Wij leven in Nederland in een rechtstaat. Deze rechtstaat bestaat uit meerdere instanties die essentieel zijn voor haar functioneren. Om rechtzaken te beginnen tegen mensen die verdacht worden van misdrijven hebben we bijvoorbeeld het Openbaar Ministerie, de enige instantie die in Nederland een zaak voor de rechter kan brengen. Vanwege deze sleutelpositie binnen ons systeem is integriteit dus een zeer wenselijke eigenschap voor de medewerkers van het OM, zeker in het geval van de magistraten die de hoogste posities bekleden binnen de organisatie.
Corruptie en nepotisme
Wat we bijvoorbeeld niet willen zien zijn Telegraafkoppen als: “OM-liefdespaar maakte omstreden reisje naar Thailand.” Wat is er aan de hand?
Nou, binnen de top van het OM spelen zich momenteel een aantal soap-achtige schoolpleintoestanden af. Het is namelijk naar buiten gekomen dat twee topambtenaren van het OM, Marc van Nimwegen en Marianne Bloos, stiekem achter het fietsenhok hebben staan zoenen. En dat doen ze al jaren, zoals uit een NRC-artikel van 15 mei ook al naar voren kwam, en als gevolg daarvan is de spanning om te snijden binnen de top van het OM.
De gedragscode met betrekking tot integriteit schrijft namelijk voor dat medewerkers open moeten zijn over liefdesrelaties, om nepotisme te voorkomen. Best belangrijk namelijk, dat de mensen die ervoor verantwoordelijk zijn dat moordenaars, dieven, VVD-ers en andere boeven worden aangeklaagd, zélf in ieder geval zuiver op de graat zijn. Dat de meest integere en capabele mensen de hoogste posities bekleden binnen de organisatie. Je bent per slot van rekening bij het OM, en het OM is verdorie GroenLinks niet.
Maar terwijl twee lovebirds Marc & Marianne pas een jaar geleden officieel toegaven een liefdesrelatie te hebben, is inmiddels gebleken dat dat al een aantal jaren langer aan de gang is, in ieder geval sinds 2012. En dat is slechts een jaar nadat Marianne Bloos tot Hoofdofficier van Justitie werd benoemd door niemand minder dan, jawel, Marc van Nimwegen. Wat de vraag opwerpt of er misschien al enige klik aanwezig was toen Marianne in 2011 door Marc gepromoveerd werd. Dat ziet er allemaal niet erg fraai uit dus.
En daar blijft het niet bij, want zoals de Telegraaf dus schreef drie weken geleden, hadden de dames en heren magistraten in 2012 een dienstreis naar Thailand, waar gesproken zou worden over internationale misdaad en vrouwenhandel.
Best belangrijk, als je bedenkt dat onlangs naar buiten kwam dat het aantal minderjarige slachtoffers van mensenhandel in Nederland jaarlijks op 1400 wordt geschat, dus we kunnen stellen dat we ons op dit terrein geen nonchalance kunnen veroorloven.
Dus het lijkt voor de hand liggend om de procureur-generaal die mensenhandel in haar portefeuille had, Annemarie Penn-te-Strake (tegenwoordig burgemeester van Maastricht), op deze dienstreis mee te nemen.
Maar dat kon dus niet, want Marc van Nimwegen had in al zijn wijsheid besloten om een plekje in het vliegtuig vrij te houden voor zijn vriendin Marianne Bloos. Best gek.
Wat voor gevolgen zoiets heeft voor de effectiviteit van ons Openbaar Ministerie in het bestrijden van mensenhandel, daar kunnen we alleen maar naar gissen. Maar het zal ongetwijfeld niet helpen, wanneer een topmagistraat belangrijke dienstreizen, die dienen om kennis te vergaren om misdaad beter te kunnen bestrijden, gebruikt als vakantiereisjes voor hemzelf en zijn vriendin.
En het eind is niet in zicht, want afgelopen woensdag berichtte de NRC dat de beerput een nóg diepere bodem had. Er is namelijk naar boven gekomen dat het OM jarenlang contracten heeft verstrekt aan het bedrijf van de zwager van Van Nimwegen, Hireware. Dit bedrijf maakt recruitment software, waarmee het OM haar personeelsbeleid regelde.
