Derk Jan Eppink
In de Volkskrant van 16 november stond een onthullende column van de ombudsman met als titel:
Heeft de redactie de verantwoordelijkheid om columns te controleren op feitelijke onjuistheden?
In zijn column vertelt de ombudsman waarom columnist Derk Jan Eppink vertrekt bij de Volkskrant. Dat blijkt niet alleen te maken te hebben met het feit dat Eppink de politiek in gaat, maar ook met de politieke kleur van zijn stukken.
In Eppinks eigen woorden: ‘Ik had het gevoel dat ik in de zone van zelfcensuur terecht was gekomen.’
Hoe komt een columnist in een situatie terecht dat hij zichzelf gaat censureren?
Ook daar is de ombudsman duidelijk over. Columnisten met afwijkende meningen liggen onder een vergrootglas.
In de column worden meerdere voorbeelden gegeven van onwelkome feiten die Eppink in zijn columns naar buiten bracht; feiten waarop hij door lezers en zelfs door zijn collega’s werd aangevallen. Keer op keer moest Eppink de feiten bewijzen, een eis die overduidelijk niet aan zijn collega’s werd gesteld.
De VS-correspondent van de Volkskrant had Eppink aangevallen op zijn column over de midterm-verkiezingen van afgelopen maand. Eppink had weer braaf de feiten aangedragen, en had voor de zoveelste keer gelijk gekregen.
Daarna ging de discussie nog even verder over zijn toon…
Om welke correspondent het hier gaat, wordt uit het artikel niet duidelijk – het zal Michael Persson zijn geweest – maar veel maakt het niet uit. Er zijn meerdere correspondenten die in de Volkskrant over de VS schrijven, en het lijkt alsof ze maar één bron hebben: CNN.
Wie wil weten wat er morgen over de VS in de Volkskrant staat, hoeft alleen maar vandaag naar CNN te kijken.
Groot zal het gejuich zijn geweest toen Eppink een keer iets niet met zekerheid kon bewijzen. Hij had geschreven dat Beto O’Rourke – de rijzende ster van links Amerika die eigenlijk Robert O’Rourke heet – de naam Beto gebruikte om daarmee Spaanstalige kiezers te trekken.
Dat moest gerectificeerd worden!
Zo’n kolossale blunder kon natuurlijk niet blijven staan.
Het valt te begrijpen dat Eppink er zo langzamerhand schoon genoeg van had, want hij moest zich elke keer verantwoorden, terwijl zijn collega’s rustig onzin konden verkondigen zonder daar last mee te krijgen. En hoe vaak hij ook gelijk bleek te hebben, elke keer weer werd zijn verhaal in twijfel getrokken.
Blijkbaar deed het er niet toe dat hij probeerde om naar waarheid te berichten.
Maar de Volkskrant is toch een kwaliteitskrant? Een krant van ‘feitenliefhebbers’?
Achter CNN aanlopen
Hier heeft u een paar feiten.
Don Lemon over Kanye West
Op 11 oktober bezocht de beroemde rapper Kanye West president Trump in het Witte Huis. Kanye stak zijn bewondering voor Trump niet onder stoelen of banken, en veel zwarten in de VS voelden zich ineens een stuk vrijer om fan van Trump te zijn.
Bij veel Democraten – en CNN – lijkt de overtuiging te heersen dat zwarten Democratisch horen te stemmen, en de paniek sloeg toe. Stel je voor dat al die fans van Kanye ineens Republikeins gaan stemmen! Dus werd geprobeerd om Kanye in diskrediet te brengen, en dat gebeurde op een ronduit schandalige manier.
CNN-presentator Don Lemon zette Kanye weg als de domme excuusneger van Trump die bovendien niet goed bij zijn hoofd was, zie mijn artikel van 19 oktober.
Maar wat schreef Stieven Ramdharie in de Volkskrant?
Na afloop overheersten echter de negatieve reacties op het gedrag van de rapper.
En vervolgens citeerde hij… niemand minder dan de onverhuld racistische Don Lemon:
‘Kanye heeft hulp nodig’, aldus de zwarte CNN-presentator Don Lemon. ‘Hij heeft, tegenover al deze witte mensen, zichzelf maar vooral de zwarte Amerikanen zó belachelijk gemaakt.’
Dit is op zijn zachtst gezegd eenzijdige berichtgeving van de Volkskrant, want bij velen in de VS was de verontwaardiging over Lemons optreden groot.
Relletje Jim Acosta
Een ander voorbeeld: er was een relletje met CNN-verslaggever Jim Acosta tijdens een persconferentie. Beelden van zijn gedrag werden door woordvoerster Sarah Sanders publiek gemaakt, en er werd – onterecht – beweerd dat die beelden bewerkt waren om de indruk te wekken dat Acosta zich onbeschoft had gedragen.
Dat gerucht was op 8 november al uitgebreid ontkracht – zie mijn artikel van 11 november – maar Bert Lanting liep kritiekloos achter CNN aan. Citaat:
Sanders stuurde videobeelden mee van Infowars, bekend verspreider van complottheorieën, die de indruk moesten wekken dat Acosta de arm van de stagiaire met kracht wegduwt. Meteen ontstond discussie over de vraag of de beelden waren bewerkt. Op de originele beelden is te zien dat hij haar slechts eventjes aanraakt als zij hem de microfoon probeert af te pakken. (vetgedrukte tekst van R)
Twee keer Fake News van de Volkskrant hier. Ten eerste waren de beelden niet bewerkt, alleen maar ingezoomd en vertraagd, verder was er niets aan veranderd. Ten tweede is ook op de originele beelden heel duidelijk te zien wat Acosta deed.
