De overwinning van BBB heeft Den Haag op zijn grondvesten laten schudden. Ondanks het zure gepruttel van sommige leden van het establishment is duidelijk dat dit niet genegeerd kan worden. Wie roept dat wetten onherroepelijk zijn, begrijpt niet hoe democratie werkt. Er is weer hoop voor de boeren en vissers, en ook de rest van het land zal erop vooruit gaan als er wat meer gezond verstand in de politiek komt.
Vooruit kijken
Nu het stof een beetje begint neer te dalen – en de BoerBurgerBeweging in alle provincies de grootste is geworden! – is het tijd om vooruit te kijken. Want na alle bestuurlijke arrogantie en meedogenloosheid van de laatste jaren kan het veel voldoening geven om het establishment een dreun te verkopen, maar met alleen maar dreunen verkopen lossen we de problemen niet op.
Onbekwame ministers
Een structureel probleem in onze democratie is het amateurisme in de top van onze politiek. Ik heb al eens eerder geschreven: “Het wordt steeds duidelijker dat we geregeerd worden door mensen die de juiste kwaliteiten hebben om zich in ons politieke systeem omhoog te werken, maar absoluut niet de juiste kwaliteiten om een land te besturen.”
Deze week bleek uit een peiling wat voor kiezers de belangrijkste reden was om een proteststem uit te brengen: onbekwaamheid van de ministers. En geen wonder. Denk aan energieminister Rob Jetten die zich afvroeg hoe je met kernenergie een huis moest verwarmen. Denk aan coronaminister Hugo de Jonge die 5,1 miljard aan uitgaven niet kon verantwoorden, en onlangs bij Vandaag Inside ijskoud beweerde dat dit een complottheorie op social media was.
Wilfred Genee: Is die 5,1 miljard nog bovenwater gekomen? Hugo de Jonge: Wat bedoel je? Nee, Dat is echt zo’n socialmedia-complot Wilfred Genee: Dat stond toch ook in serieuze media?
Hugo de Jonge: Nee CoMpLoT!#vandaaginside #hugodejonge pic.twitter.com/xlUpGwhOAn
— Symphony (@Symph0ny3) March 10, 2023
Ondermijning van de democratie
De verleiding is groot om alle blunders en leugens van onze bewindslieden even op een rijtje te zetten, maar daarvoor ontbreekt mij de ruimte. Laten we het liever hebben over de gevolgen van deze onkunde die helaas gepaard gaat met zelfoverschatting en dictatoriale neigingen. De gevestigde politiek is namelijk zo overtuigd van het eigen gelijk, dat men er alles aan doet om de democratische controlemechanismes onklaar te maken.
Met name de controlerende functie van het parlement wordt al decennialang volhardend ondermijnd. Berucht zijn de dichtgetimmerde regeerakkoorden en de daaraan verbonden fractiediscipline, waardoor Kamerleden stemvee worden in plaats van volksvertegenwoordigers die zonder last en ruggenspraak stemmen.
Slecht geïnformeerd
Erger is dat het inmiddels normaal is geworden om het parlement slecht of zelfs onjuist te informeren, waardoor Kamerleden stemmen over moties en wetsvoorstellen zonder te beseffen waarover ze nu eigenlijk stemmen. Ze moeten onder tijdsdruk en druk van de fractieleiding een stem uitbrengen, en ontdekken pas later wat de gevolgen zijn.
Een kenmerkend voorbeeld was het stikstofdebat van 23 juni 2022. De Kamer stemde onder andere over een motie om de Natura2000-lijst te gaan heronderhandelen in Brussel, en over een motie om in kaart te brengen wat de gevolgen voor het platteland zouden zijn als daar duizenden boerenbedrijven zouden verdwijnen.
Maar wist de Kamer hoe de Natura2000-lijst tot stand was gekomen en waar die stikstofnormen op gebaseerd waren? En hoeveel boeren hierdoor geraakt zouden worden? Deze feiten zijn sowieso al onwelkom, maar de regering hield ook nog eens informatie achter die de stemming – in hun ogen – negatief zou kunnen beïnvloeden. En zo werd ongeïnformeerd een voorstel weggestemd dat een begin van een uitweg uit de stikstofcrisis had kunnen bieden.
