Een incident aangrijpen om totalitaire maatregelen te rechtvaardigen. Het is een geliefd middel van machthebbers die hun greep op het volk willen verstevigen; de Rijksdagbrand van 1933 is het bekendste voorbeeld.
Voor degenen die niet hebben opgelet bij de geschiedenisles: Hitler is niet democratisch aan de macht gekomen, hij werd in het zadel geholpen door het Duitse establishment. De hoge heren dachten hem voor hun doeleinden te kunnen gebruiken, maar Hitler wist de zaken om te draaien.
Een belangrijk keerpunt was de brand in het Duitse parlementsgebouw in februari 1933 waarvan de communisten de schuld kregen. Deze ‘communistische dreiging’ greep Hitler aan om de noodtoestand uit te roepen. De persvrijheid werd opgeschort, vrijheid van vergadering bestond niet meer en zelfs het briefgeheim werd opgeheven.
Natuurlijk werden oppositieleiders – vooral socialisten en communisten – gearresteerd, en voor huiszoekingen waren geen gerechtelijke besluiten meer nodig. Er volgde een hoop intimidatie van politieke tegenstanders – sommigen werden uitgesloten van verkiezingsdeelname – en vervolgens konden de nieuwe verkiezingen plaatsvinden.
Dit zijn de verkiezingen die vaak aangehaald worden als ‘bewijs’ dat Hitler democratisch aan de macht is gekomen, maar zelfs onder deze omstandigheden lukte het hem niet om de meerderheid van de stemmen te krijgen. Overigens maakte dat niet meer uit: de noodtoestand gaf hem alle bevoegdheden die hij nodig had om een dictatuur te vestigen.
Hitler is een extreem voorbeeld van wat kan gebeuren als een machthebber de grondrechten van burgers afpakt omdat er sprake zou zijn van een ‘dreiging’ en dit voorbeeld zou een waarschuwing voor ons moeten zijn.
De bestorming van het Capitool: de voorgeschiedenis
Afgelopen week was alles in rep en roer omdat een menigte Trumpsupporters optrok naar het Capitool – het Amerikaanse parlementsgebouw – en daar binnen wist te dringen. Er is een hoop te doen geweest over wie daar nu eigenlijk binnendrongen; er waren geruchten over een false flag operation van Antifa, en aanwijzingen en debunks vlogen in het rond. Uiteindelijk lijkt het erop dat tussen de bestormers zowel Antifa als neonazi’s rondliepen, maar dat de meerderheid bestond uit fanatieke Trumpfans. En dat laatste is natuurlijk niet vreemd als je kijkt wat Trump de laatste maanden heeft gedaan. Maar wat ging daaraan vooraf?
Trump was een politieke outsider die eerst de Republikeinse partij en daarna het presidentschap wist te veroveren, en vanaf het eerste begin heeft het establishment alle middelen ingezet om hem onschadelijk te maken. Trump zelf leverde heel wat munitie aan voor de strijd tegen hem, want hij is een bluffer en een fantast. Zijn tweets waren al berucht voor hij president werd, net als zijn creativiteit op het gebied van schelden en overdrijven. Voor wie – zoals ik – een diepgeworteld wantrouwen heeft tegen het establishment was de stormram van Trump vaak een verademing. Hij heeft heel wat hypocrisie blootgelegd.
Het grote nadeel van Trump was natuurlijk dat hij om te beginnen al een te hoge dunk van zichzelf had en een losse omgang met de waarheid. Beide zaken zijn enorm versterkt door de ontwikkelingen van de afgelopen vier jaar. Zijn ijdelheid werd gevoed door de adoratie van zijn aanhangers en door alle prestaties die hij tegen de verdrukking in wist te realiseren: gunstige handelsverdragen, vredesverdragen en natuurlijk een economie die draaide als een tierelier. Daar tegenover stond de voortdurende heksenjacht door zijn tegenstanders.
