Momenteel worden steeds nieuwe afleveringen van de Twitterfiles uitgebracht, en de onthullingen zijn schokkend. Bovendien zijn ze voor de hele wereld van belang, ook voor Nederlanders. Toch weigeren onze media er fatsoenlijk verslag van te doen; liever maken ze de boodschappers verdacht. Vooral in het geval van NOS en Nieuwsuur – die wettelijk verplicht zijn neutraal nieuws te brengen – is dit een slechte zaak. Daarom hier een kleine factcheck van deze twee media.
De doelen van NOS en Nieuwsuur
Volgens hun websites brengen NOS en Nieuwsuur onafhankelijk en betrouwbaar nieuws. De NOS heeft als doel om “de primaire informatiebron te zijn op het gebied van nieuws” en Nieuwsuur wordt gemaakt door de NTR en de NOS. Op beide sites zien we ronkende retoriek over “de hoogste journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en objectiviteit,” en “onafhankelijk, onpartijdig en ongebonden nieuws.”
En dan nu de realiteit.
Op 11 december 2022 stuurde Eelco Bosch van Rosenthal, ervaren journalist bij Nieuwsuur, onderstaande tweet.
Waarom de ‘Twitter Files’ vooralsnog niets schokkends aan het licht brachten, wordt hier met chirurgische precisie ontleed. Lezen voordat je schande roept: https://t.co/ccRgoPZgQr
— Eelco Bosch van Rosenthal (@eelcobvr) December 11, 2022
De Twitterfiles
De Twitterfiles zijn een reeks onthullingen over interne documenten van Twitter waarin we kunnen lezen wat er op belangrijke momenten achter de schermen bij Twitter gebeurde. Op het moment dat Eelco dit tweette, waren de eerste vier afleveringen van de Twitterfiles online. Voor wie wil weten wat erin stond: op het moment dat ik dit schrijf, heb ik de eerste drie afleveringen al vertaald en op mijn website gezet, dus die kunt u zelf lezen.
Maar volgens Bosch van Rosenthal heeft Mike Masnick – de schrijver van het stuk dat hij promoot – met “chirurgische precisie” aangetoond dat de Twitterfiles niets schokkends bevatten. Heb ik nu al dat werk voor niets gedaan…? Laten we dit stuk van Masnick maar eens nader bekijken.
Bias, feiten verzwijgen en verdraaien
Voor wie probeert het te lezen: u moet even door de arrogantie heen bijten. U bent namelijk naar zijn stuk verwezen “omdat u fout zit over Twitter en over Hunter Bidens laptop.” Het hele stuk is doordrenkt van dit dedain. En op dit drijfzand bouwt Masnick met halve waarheden, veel weglatingen, en nog meer aannames.
Zo suggereert hij dat de censuur door Twitter na één dag voorbij was. Nergens in zijn verhaal zult u lezen dat de New York Post twee weken niet kon tweeten. Ook was er volgens hem geen politieke bias bij Twitter – ondanks de vele bewijzen daarvan in de Twitterfiles – maar was de onzekerheid over de herkomst van het materiaal bepalend.
Verder zou het volgens Masnick illegaal zijn geweest als het Trump-team Twitter gevraagd zou hebben om tweets te verwijderen, maar was het niet illegaal dat het Biden-team dit vroeg, want… de Democraten waren toen niet aan de macht. Je vraagt je af of hij hier nog zo over denkt nu Biden aan de macht is en Trump straks weer president wil worden.
Masnick over de FBI
De beruchte laptop was al in december 2019 aan de FBI overhandigd. In de Twitterfiles kunnen we lezen dat Yoel Roth – een afdelingschef bij Twitter die regelmatig met de FBI vergaderde – door de FBI was gewaarschuwd voor een mogelijk verhaal over Hunter Biden waarbij gehackt materiaal zou worden gelekt. Iets wat later meewoog in het besluit van Twitter om het verhaal van de New York Post te censureren.
Je zou kunnen concluderen dat dit verhaal geloofwaardig is: omdat het ondersteund wordt door interne documenten, omdat Zuckerberg van Facebook iets vergelijkbaars heeft verteld, en omdat de FBI de laptop had, en dus wist dat dergelijk materiaal bestond. Bovendien is uit eerder onderzoek gebleken dat binnen de FBI een sterke stroming tegen Trump was, wat zelfs leidde tot regelrechte wetsovertredingen.