Officieel had Marc van Nimwegen hier persoonlijk natuurlijk niets mee te maken, en was het puur toeval dat de periode waarin de diensten van Hireserve werden gebruikt (2009-2017) zo mooi overlapt met de periode waarin Van Nimwegen procureur-generaal was met de portefeuille personeelsbeleid (2008-2014).
Bronnen binnen de top van het OM spreken dat uiteraard scherp tegen tegenover de NRC, en stellen dat Van Nimwegen juist een heel nadrukkelijke rol speelde bij de selectie van dit bedrijf. Ook heeft de NRC twee oude tweets van Marcs vrouw Barbara van Nimwegen gevonden, waaruit blijkt dat zij, in strijd met de afspraken, óók betrokken was bij deze deal. Een nepotistische familiebusiness dus, waarbij Van Nimwegen 200.000 Euro aan belastingknaken heeft doen verdwijnen in de zakken van zijn zwager.
Al met al een geweldige bende, en inmiddels is Marc van Nimwegen met ‘buitengewoon verlof’ en doet een externe commissie onderzoek naar integriteitsschendingen binnen het OM. Naast de hierboven genoemde corruptie spreekt men al van drie andere liefdesaffaires, het betalen van zwijggeld aan chauffeurs om de liefdesrelatie onder de pet te houden en een angstcultuur binnen het OM, waarbij Van Nimwegen als een tiran de zaak bestierde en naar zijn hand zette, zonder tegenspraak te dulden. Dat wordt dus nog interessant.
Het OM faalt op alle fronten
Politieke bias
Als ik dit soort koddige toestanden in ogenschouw neem, kan ik niet anders dan stilstaan bij alle andere miskleunen en fouten van het OM die tegenwoordig vrijwel dagelijks in de media komen. Wat bijvoorbeeld te denken van de rol van het OM, toen het weigerde om Alexander Pechtold te vervolgen naar aanleiding van diens uitspraak dat hij ‘nog nooit een Rus was tegengekomen die zijn fouten toegaf?’
Geert Wilders, die voor een vergelijkbaar ‘vergrijp’ wordt aangeklaagd, begreep dit uiteraard niet, en wilde dus dat de rechters van zijn proces hem tijd gaven om te onderzoeken waarom het OM weigerde om tot vervolging over te gaan in het geval van Pechtold. Dat stonden de rechters echter niet toe, waarmee ze zo’n grote schijn van partijdigheid op zich laadden, dat Wilders deze rechters succesvol kon wraken.
Op vergelijkbare wijze weigerde het OM onderzoek te doen naar een aantal dubieuze uitspraken van Kajsa Ollongren over Thierry Baudet. Deze uitspraken ervoer Baudet echter als dusdanig bedreigend, dat hij en zijn fractiegenoot Theo Hiddema, die het zoals bekend heel druk hebben met kamerwerk en eigenlijk helemaal geen zin hebben in allerlei onzin eromheen, zich genoopt voelden tijd vrij te maken om, via een lange redevoering van Hiddema, het OM te dwingen alsnog tot vervolging over te gaan. Dit loopt nog.
Journalisten afluisteren
Wat in deze twee specifieke gevallen natuurlijk opvalt, is dat het OM een politieke bias lijkt te hebben, waarbij met grote gretigheid tot vervolging wordt overgegaan zodra een ‘populistische’ politicus over de schreef gaat, maar de magistraten weigeren hun mand uit te komen voor vergelijkbare uitspraken van politici van gevestigde partijen.
Maar dat even terzijde, want er zijn ook talloze blunders die veel minder met directe politieke voorkeur te maken hebben, of die totaal apolitiek zijn. Afgelopen vrijdag schreef onze redacteur Mischa van Geelen bijvoorbeeld al over het machtsmisbruik van het OM tegen een journalist van het Brabants Dagblad, waarbij telefoongegevens van een journalist onwettig werden opgevraagd. Dinsdag bleek zelfs dat het OM geprobeerd had deze journalist direct af te tappen om achter zijn bronnen te komen. Ook niet best voor ons vertrouwen in ons Openbaar Ministerie.