De Muellerinvestigation was ruim twee jaar een blok aan zijn been, maar Mueller vond geen enkel bewijs voor samenwerking met de Russen. Voor iedereen die nu gaat roepen hoeveel medewerkers van Trump veroordeeld werden: Mueller ving van alles in zijn sleepnet, maar geen collusion. Trump riep dat de Deep State het op hem voorzien had en het Horowitzreport bewees in elk geval gedeeltelijk zijn gelijk, maar daarin waren de media niet half zo geïnteresseerd als in alle complottheorieën over ‘de Russen’.
Het Muelleronderzoek werd gevolgd door het Oekraïne-impeachment dat al net zo politiek ingestoken was en een nieuw blok aan het been van Trump. Toch leek zijn herverkiezing lange tijd onvermijdelijk.
En toen kwam corona. In de eerste weken hadden weinigen door hoe hard deze pandemie toe zou slaan en sommige vooraanstaande Democraten – zoals Pelosi en De Blasio – beschuldigden Trump van paniek zaaien en riepen hun aanhangers op om te feesten ‘tegen de coronascare’. Toen corona echt toesloeg, veranderden ze van tactiek. Nu was Trump de incompetente leider die het gevaar niet wilde erkennen en elke coronadode was hem persoonlijk aan te rekenen. Veel media ondersteunden dit narratief van harte; Trump zag zijn kansen op een tweede termijn verschrompelen en werd steeds feller.
De bittere strijd tussen Trump en zijn tegenstanders leverde een ongekende polarisatie op. Trump noemde de media vaak ‘the enemy of the people’ en de eenzijdigheid van veel media gaf daar wel aanleiding toe. Er zijn al genoeg compilaties gemaakt van allerlei opiniemakers die verbeten de val van Trump bleven voorspellen en er konden helaas ook compilaties gemaakt worden van oproepen tot geweld tegen Trump en zijn aanhangers. Vier jaar lang werd positief nieuws over Trump weggemoffeld en negatief nieuws uitvergroot. Uiteindelijk gingen de media en BigTech zelfs zover om negatief nieuws over Joe Biden te censureren waarmee ze waarschijnlijk de verkiezingen wisten te kantelen.
Verkiezingsfraude?
Trump was razend. Hij wist dat hij was verslagen door het establishment en niet door een eerlijke democratische keus. Hij wist ook dat hij de verkiezingsuitslag niet kon veranderen door op de leugens en censuur te wijzen, hij kon de uitslag alleen nog omdraaien als hij werkelijk verkiezingsfraude kon bewijzen.
Of hij werkelijk geloofde dat er fraude was geweest? Misschien niet direct, maar ik vermoed dat hij zichzelf wel overtuigd heeft. Er was genoeg aanleiding om fraude te vrezen en de Democraten hebben de afgelopen vier jaar bewezen dat de haat tegen Trump groot genoeg was om ook ongeoorloofde middelen tegen hem in te zetten.
En dus ging Trump vol op het orgel. De verkiezingen waren gestolen en hij ging zijn nederlaag niet toegeven. Hij spande de ene na de andere rechtszaak aan, zonder succes. Andere routes kwamen in beeld: wat als genoeg Republikeinen zouden weigeren de verkiezingsuitslagen te erkennen? Wat als er oude wetten en regels waren die ingezet konden worden om toch Trump tot winnaar uit te roepen? Hij vertelde zijn aanhangers dat hij de eigenlijke winnaar was, en dat hij de grondwet verdedigde tegen corrupte Democraten.
Na alle leugens van de laatste jaren hadden zijn aanhangers reden om hem te geloven. In de Nederlandse media – die de anti-Trumpmedia in de VS vaak volgen – is weinig gesproken over de eenzijdigheid van de Amerikaanse media, maar de Trumpfans – die zich via andere kanalen op de hoogte stelden – wisten het maar al te goed.