Maar al deze details zult u van Masnick niet horen. Hij stelt dat het verhaal van Roth niet geloofwaardig is, want Elvis Chan – een FBI-agent die blijkbaar degene was die met Roth overlegde – heeft beweerd dat hij nooit zoiets gezegd heeft. We moeten dus deze FBI-agent geloven tegen alle andere aanwijzingen in. Waarom? Dat legt Masnick niet uit.
Om op de tweet van Bosch van Rosenthal terug te komen: ik zou niet graag geopereerd worden door een chirurg met dergelijke ‘precisie’. Hij zou zomaar eens het verkeerde been af kunnen zetten.
Nieuwsuur
Dit is dus een zeer eenzijdig stuk, en dan heb ik het nog niet eens uitputtend besproken. En dit tweet een journalist van Nieuwsuur als ‘bewijs’ dat de Twitterfiles niets schokkends onthullen. Het is dan ook niet verrassend dat Nieuwsuur diezelfde dag een eenzijdig verhaal over de Twitterfiles bracht, waar zelfs regelrechte fouten in zaten.
Elon Musk wil dat Twitter een "bastion van vrije meningsuiting" wordt. Maar de nieuwe eigenaar staat onder druk. Ervaren medewerkers vertrekken, en de discussie over wat er nou wel en niet kan op het platform, blijft. "Twitter zal zich toch aan regels moeten houden." #Nieuwsuur pic.twitter.com/60YnKMD9wS
— Nieuwsuur (@Nieuwsuur) December 11, 2022
Framing…
In de uitzending werd Musk eenzijdig geportretteerd. Bijvoorbeeld: in april dit jaar gaf Musk een interview waarin hij zijn ideeën voor Twitter uiteenzette. Wat liet Nieuwsuur zien uit dat interview? Niet zijn vurige pleidooi voor de vrijheid van meningsuiting en het belang van debat op het ‘dorpsplein’ van Twitter, maar een stukje waarin hij aarzelend naar woorden zocht op de vraag wanneer een tweet verboden zou moeten worden.
Het was doelbewuste framing: laat vooral niet zien dat deze man misschien wel goede bedoelingen heeft, maar portretteer hem als iemand die niet alles op een rijtje heeft. Dit beeld werd ondersteund door de journalisten en ‘experts’ die aan het woord kwamen. De kijker kreeg het beeld voorgeschoteld van iemand die ooit succesvol was, maar nu aan het afglijden is.
… en nepnieuws…
Nieuwsuur noemde dat nepnieuwsbeleid over corona geschrapt is, en dat accounts die waren geschorst wegens nepnieuws nu terug zijn. Ook hierover vertellen de Twitterfiles. Zo werd een Amerikaanse professor, Jay Bhattacharya, op een zwarte lijst gezet omdat hij waarschuwde dat de corona lockdowns schadelijk zouden kunnen zijn voor kinderen. Hij kreeg later gelijk.
Nieuwsuur toonde niet het ongedaan maken van zo’n onterechte verwijdering als voorbeeld van het nieuwe beleid van Twitter, maar koos voor filmbeelden van de verwarde rapper Kanye West die na een korte terugkeer alsnog door Musk geschorst werd. Vervolgens bracht Nieuwsuur zelf nepnieuws.
…van experts
Het eerste nepnieuws kwam van expert Joris van Hoboken. Hij zei dat Musk “een heleboel van zijn personeel is kwijtgeraakt.” Deze mensen zijn niet “kwijtgeraakt”, maar ontslagen. Volgens Van Hoboken ging het hier om “de allerbeste mensen. (…) Mensen die internationaal leidend zijn op desinformatiebeleid en op hatespeechbeleid.” Hij sprak hier over degenen die accounts straften voor tweets waar hun politieke tegenstanders niet voor gestraft werden, zie de Twitterfiles.
De New York Times – grote tegenstander van Musk – werd door Nieuwsuur als neutrale bron opgevoerd over toename van hatespeech op Twitter. Dat Musk hen met cijfers tegenspreekt, vermeldde Nieuwsuur niet. Toen het verhaal van Hunter Bidens laptop aan de orde kwam, had de volgende expert – Michael Klos – het over “een verhaal gepubliceerd op basis van documenten die afkomstig zouden zijn van de laptop van Hunter Biden.”
Een dergelijke formulering zou nog te verdedigen zijn als het over de eerste dag van publicatie ging, maar inmiddels is algemeen erkend – ook door de Washington Post, de New York Times en zelfs door NRC – dat de laptop echt is, en het materiaal erop authentiek. Nieuwsuur vermeldde dit niet.
