden van het politieke spectrum het roerend eens zijn, maar op dit moment zijn er hoopvolle signalen. Na alle afleidingsmanoeuvres en kiezersmanipulatie die we in het tijdperk Rutte gewend waren, snakken mensen naar een inhoudelijke verkiezingscampagne. En ik sluit me daar van harte bij aan.
Eens met D66
Een paar weken geleden – ik had nog twittervakantie – zag ik onderstaande tweet van een Haags D66-raadslid. Caroline Verduin is niet mijn favoriete politica, maar dit keer was ik het roerend met haar eens: laten we het deze verkiezingscampagne alsjeblieft over de inhoud hebben.
Er wordt vooral gesproken over de poppetjes #TK2023
🧵Hierbij een lijst aan inhoudelijke onderwerpen waar het in de campagne over moet gaan.
— Caroline Verduin (@CarolineVerduin) July 20, 2023
Het kiezersbedrog van Rutte
De afgelopen jaren zijn we gewend geraakt aan behendige manipulatie van kiezers tijdens de verkiezingscampagnes: denk maar aan de kunstmatige wedloop tussen VVD en PvdA in 2012, de Turkijerel in 2017 en het avondklokcircus in 2021. Bij al die gelegenheden ging het niet over de inhoud, maar over de hype van het moment, hypes die vermoedelijk ook nog eens doelbewust veroorzaakt werden om er electoraal van te kunnen profiteren.
Hoe langer Mark Rutte aan de macht was, hoe minder hij het nodig vond om tijdens de campagne zijn denkbeelden met ons te delen, en andere lijsttrekkers volgden maar al te vaak dezelfde route. Pas na de verkiezingen werden we dan weer onaangenaam verrast met regeerakkoorden vol zaken waar we nooit over gestemd hadden, zoals bijvoorbeeld het klimaatakkoord of het afschaffen van de dividendbelasting.
Over het klimaatbeleid zijn nooit kiezers geraadpleegd. Actiegroepen en bedrijfsleven wel. Omtzigt noemt dat terecht 'schijn draagvlak'. Bertje en Roderick zijn wel klaar voor een nieuw sociaal contract in TPO🏆Podcast 484. Hele show voor iedereen hier: https://t.co/25CXt4ZoRp pic.twitter.com/MX4aXYMnbR
— Roderick Veelo (@RVeelo) August 23, 2023
Aankondiging Nieuwsuur
In 2021 had Nieuwsuur een uitstekende serie waarin de lijsttrekkers inhoudelijk bevraagd werden door echte critici. Jesse Klaver(GroenLinks) zal er nog wel eens slapeloze nachten van gehad hebben, en Shula Rijxman – toenmalig NPO-chef – was nijdig op Nieuwsuur dat Sigrid Kaag (D66) was aangepakt, maar de kijkers kregen broodnodige informatie. Het was een veelbelovend initiatief.
Nu de oude garde het Binnenhof verlaat en nieuwe lijsttrekkers en een nieuwe partij zich aandienen, hoopte ik op een inhoudelijke campagne. Geen poppetjes – om met Caroline Verduin te spreken – maar inhoud. Dus toen Nieuwsuur een interview met Pieter Omtzigt aankondigde dat werkelijk over de inhoud leek te zullen gaan, ging ik vol verwachting kijken.
Vanavond is @PieterOmtzigt te gast bij Nieuwsuur. Waar staat zijn politieke partij Nieuw Sociaal Contract inhoudelijk voor? Hoe denkt hij over de grotere politieke thema's die spelen? We gaan er uitgebreid op in. pic.twitter.com/TJNpDqIs4V
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) August 21, 2023
Slechte start
Het introfilmpje pretendeerde een kort overzicht te geven van de voorgeschiedenis, maar bleek hopeloos eenzijdig. Niets over de sabotage door Rutte III (het sensibiliseren van Kamerleden, liegen tegen de Kamer over het toeslagenschandaal) niets over de dubieuze praktijken van het CDA (‘bedankt voor uw stem op Hugo de Jonge, teringhond, psychopaat’) maar wel de karaktermoord door NRC zonder uitleg van wat er werkelijk gebeurd was.
De burn-out van Omtzigt werd dan ook niet geweten aan de onmenselijke druk op hem, maar in het filmpje klonk letterlijk: ‘Het Kamerlidmaatschap eist zijn tol, een burn-out is het gevolg.’ Alsof hij onder het Kamerlidmaatschap bezweek, in plaats van onder de massale tegenwerking toen hij de waarheid aan het licht probeerde te brengen. Het filmpje sloot af met de torenhoge peilingen en de vraag: ‘kan Omtzigt het waarmaken?’
Toen Tweebeeke vervolgens vroeg naar de vakantie van Omtzigt, vond ik dat nog een vrij normale start. Even een minuutje human interest, en dan over naar de inhoud! Maar nee. De redactie van Nieuwsuur had blijkbaar besloten dat het niet over de inhoud, maar over de poppetjes moest gaan, en daar werd stug aan vastgehouden.
Wat een onbeschaafd en oninteressant gesprek bij @Nieuwsuur. Voortdurend op de persoon en vooral niet over de inhoud. Alsof de politieke visie er niet toe doet. Terwijl Omtzigt juist over de inhoud, de betekenis en impact van maatregelen en de rol van modellen en onuitvoerbaar… https://t.co/OWOD7R33BV
— Maarten Bakker (@maartenbakkerch) August 21, 2023
Afkappen
Al tijdens de uitzending tweette ik geërgerd: ‘Wat zou het praktisch zijn als Mariëlle Tweebeeke Pieter Omtzigt eens UIT zou laten praten…’ Ik heb naderhand eens geteld en hij werd in die 26 minuten (minus de tijd die opging aan filmpjes) zeker vijfendertig keer onderbroken. In de eerste 18(!) minuten probeerde Omtzigt zes keer over de inhoud te beginnen, en alle keren werd hij afgekapt. En waren de redenen waarom Tweebeeke hem afkapte dan zo relevant?
