Goedenavond, lezer! U heeft wellicht gemerkt dat er de laatste twee maanden wat minder stukken gepubliceerd zijn op Saltmines. Dat was voornamelijk het gevolg van het feit dat ons artikelenkanon Ahmed Aarad, die voor ruim 50% van de content zorgde voorheen, het één en ander te regelen had. Ahmed was namelijk verwikkeld in een maandenlang gevecht met de bruinepuntschoenenmaffia die we in ons land ook wel eens eufemistisch “de adviseurswereld” noemen. Ik zal het even toelichten.
Stel, u bent een frauduleus persoon en u wilt groot worden in de ICT-sector. U tast graag diep in de zakken van de overheid om gratis geld te kunnen uitdelen aan uzelf en uw persoonlijke vrienden. Wat is dan de ideale functie die u zou kunnen innemen?
Ik ben niet alle mogelijkheden afgegaan, maar ik denk dat “adviseur bij een parlementair onderzoek naar fraude in de ICT-wereld” vrij gemakkelijk in de top 10 staat. En dat is ongetwijfeld wat een zekere meneer Steven Djohan vier jaar geleden dacht, toen hij als één van de adviseurs van het adviesbureau Policy Research Corporation de commissie-Elias mocht gaan adviseren, die onderzoek deed naar fraude in de ICT-sector. Een commissie die, interessant genoeg, concludeerde dat er helemaal niets aan de hand was, de ICT-wereld bleek een bloementuin te zijn vol pony’s en konijntjes, alle zorgen over corruptie die men had over deze wereld waren overdreven. U, als burger, hoefde dus niet bang te zijn dat er in deze sector gesjoemeld zou worden met Uw Zuurverdiende Centen.
Anti-fraude adviseurs betalen steekpenningen
Nu naar onze Saltmines-redacteur, Ahmed Aarad. Ahmed is ZZP’er en heeft expertise in meerdere vakgebieden binnen de ICT, en privacy is er daar één van. Dus op een dag werd Ahmed ingehuurd door een piepklein adviesbedrijfje, genaamd RevNext, voor een klus voor de Hogeschool van Amsterdam, waar Ahmed de afdeling Studentenzaken mocht gaan klaarstomen voor de nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Wat is er zo interessant aan dit RevNext, zult u wellicht denken op dit punt? Nou, de persoon die Ahmed inhuurde was de bovengenoemde Steven Djohan, inmiddels niet langer adviseur van Policy Research Corportation maar mede-oprichter is van RevNext.
Daar gebeurden in eerste instantie al wat ongebruikelijke dingen bij. Zo mocht Ahmed niet zeggen van RevNext dat hij een externe kracht was, zodat RevNext met de resultaten zou kunnen pronken. Maar dat was klein geld, zo zou blijken toen Ahmed met Steven Djohan onderhandelde over zijn tarief. In een aan Ahmed gerichte mail schreef Djohan het volgende:
‘Qua tarief wil ik de volgende afspraak maken: Een uurtarief voor dit traject van € 75. De afdracht is hoger dan normaliter omdat de lead via X. komt (oud-partner bij mijn vorige werkgever). Hiervoor heeft Revnext afgesproken ruim 15% aan hem af te dragen.’
“X” staat hier voor een ingehuurde bruinepuntschoenenambtenaar van de HvA, die tevens een oud-collega was van Djohan bij Policy Research Corporation. Nogmaals, dat is dus het adviesbureau dat Elias adviseerde in zijn onderzoek naar misstanden in de ICT-sector. Hier geeft Djohan aan dat hij 15% van het tarief dat hij aan de HvA vroeg, afdroeg aan X (in navolging van Zembla zullen wij ook naar deze persoon refereren als “X”), een persoonlijke vriend van Djohan en werknemer van de HvA, omdat X voor RevNext deze opdracht had geregeld. Dit is keiharde fraude, aangezien de HvA een publieke instelling is. Door zijn werkgever te benadelen en zijn persoonlijke vrienden opdrachten toe te spelen, riskeert X een onvoorwaardelijke all-inclusive sabbatical van een paar jaar in het gevang.
Voor wie meer informatie wil, afgelopen vrijdag is op Zembla en op Follow The Money een exposé gepubliceerd over dit voorval, en ik kan iedereen aanraden het te lezen. Wat vooral heel belangrijk is, is de reactie van RevNext bij monde van Steven Djohan en Anouk Vos. Vos is mede-oprichter van RevNext en nam deel aan het mailgesprek tussen Ahmed en Steven waarin Steven toegaf steekpenningen te betalen. Dus wat was de verdediging van deze mensen, toen Zembla hen hiermee confronteerde? Waarom zei Steven dat hij X. 15% van het uurtarief betaalde? Als volgt:
“Djohan wilde een groter deel van het uurtarief afromen om zo een buffer te creëren voor eventuele tegenvallers. Lees: als Aarad door het ijs zou zakken, zou Revnext budget hebben om andere mensen in te huren. Maar, zo zegt de consultant, omdat hij Aarad niet voor het hoofd wilde stoten, verzon hij een smoes om de hogere afdracht aan Revnext te verklaren. ‘En daarom zei ik dat we X. moesten betalen.’”