Het is echt niet zo dat alles onzin is wat in de uitzending voorbij kwam, maar er was geen sprake van onafhankelijk, onpartijdig nieuws, zoals Nieuwsuur zo mooi op haar website heeft staan. En wie nog hoopte op nieuws dat voldoet aan “de hoogste journalistieke eisen van zorgvuldigheid, betrouwbaarheid, ongebondenheid, pluriformiteit en objectiviteit” moet ook niet bij de NOS zijn.
Op Twitter mag alles gezegd worden, tenzij het Elon Musk raakt https://t.co/9ITjyJ0G9w
— NOS (@NOS) December 16, 2022
Doxing
Er was een account op twitter dat het vliegtuig van Musk volgde en op die manier zijn locatie deelde. Elon Musk vond dit een gevaar voor hemzelf en zijn familie, en na vergeefse pogingen om het account op andere manieren te laten stoppen, werd het geschorst. Dit kon met een beroep op het begrip doxing: het delen van adresgegevens, wat tegen de twitterregels is.
Daarna ging dit account verder op Mastodon en op Facebook, en journalisten linkten daarnaar. Vervolgens schorste Musk de accounts van sommigen van deze journalisten, en maakte het zelfs onmogelijk om naar Mastodon te linken.
De NOS had eerder al kunnen berichten over de onthullingen in de Twitterfiles. Over de beïnvloeding van de Amerikaanse presidentsverkiezingen, over de manieren waarop Twitter accounts en tweets met ‘verkeerde’ meningen onderdrukte – iets wat Twitter altijd ontkend heeft te doen – en over de grote invloed van de FBI op Twitter.
Dat was blijkbaar allemaal niet van belang. Maar nu Elon Musk zijn eigen principes als free speech absolutist leek te schenden, zag de NOS er ineens wel nieuws in. En hoe bracht onze ‘neutrale’ NOS dit nieuws?
Nepnieuws bij de NOS
Michael Klos kwam weer langs, maar de hoofdrol was dit keer voor expert Paddy Leerssen – onderzoeker informatierecht aan de Universiteit van Amsterdam – die beweerde dat de vluchtgegevens van het privévliegtuig van Elon Musk openbaar waren, en dat er dus geen sprake was van doxing.
Volgens Leerssen – die keurig reageerde op de eerste versie van mijn stuk – ging het erom dat de vluchtgegevens openbaar waren. Die openbaarheid blijkt nogal relatief, zoals ook blijkt uit de bron die hij mee stuurde. En overigens ook uit de moeite die het dox-account moest doen om die gegevens te vinden, zoals blijkt uit onderstaande tweet. Los daarvan blijft het doxing om tegen iemands zin diens locatie te delen.
Elon uses the FAA PIA privacy program for a private plane ID. When using a PIA address, the owner is anon and private, not public. Sweeney’s workaround is (likely) to spot a (rare) ICAO plane resembling Musk’s & noting the private code. @elonmusk @FAANews https://t.co/0NY6iZTp5H pic.twitter.com/nd3wraIOAN
— Scott Wainner (@scottwww) February 7, 2022
De media zijn niet te vertrouwen
Wat mij zo ongelooflijk kwaad maakt in dit hele gebeuren, is de onoprechtheid van de media.
NOS en Nieuwsuur laten zich voorstaan op geweldige waarden, maar brengen alleen het nieuws dat in hun kraam te pas komt. En een halve waarheid is erger dan een hele leugen. Want deze media kunnen verwijzen naar hun feiten die wel kloppen – en die zijn er – maar met de andere hand verbergen en verdraaien ze de feiten die hen niet uitkomen, en schotelen daarmee talloze Nederlanders een verwrongen wereldbeeld voor.
Waar is de journalistieke integriteit van deze lieden? Waar is hun beroepseer? Waar is hun waarheidsliefde? Juist NOS en Nieuwsuur hebben een verantwoordelijkheid. Zij zijn zelfs wettelijk verplicht om neutraal en eerlijk het nieuws te brengen. Als zij het niet doen, waar moeten mensen dan hun informatie vandaan halen? Niet iedereen kan zelf uitzoeken wat er gebeurt.
Ik ben het gejammer over kritiek op de media helemaal zat. Ja, het is niet altijd terecht dat de NOS fakenieuws wordt genoemd, en nee, niet alle journalisten zijn lakeien van de macht. Maar als de media niet te vertrouwen zijn op grote delen van hun verslaggeving, zullen ze op geen enkel deel meer vertrouwd worden.
En dat hebben deze media helemaal aan zichzelf te wijten.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
.