Niet bepaald. Ze wilde weten of hij nu met een partij kwam omdat Rutte weg was, of zijn vrouw hem beïnvloed had, hoe zijn persoonlijke relatie was met Yeşilgöz en met Wilders, wie er nu op zijn lijst kwamen, en vooral: of Omtzigt wel geschikt was om een partij te leiden. ‘Bent u een leider? Kunt u tegen kritiek? Bent u een teamspeler? Heeft u wel de geschikte persoonlijkheid om een partij te leiden?’
En terwijl Tweebeeke daar eindeloos op terug bleef komen, dacht ik: ‘Gaat ze dat straks ook allemaal aan Timmermans vragen…?’
Waar Nederland naar snakt, is een inhoudelijk debat. Waar met kennis van zaken wordt gesproken over de vele belangrijke problemen in dit land.
Politiek zou ideeënstrijd moeten zijn.
Als samenleving geven we bijna een miljard euro per jaar aan de publieke omroep.
Die faalt.
— Haagse Insider🕵🏻♂️ (@HaagseInsider) August 22, 2023
Typerend stukje
En ja, in die laatste acht minuten kon Omtzigt nog wel iets toelichten – al werd hij ook toen steeds hinderlijk onderbroken – maar de tijd was te kort om nog echt ergens op in te gaan. Typerend stukje vanaf 20.50 (letterlijk citaat):
Tweebeeke: ‘Als u daar nu dan aan tafel zou zitten, wat zou u dan daar doen?’ (Omtzigt wil antwoorden)
Tweebeeke: ‘Op dit moment?’
Omtzigt: ‘Een aantal ingewikkelde oplossingen?’
Tweebeeke: ‘Nou, pak er een en maak het niet al te ingewikkeld.’
Omtzigt: ‘Nou, wat ik zei. Een aantal van die heffings-, kijk-‘
Tweebeeke onderbreekt ALWEER: ‘Dat zou ook de oplossing voor dit moment zijn, bedoelt u.’ (Omtzigt probeert antwoord te geven)
Tweebeeke: ‘Allemaal dat soort-, op deze termijn-‘
Omtzigt: ‘Ja, dat kan namelijk in het belastingplan.
Zucht. Zoals Omtzigt al zegt, de oplossingen zijn best ingewikkeld, maar het zou wel helpen om hem eens te laten uitpraten zodat hij helder uit kan leggen wat hij bedoelt. En dat kan hij. Luister maar eens naar zijn lezingen.
Waarom Nieuwsuur kijken
Je vraagt je af of de redactie van Nieuwsuur ook nadenkt waarom kijkers op het programma afstemmen. Even ter info voor eventueel meelezende redactieleden: ik keek omdat ik meer van de plannen van Omtzigt wilde weten, niet om Tweebeeke naar bijzaken te horen vragen.
Dat wil niet zeggen dat ze helemaal niets nuttigs vroeg – ook ik zou willen weten wie de premierskandidaat van NieuwSociaalContract (NSC) wordt – maar het voortdurend dwarsbomen van elke poging om het over de inhoud te hebben, was bijzonder frustrerend.
Vragen naar inhoud
Wat moed geeft is dat steeds meer mensen vragen naar inhoud, en blij zijn als een politicus niet mee wil gaan in het poppetjesjagen van veel media. Want Stine Jensen heeft gelijk: Nederland heeft grote problemen en de kiezers willen weten wat politici van plan zijn, zodat ze straks een verantwoorde keus kunnen maken.
Mooi hoe #Omtzigt bij #Humberto het gehamer op wie-sluit-je-uit vraag ontmaskert als journalistieke zwakte (en scoringsdrift) die focust op macht en verdeeldheid ipv op inhoud en samenwerking die nodig is nu voor oplossen grote problemen NL #NieuwSociaalContract
— Stine Jensen (@Stine__Jensen) August 22, 2023
Wat wil Omtzigt?
Want al ben ik er vrij zeker van dat ik op Omtzigt wil gaan stemmen, ik heb wel vragen. Zo zou ik eerst wel eens willen weten wat hij nu precies met de boeren van plan is. Daar geeft zijn grondslagendocument niet veel duidelijkheid over.
Ook was ik blij dat hij bij het onderwerp woningnood meteen een verband legde met immigratie, maar wat wil hij concreet doen om die migratiestromen te beperken? Daarover heeft NieuwSociaalContract (NSC) in het basisdocument politieke lijn meer geschreven, maar dat is dus juist iets om een lijsttrekker eens kritisch over aan de tand te voelen.
Timmermans
En natuurlijk geldt dit voor alle partijen. Want bijvoorbeeld Timmermans sprak over ‘herstel van vertrouwen’ en over ‘klimaatrechtvaardigheid’, maar hoe wil hij dat bereiken? Ik neem toch aan dat potentiële kiezers van GroenLinks en PvdA daar meer in geïnteresseerd zijn dan in domweg de kans op macht.
Ga voor de inhoud
Kortom: het is te hopen dat kiezers vanuit het hele politieke spectrum zich eensgezind uitspreken tegen de eeuwige hypes en de oppervlakkige apenrotsverslaggeving. Alsjeblieft, beste journalisten, geen wedloop tussen Omtzigt en Timmermans, geen gepsychologiseer over mogelijk narcisme of labiliteit, ga voor de inhoud. Net als Nieuwsuur in 2021.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
.