De verdediging van Djohan en consorten komt er dus in feite op neer dat ze slechts zeiden dat ze zich schuldig maakten aan corruptie, maar dat ze het niet écht hebben gedaan. Je vraagt je af hoe dat gesprek gegaan moet zijn tussen Djohan en Vos:
Vos: “Hey Steven, we hebben Ahmed ingehuurd voor die klus bij de HvA, maar we willen hem eigenlijk minder betalen omdat hij onervaren is. We hebben dus een excuus nodig om 15% extra van zijn loon in te houden, maar ik wil hem niet kwetsen. Ik zat te denken, Misschien kunnen we het gooien op administratiekosten? Belasting? Onverwachte onkosten? Steun aan goede doelen?”
Djohan: “Ik heb een veel en veel beter idee. Waarom zeggen we niet gewoon dat we dat we steekpenningen betalen aan de voormalig collega van mij die deze klus voor ons geregeld heeft, zodat het net lijkt alsof we corruptie plegen en hij zich strafbaar maakt aan feiten waar wij met z’n allen meerdere jaren cel voor kunnen krijgen?”
Vos: “Wat een fantastisch idee, Steven! Ik zie echt nergens hoe deze handelswijze ons, X., of de HvA ooit zou kunnen schaden. Ik ben voor. Probleem opgelost!”
Dit klinkt lachwekkend, maar het is dus gewoon echt de verdediging van RevNext. Een beetje alsof Volkswagen, na het bekend worden van het Dieselgate-schandaal, zou zeggen: “Ja, we hebben misschien apparatuur geïnstalleerd in onze wagen met het specifieke doel om emissietesten te misleiden, maar we hebben deze apparatuur vervolgens nooit geactiveerd, dus de emissietesten zijn nog steeds geldig! We hebben gewoon net gedaan alsóf we hebben gefraudeerd, maar we hebben niet écht gefraudeerd.”
En dan net doen alsof dat gewoon een onhandigheidje is. “Ja oeps, ik zei dat we fraude pleegden, ik had er even niet bij nagedacht dat dat de schijn wekte dat we fraude pleegden. Dat is achteraf gezien onhandig, dat zou ik niet meer zo doen.” Waarbij er ook nog eens aan voorbij wordt gegaan dat simpelweg beweren steekpenningen te betalen op zichzelf ook gewoon strafbaar is (Art. 177 SR voor actieve omkoping, Art. 363 SR voor passieve omkoping).
Corrupte adviseurs adviseren politici over corruptiebestrijding
Het is tenslotte ook interessant hoe dit een nieuw licht werpt op de conclusies van de commissie-Elias in 2014, die concludeerde dat er geen enkel probleem was wat betreft corruptie binnen de ICT. Nu blijkt dus rondom twee van zijn eigen adviseurs de stank van corruptie te hangen. Als de mensen die onze Tweede Kamer adviseren op het gebied van fraude zélf al zo corrupt zijn, wat zegt dat dan over de rest van de sector? Hoeveel van Uw Euro’s worden er jaarlijks uitgegeven door allerlei louche bestuurderstypes om nieuwe bruine puntschoenen te kopen voor het komende VVD- of D66-congres?
En even voor de duidelijkheid, dit is bepaald niet de enige smet op het blazoen van het door politici zo hoog gewaardeerde Policy Research Institute. Niet heel lang geleden kwam aan het licht dat dit bedrijf ook elders heeft gegoocheld met cijfers; zie The Hague Security Delta. Dit zijn duidelijk symptomen van een dieper liggend probleem.
Er blijken, verrassend genoeg, de nodige VVD-gekleurde dinosaurussen achter dit bedrijfje te zitten. De namen van Annemarie Jorritsma, Karla Peijs en vele anderen prijken op de website van dit bedrijf. Goh. Het lijkt soms bijna alsof het een natuurwet is dat de aanwezigheid van twee of meer VVD’ers bij een bedrijf onvermijdelijk zal leiden tot corruptie en fraude.
Dan de HvA, wat doet die intussen om haar eigen integriteit te garanderen? Alles behalve een aangifte natuurlijk. Straks komen de jongens en meisjes van de Rijksrecherche en OM langs en kan zomaar blijken dat alles met corruptie aan elkaar hangt, tenslotte, en dat moeten we niet willen met ons allen!
Nee, dan kun je beter Hoffmann Bedrijfsrecherche inhuren om onderzoek te doen, waarna je vervolgens alleen de conclusies deelt, zonder maar 1 vraag te beantwoorden of (delen van) het onderzoek openbaar te maken. Om vervolgens te stellen dat: “De passages in de e-mails over betalingen bleken een verzinsel van Revnext, om minder geld te hoeven afdragen aan een door hen ingehuurde ZZP’er.” Waarbij zowel Zembla als FTM (de twee grootste onderzoeksjournalistieke platformen in Nederland) worden beschuldigd van onzorgvuldigheid.
Is het gek, dat zoveel belastinggeld in bureaucratische molens verdwijnt en het lijkt alsof de belastingbetaler steeds meer moet betalen en er steeds minder voor terugkrijgt?
Dit alles in ogenschouw nemend ga je je afvragen hoe diep deze beerput is, zowel in de ICT-wereld als de academische wereld. Het officiële onderzoek hiernaar is in ieder geval niet erg geloofwaardig meer, dus misschien is het tijd voor een nieuw onderzoek. Ik stel voor om Policy Research te bellen, want daar zijn zij goed in.