Deze journalist had zich – voor de zoveelste keer – bijzonder lomp gedragen, en nadat de president twee vragen van hem beantwoord had, weigerde Acosta de microfoon door te geven aan zijn collega’s die eveneens vragen aan de president wilden stellen.
Het was ook op de originele beelden duidelijk te zien dat hij de arm van de vrouw met kracht wegduwde toen zij probeerde de microfoon te pakken. Daar waren de ingezoomde beelden die Sanders gebruikte niet eens voor nodig.
Overigens heeft een andere journalist van de Volkskrant – Rob Vreeken – dit verhaal over ‘bewerkte beelden’ in een artikel van 16 november nogmaals bevestigd, ruim nadat bekend geworden was dat het een hoax is.
Maar ja, volgens CNN – betrouwbare bron van de Volkskrant – had Acosta zich keurig gedragen en waren die nare beelden ontstaan door trucage…
Dat CNN in dit verhaal zelf partij was, deed er blijkbaar niet toe.
Verkiezingen Florida
Tenslotte twee voorbeelden uit een artikel van Michael Persson van 11 november j.l. over de verkiezingen in Florida.
President Trump had het vrijdag zonder bewijzen over ‘stemmen uit het niets’, ‘grote verkiezingsfraude’ en ‘electorale corruptie’. (vetgedrukte tekst van R)
Voor wie na het vruchteloos zoeken in de Volkskrant graag nog feiten wil weten over de bizarre verkiezingsfraude in Florida: ik heb 14 november een overzicht gegeven van wat er in Broward County gebeurd is, en de misstanden zijn verbijsterend.
Hier heeft Trump – helaas voor Persson – een punt.
Persson kon natuurlijk niet helemaal ontkennen dat er gesjoemeld was, dus aan het eind van zijn artikel deed hij nog een halfslachtige poging om dat te benoemen en in één adem door te bagatelliseren. Citaat:
De verkiezingschaos in Broward County is notoir. Om die reden had Scott vooraf al waarnemers afgevaardigd. Die hebben geen onregelmatigheden geconstateerd, al moest de verantwoordelijke functionaris vrijdag wel erkennen dat er een paar ongeldige stemmen waren geteld. (vetgedrukte tekst van R)
Wat Persson hier beweert, slaat nergens op.
De waarnemers werd elk toezicht onmogelijk gemaakt. Ze kregen niet eens de wettelijk verplichte tussentijdse tellingen van de stembiljetten en dan hebben we het maar even niet over de bizarre ‘vondsten’ van steeds weer nieuwe stembiljetten.
Groepsdenken
Ik heb me al eerder afgevraagd waarom deze journalisten van de Volkskrant – maar zeker ook journalisten van andere ‘kwaliteitskranten’ en nieuwsmedia – zo vooringenomen zijn.
Iedereen die de tijd en moeite neemt om zich op de hoogte te stellen, kan bovenstaande feiten zelf vinden. Je zou toch zeker van een journalist mogen verwachten dat hij in staat is om dit te doen.
Of zijn deze mensen zo incompetent dat ze veiligheidshalve alles maar overnemen van een ‘betrouwbare’ bron, in dit geval CNN?
Als we ervan uitgaan dat deze correspondenten wel competent zijn – laten we aannemen dat de Volkskrant competente mensen in dienst heeft – dan kan ik maar één verklaring bedenken voor hun armoedige verslaggeving:
deze heren poedelen liever in het lauwe badje van het groepsdenken dan dat ze zwemmen in de ruwe branding van de realiteit.
Stel je toch voor dat je feiten zou brengen.
Stel je voor dat de waarheid genuanceerd zou zijn, dat zelfs Trump wel eens iets goed kan doen en dat zelfs CNN fouten kan maken.
Dan wordt de wereld wel erg ingewikkeld. Dan kan je niet meer zo simpel alles in het licht van ‘good guys versus bad guys’ zien.
Is dat wat de Volkskrant is? Een veredeld jeugdjournaal?
In de titel van zijn stuk stelt de ombudsman de vraag: Heeft de redactie de verantwoordelijkheid om columns te controleren op feitelijke onjuistheden?
Blijkbaar wel als iemand als Derk Jan Eppink zijn ‘onwelgevallige’ mening verkondigt.
Verderop schrijft de ombudsman: wie aan feiten morrelt, ondermijnt zijn geloofwaardigheid én die van de krant.
Maar wat als bovengenoemde VS-correspondenten aan de feiten morrelen?
Zij hebben geen ‘onwelgevallige mening’ en zij ‘roepen geen weerstand op onder Volkskrant-lezers’.
Geeft dat hen een vrijbrief om de geloofwaardigheid van de krant te ondermijnen?
Ik neem aan de Volkskrant een geloofwaardige krant wil zijn.
Ik neem aan dat de Volkskrant een krant is die haar lezers uit wil dagen om zelf na te denken, om zich een mening te vormen.
Maar als dit soort gemorrel aan feiten bij een krant voet aan de grond krijgt, zullen zelfstandig denkende lezers afhaken en blijven slechts de domme schapen over.
Dan verwordt een kwaliteitskrant tot echokamer: alle neuzen dezelfde kant op, en veilig het goedgekeurde narratief blijven herhalen.
Als de Volkskrant werkelijk een geloofwaardige krant wil zijn, dan raad ik de redactie aan om haar VS-correspondenten te vragen om hun beweringen voortaan met feiten te onderbouwen, en niet gemakzuchtig het verhaal van CNN te kopiëren.