Kaag wist al op 25 mei van de berekeningen van haar ministerie, dat boeren veel minder stikstof hoeven te reduceren als NL de klimaatdoelen haalt. Op 23 juni was het stikstofdebat… Wij wisten niks. En nog meer bijzondere antwoorden hieronder in het draadje van @PieterOmtzigt 👇 https://t.co/2PI7l7UrfN
— Caroline van der Plas (@lientje1967) July 20, 2022
De gevolgen
Het dramatische stikstofbeleid is – samen met andere crisisdossiers – de oogst van deze ondermijning van de democratie. Het hele land zit op slot vanwege een onhaalbare stikstofnorm die ooit door klungelige wetgeving is vastgelegd. Waarschijnlijk overzag niemand in de keten van besluitvorming wat het effect van deze kromme wetten zou zijn.
In 2019 werd ondanks de woningnood de bouw van nieuwe woningen vrijwel stilgelegd, en geitenpaadjes werken niet. Telkens gaan activisten naar de rechter en vinden het gelijk aan hun kant. Maar wist u dat ook de aanleg van (spoor)wegen is stilgelegd vanwege stikstof? Dat het onderhoud van de dijken hierdoor in de knel komt?
Onhaalbare normen
Alles wordt opgeofferd aan de heilige koe van de stikstofnormen. Waarbij – zoals de meeste Nederlanders inmiddels gehoord kunnen hebben – die normen gebaseerd zijn op rammelende modellen. Waarbij die normen zo belachelijk streng zijn dat ze zelfs niet gehaald kunnen worden als de hele agrarische sector wordt opgeheven. U leest het goed: als alle boeren ermee stoppen, halen we nog die normen niet.
"Dat hele stikstofprobleem hebben we onszelf natuurlijk aangedaan."@LouiseOFresco over de stikstofproblematiek in #deafspraak pic.twitter.com/jSNlnNJReD
— De Afspraak (@deafspraaktv) March 6, 2023
Recht is krom
Momenteel kunnen kokerblinde activisten hun ‘recht’ doordrukken omdat ze de kromme wetten aan hun kant hebben. Wetten die zijn aangenomen door slecht geïnformeerde volksvertegenwoordigers die gekoeioneerd werden door onbekwame politici. Maar toen de boeren terecht(!) in opstand kwamen, riepen diezelfde politici dat hier sprake was van een aanval op de democratie.
De arrogantie van het establishment
Zelfs nu nog doen zure columnisten alsof de overwinning van BBB een triomf voor extreemrechts is. In de Volkskrant kunt u lezen dat dit de machtsgreep van een slim communicatiebureau is (Bert Wagendorp); dat BoerBeerputBelang giftige scepsis in een kwetsbaar democratisch systeem brengt (Marcia Luyten); en dat Van der Plas klakkeloos extreemrechtse riedeltjes overnam (Sander Schimmelpenninck).
In NRC stond dat BBB de vertolker is geworden van de onvrede, het chagrijn over de gevestigde orde (Guus Valk), dit in tegenstelling tot die andere (betere…) partijen die stonden voor overwegende tevredenheid, geloof in de kracht van het compromis en het politieke midden. Siegfried Woldhek tekende Caroline van der Plas als het gezicht en de stem van het ontevreden platteland, waar NRC nog even fijntjes bij vermeldde: net als Thierry Baudet vier jaar geleden.
De kiezers van BBB
Maar deze mensen die zo overtuigd zijn dat ze het gezonde verstand aan hun kant hebben, bekommeren zich niet om feiten. Is nu bijna een kwart – in sommige provincies zelfs een derde – van de Nederlandse kiezers verdacht? Terwijl ruim de helft van deze kiezers twee jaar geleden nog VVD, CDA, SP, D66, PvdA, ChristenUnie, GroenLinks, Partij voor de Dieren en Volt stemde?
Helder, BBB is gewoon een brede volkspartij en trekt stemmen uit alle geledingen. pic.twitter.com/ojrNF3mZAf
— Laurens Sloot (@SlootLau) March 16, 2023
Redenen voor protest
Dit is geen machtsgreep van de ‘bruinrechtse onderbuik’ van Nederland. Dit is een terechte correctie door nuchtere kiezers. Zoals de NOS schrijft: “Van alle kiezers die tegen het kabinet hebben gestemd, noemt het grootste deel van de stemmers de onbekwaamheid van de bestuurders als voornaamste reden. Andere redenen zijn het stikstofbeleid, klimaatbeleid, de gezondheidszorg en immigratie.”