Ook Joe Biden – die hier vaak gepresenteerd wordt als een goedaardige opa – heeft naar hartenlust gelogen en gepolariseerd. Zijn motivatie om zich kandidaat te stellen baseerde hij op een reeds lang ontmaskerde leugen, de finepeoplehoax. Voor de camera’s riep hij op tot verbinding, thuis gaf hij zijn honden een Trumppop als bijtspeeltje. Zijn corruptie werd uit het nieuws gehouden en vragen ernaar deed hij af als laster.
Maar heeft er werkelijk fraude plaatsgevonden?
In de VS is dat heel lastig te zeggen. Eerder schreef ik eens over de verdachte zaken bij tussentijdse verkiezingen in Florida, en het is schokkend hoe slecht de organisatie van de Amerikaanse verkiezingen is. Er zijn talloze mogelijkheden voor fraude en veel te weinig waarborgen ertegen. In feite hangt veel af van de integriteit van de kiezers en de tellers, en dat kan in het huidige politieke klimaat wel eens te veel gevraagd zijn. Toch lijkt het erop dat de laatste verkiezingen – los van alle leugens en censuur – eerlijk genoeg waren.
Trump had dus beter zijn nederlaag kunnen erkennen, hoe zuur dat ook is. Maar toen kwam de straatvechter in hem naar boven. Als zijn tegenstanders de verkiezingen gemanipuleerd hadden door leugens en censuur, moest hij dan zijn nederlaag accepteren? Geen denken aan.
En zo stond Trump afgelopen week voor een menigte van supporters en riep hen op om naar het Capitool te gaan en de Republikeinse parlementsleden ‘aan te moedigen’ om de verkiezingsuitslag om te draaien. Hij zei erbij dat dit ‘peacefully’ moest gebeuren, maar het was overduidelijk een poging tot intimidatie. Hier ging Trump een grens over.
De bestorming en de gevolgen
De meute die het Capitool binnendrong was niet meer dan dat: een meute. Er was geen organisatie, er was geen serieuze couppoging. Trumpfans liepen enigszins verdwaasd rond, namen selfies en scandeerden ‘USA! USA!’ en ‘Our House! Our House!’ Een vrouw werd doodgeschoten door een bewaker, drie anderen bezweken aan ‘medische oorzaken’. Er werden zaken vernield en overhoop gehaald, en na verloop van tijd dropen de ‘bestormers’ weer af en gingen naar huis.
De gevolgen zijn ernstiger. De fanatieke tegenstanders van Trump hebben hun aanleiding: in hun ogen heeft Trump nu bewezen een fascistisch gevaar te zijn. De bestorming van het Capitool is hun Rijksdagbrand.
Dat Trump over twee weken al zijn macht kwijt is, doet er niet meer toe. Het feit alleen al dat hij president kon zijn is voor deze mensen genoeg reden om maatregelen te nemen: zoiets mag nooit meer gebeuren. Hun heerschappij moet veilig gesteld worden ook als ze daarvoor de vrijheid van meningsuiting en de democratie moeten ondermijnen.
De censuur van voor de verkiezingen was nog maar een voorproefje, nu zien we de Democratisch gezinde mediagiganten in beweging komen.
Facebook heeft alle WalkAway-video’s verwijderd. Dit zijn volstrekt geweldloze video’s van teleurgestelde Democraten die vertellen waarom ze niet meer voor de Democraten wilden stemmen. Het is geen ophitsing of haat zaaien, het is simpelweg een politieke mening die het Democratische establishment niet uitkomt.
Twitter heeft het account van Trump verwijderd ‘om te voorkomen dat Trump weer kan oproepen tot geweld’. Het alternatief Parler – waar veel Trumpfans heen zijn gevlucht – ligt nu onder vuur en loopt het risico geboycot te worden door Apple en Google. Ook Facebook, Instagram, YouTube en Snapchat hebben maatregelen tegen Trump genomen.