Michael Panhuis
Of wat te denken van de zaak Michael Panhuis, de moordenaar van Anne Faber? Het is inmiddels algemeen bekend dat het het OM was, dat na Panhuis’ eerste veroordeling van 16 jaar cel in hoger beroep was gegaan om de straf omlaag te krijgen voor Panhuis, waarop de inmiddels beruchte rechters in dit hoger beroep de straf verlaagden naar 12 jaar.
Oftewel, het onderdeel van ons rechtssysteem dat ervoor verantwoordelijk is dat gevaarlijke criminelen hun terechte straf krijgen en achter tralies verdwijnen, heeft zich actief ingespannen om juist het tegenovergestelde te bewerkstelligen. Ze hebben ze de straf van de moorddadige psychopaat Michael Panhuis omlaag geprocedeerd, met de dood van Anne Faber tot gevolg.
Met zulke aanklagers heb je als gewelddadige psychopaat geen advocaat meer nodig.
Maar op zelfinzicht en het toegeven van gemaakte fouten hoeft de maatschappij niet te rekenen bij het OM. Zo werkt de rechter die deze rampzalige uitspraak heeft gedaan destijds, Rinus Otte, nu zelf bij het OM.
Otte werd onlangs door de vader van Anne Faber opgeroepen om af te treden vanwege zijn gemaakte fouten in het proces van Michael Panhuis. Maar de arrogante Otte verschuilt zich in de ivoren toren van het OM en wil de rouwende Faber niet eens te woord staan, en de arrogante reacties van het OM op zijn brieven is schrijnend.
Natuurlijk, ik zeg hier niet dat rechters en procureur-generaals hun baan moeten inleveren als iemand dat vraagt, maar verantwoording afleggen en uitleggen hoe je tot je oordeel gekomen bent, dat is gewoon basaal fatsoen in zo’n geval. Maar dat hoeven we dus ook niet te verwachten van de zonnekoningen van het OM.
Oeps, tikfoutje
Waar je ook kijkt, de incompetentie openbaart zich echt van het hoogste tot het laagste niveau binnen het OM. Zo werd de politiemol Mark M., een vluchtgevaarlijke dirty cop die werd veroordeeld tot vijf jaar cel wegens corruptie, witwaspraktijken en deelname aan een criminele organisatie, vrijgelaten vanwege een tikfout van een OM-medewerker. Deze medewerker had in het systeem per abuis de begindatum van de hechtenis van M. een maand opgeschoven, waardoor de zitting over het besluit de hechtenis te verlengen te laat werd ingepland, en M. nu in vrijheid zijn hoger beroep mag afwachten.
Na deze flater gaat het OM gaat nu werken aan een systeem waarin het invullen van de verkeerde datum automatisch verbeterd gaat worden. Dus dat gaat goedkomen, al gaat deze wijziging wel weer acht weken in beslag nemen. Het OM wordt immers betaald vanuit publiek geld, dus dan mag je acht weken de tijd nemen om tien regeltjes code te tikken. Zo gaat dat.
Kortom, er wordt aan de lopende band geblunderd door het OM, maar dat is ook niet heel verwonderlijk, wanneer de basis van je organisatie rot is. Wanneer naar boven komt hoe Marc van Nimwegen als een Godfather de zaak bestuurde, voordeeltjes gunde aan persoonlijke vrienden en zich vermaakte met lekkere wijven binnen de organisatie.
Het is dus al heel lang een bende binnen het OM, in ieder geval sinds het begin van dit decennium. En wie weet, misschien is dit wel gelinkt aan de machtsovername van de VVD in 2010 via het kabinet Rutte I, aangezien sinds dat moment veel minder vaak tot vervolging wordt overgegaan door het OM, een afname van 26%. Het mag misschien niet verwonderen dat een justitie-apparaat steeds vaker faalt, wanneer de heersende partij zelf de karakteristieken vertoont van een criminele onderneming.
Dus wellicht is er een verband. De toekomst zal het leren. Tot die tijd warmt de Nederlandse bevolking haar handen aan de knetterende containerbrand van onze rechtstaat. Iemand nog marshmellows?