De BoerBurgerBeweging kiest nadrukkelijk niet voor confrontatie, maar voor samenwerking. En ik denk dat dit verstandig is. De stikstofcrisis is ontstaan doordat onuitvoerbare wetten zijn aangenomen, en de enige manier om die wetten te veranderen is via de politiek. Dit is absoluut geen gevaar voor de rechtsstaat – zoals Arend Jan Boekestijn suggereerde – het is eerder het herstel van de rechtsstaat.
Want als iets een gezonde rechtsstaat en een gezonde democratie kenmerkt, is het wel dat de burgers dankzij hun stemrecht altijd het laatste woord hebben. En die burgers zijn niet een kleine betweterige elite, maar de gewone mensen die moeten leven met de gevolgen van keuzes. De mensen die huizen nodig hebben, en wegen, en gezondheidszorg en voedsel. Dit zijn niet voor niets primaire levensbehoeften.
De rechtsstaat is niet: kromme wetten tegen alles in handhaven.
De clash hoort in de politiek bij de wetgevende macht.👇
Vreemd dat u lijkt te suggereren dat dit proces een gevaar voor de rechtsstaat zou zijn.https://t.co/BPA1h1DCiz— Maaike van Charante (@Repelsteeltje21) March 17, 2023
Onderhandelen
De kiezer heeft gesproken, nu is het woord aan de politiek. Minister Christianne van der Wal (VVD) die meteen riep dat alles vast ligt en dat niets kan veranderen, heeft blijkbaar nog een lesje staatsrecht nodig. Wat dat betreft heeft CDA-leider Wopke Hoekstra beter door hoe de vlag erbij hangt. “Dit is zo’n aardverschuiving, dit moeten wij ons in Den Haag aantrekken. Je kan niet consequentieloos door op inhoud en op stijl.”
Dat mag Hoekstra ook aan Mark Rutte uitleggen die donderdag nog stelde dat er “nog wel draagvlak is voor zijn kabinet.” De premier noemde zelfs “dat hij veel vaker situaties heeft meegemaakt, waarin de coalitie geen meerderheid heeft in de Eerste Kamer.” Rutte wil “op dossiers” kijken waar meerderheden te vinden zijn. “Dat is bij BBB, GroenLinks en PvdA, maar er zijn meer partijen.”
Nu blijkt dat BBB waarschijnlijk zelfs 17 zetels gaat halen in de Eerste Kamer, en D66 nog een zetel minder dan gedacht, zal Mark Rutte hopelijk beseffen dat hij niet behendig om de nieuwe speler heen kan manoeuvreren. Het grootste gevaar is nog dat hij de nieuwkomers weet in te pakken met zijn gladde verhalen, maar dan moet hij eerst om Ilona Lagas heen, de fractievoorzitter van BBB in de Eerste Kamer.
Oud-VVD'er Ilona Lagas is nu fractievoorzitter van de BBB in de Eerste Kamer: "Rutte moet naar de stem van het volk gaan luisteren."#Nieuwsuur #BBB #verkiezingen #Rutte pic.twitter.com/kUzKbRYNpc
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) March 16, 2023
Rood boven
Al met al denk ik dat het terecht is dat veel boeren de vlaggen weer rechtop hebben opgehangen, als teken van hoop. Maar er is nog een lange weg te gaan. Jaren van achterkamertjespolitiek, wanbeleid en slechte wetgeving worden niet in een dag ongedaan gemaakt. Voorlopig heeft BBB in de Tweede Kamer nog steeds maar één zetel, en de Eerste Kamer kan slechts reageren op de wetten die daar vandaan komen.
De gevestigde politiek mag dankbaar zijn dat Nederlanders massaal gekozen hebben voor een partij die niet de confrontatie zoekt, maar serieus samen wil werken om oplossingen te vinden. Slecht beleid heeft veel pijn veroorzaakt in de samenleving bij veel meer mensen dan alleen de boeren en vissers, en de woede daarover had ook de boventoon kunnen voeren.
Het domste wat het establishment nu kan proberen is om de nieuwkomers in te kapselen, maar hopelijk zal het gezonde boerenverstand en alle vakkennis van BBB de doorslag geven. Ilona Lagas lijkt in elk geval iemand die zich niet zomaar om laat blazen. En mocht Mark Rutte toch proberen buiten de BoerBurgerBeweging om meerderheden te regelen…
Dan zijn er hopelijk zeer binnenkort Tweede Kamerverkiezingen.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
.