En het is niet genoeg dat de mediagiganten nu openlijk censuur toepassen, de radicale Democraten willen Trump en zijn aanhang volkomen verpletteren. Nancy Pelosi wil dat Trump geen toegang meer heeft tot het nucleaire arsenaal, en dat terwijl Trump de eerste president in decennia is die geen oorlog is begonnen. Er wordt geroepen om een nieuw impeachment of het inzetten van het 25e amendement waardoor Trump onmiddellijk al zijn macht kwijt zou zijn. En ook dat gaat nog niet ver genoeg. Cori Bush – een Democratische afgevaardigde – gaat een resolutie indienen om alle Republikeinen die Trump gesteund hebben tot aftreden te dwingen.
Dit is de werkelijke machtsgreep. Dit is nu werkelijk de bijl aan de wortel van de democratie. Politieke tegenstand uitroeien door democratisch gekozen volksvertegenwoordigers af te zetten en de helft van het politieke spectrum te censureren is niets anders dan totalitair gedrag.
Gelukkig lijken in Nederland de laatste dagen meer tegenstanders van Trump door te krijgen hoe gevaarlijk dit is, maar hoe gaat het in de VS? Het is te hopen dat gematigde Democraten erin zullen slagen om hun extremistische collega’s tot rede te brengen, maar op dit moment lijken de extremisten de overhand te hebben.
Was het beter geweest als Trump geslaagd was in zijn opzet en de uitslag van de verkiezingen had kunnen kantelen? Nee, dat denk ik niet. Deze week is gebleken dat hij inmiddels zo instabiel is geworden dat hij een gevaar op zichzelf zou zijn. Een goede uitkomst was in wezen al onmogelijk geworden…
De gevolgen voor ons
De gevolgen zullen ook ons in Nederland raken. In de eerste plaats valt te vrezen dat de kliek rond Biden de oude politieke spelletjes zal hervatten. De invloed van China en Iran zal weer toenemen en de kersverse vredesakkoorden in het Midden-Oosten lopen gevaar. Kunnen we binnenkort weer oorlog – met bijbehorende vluchtelingenstromen – verwachten in die regio?
Maar een directer gevolg van deze gebeurtenissen heeft te maken met onze eigen afhankelijkheid van Twitter, Facebook, YouTube en al die andere social media. Onze mainstream media zijn helaas nogal eenvormig en vaak weinig kritisch op de macht, maar op de sociale media spreken critici elkaar en delen informatie. Wat als die sociale media niet vrij meer zijn?
Ook hier zijn genoeg machthebbers die graag censuur zouden zien en die de ‘juiste’ contacten hebben met het Amerikaanse establishment. Denk aan de vele censuurpogingen van elitepartij D66 waar veel mensen lijken te denken dat ‘het plebs’ eigenlijk maar beter geen stemrecht kan hebben. Denk aan degenen die pleiten voor een stemdiploma; aan degenen die anonimiteit op internet willen verbieden ook als anonieme accounts zich keurig gedragen; aan degenen die liever geen referendum hebben ‘want het volk is niet te vertrouwen’.
Wie werkelijk lessen wil leren van de geschiedenis zou moeten beseffen dat totalitaire dreiging niet van het volk komt, maar altijd van de machthebbers.
Een werkelijk pluriforme pers en echte vrijheid van meningsuiting zijn de kenmerken van een gezonde democratie.
Die democratie is de enige manier om dictatuur buiten de deur te houden.
Update
Na het publiceren van mijn artikel stuurde iemand me een video van Chris Hayes. In die video zitten beelden die ik nog niet gezien had, beelden waaruit duidelijk wordt dat er heel wat meer geweld bij de bestorming was dan ik besefte. Mijn zorg over de machtsgreep van de Democraten blijft staan, maar het is goed om te beseffen dat de bestorming van het Capitool behoorlijk heftig was. Hier de beelden.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Voor meer artikelen, zie deze link.
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike (Repel) op Twitter.
.
