Silence = Violence sign at Black Lives Matter protest in Bern, Switzerland on 13.6.2020. Svend Nielsen. Unsplash.com
In de Volkskrant verscheen een lasterlijke column van Sander Schimmelpenninck over berichtgeving van de Telegraaf. In die column werd zelfs gesuggereerd dat Telegraafjournalist Wierd Duk verantwoordelijk gesteld zou kunnen worden voor de radicalisering van sommigen van zijn volgers. Volkskranthoofdredacteur Pieter Klok hult zich in stilzwijgen, maar wie zwijgt stemt toe. Daarom schreef ik hem een open brief.
Beste Pieter Klok,
Het is inmiddels al een week geleden dat in de Volkskrant een schandalige column verscheen van Sander Schimmelpenninck, en nog altijd heeft u geen enkele reactie gegeven op de daardoor ontstane ophef. Is er dan geen aanleiding om hierop te reageren? Laten we eens naar de feiten kijken.
Het hele verhaal draait om een afschuwelijke moord in het Brabantse Stampersgat, een zaak waarin de Volkskrant niet erg geïnteresseerd leek totdat er geruchten opdoken dat er mogelijk sprake zou kunnen zijn van een racistisch motief. Op 18 juli kwam de Volkskrant met een eerste artikel en op 19 juli verscheen een interview met een imam, die op een suggestieve vraag van de journalist verwees naar ‘riooljournalistiek’.
Een moslim-hater vermoord zijn buurman en volgens het journaille was het alleen een burenruzie 🤷♂️ https://t.co/wfMBYRugVF
— Chris Duif 💚♥️ (@Chris_uitAbcou) July 19, 2024
Wie zou volgens sommigen riooljournalistiek hebben bedreven? De trouwe Volkskrantlezer had waarschijnlijk geen verdere aanwijzingen nodig, maar op maandag 22 juli nam columnist Sander Schimmelpenninck elke eventuele twijfel weg in een column met de titel: “Mensen als Geert Wilders en Wierd Duk moeten worden aangesproken op de manier waarop zij online extremisme aanjagen.”
Het Volkskrantprotocol
Als we deze column gaan bekijken, is het goed om in gedachten te houden wat de Volkskrant zelf schrijft over de ruimte die columnisten krijgen: Columnisten “mogen hun vrijheid niet gebruiken om feitelijke onjuistheden te verspreiden. Onenigheid tussen columnisten kan een interessant debat opleveren, maar de Volkskrant is niet het podium om persoonlijke vetes uit te vechten.”
Eerste berichten
Laten we eerst eens kijken naar de feitelijke onjuistheden in de column van Schimmelpenninck.
De dag direct na de moord, toen er nog weinig bekend was, verscheen het eerste Telegraafartikel (12 juli). Telegraafjournalist Marcel Vink had buurtbewoners geïnterviewd en deed verslag van hun uitspraken. Op 16 juli verscheen een volgend artikel waarin meer details aan bod kwamen, en op 17 juli werd Vink geïnterviewd in de Telegraaf podcast. Titel van de podcast: “Dodelijke schietpartij in Stampersgat: was dit racisme?”
Schimmelpenninck kwam pas op 22 juli met zijn column, maar citeerde alleen uit het Telegraafartikel van 12 juli. Hij negeerde de andere berichten en vatte de ‘verhaallijn’ van de Telegraaf als volgt samen: “Hamza had het er vooral zelf naar gemaakt. Wie zou er nu niet zijn buurman doodschieten als hij voortdurend zijn auto op de plek van jouw gepoetste Mercedes uit 1999 zet?”
Wapens en moslimhaat
Daarna vervolgde Schimmelpenninck: “Socialemediagebruikers roken onraad, en ontdekten al snel dat Van V. helemaal niet zo ‘vriendelijk’ was, maar er een obsessie voor wapens en de Tweede Wereldoorlog op nahield. Bovendien bleek hij een fanatiek twitteraar, met een tijdlijn vol moslimhaat.” De suggestie dat de Telegraaf dit verzweeg, lag er duimendik bovenop.
Dit is dus een feitelijke onjuistheid van de Volkskrantcolumnist, want de Telegraaf schreef al op 16 juli: “Verdachte Gerben van V. was een verwoed verzamelaar van wapens van het Duitse merk Mauser, met name van exemplaren uit de periode van vóór de Tweede Wereldoorlog.” En: “Er wordt zelfs door meerdere mensen gesproken over een ’racistische’ moord. Zeker omdat op sociale media, zoals op X, Van V. zijn afkeer van moslims niet onder stoelen of banken stak.”
Marcel Vink belasteren
Nog duidelijker wordt deze feitelijke onjuistheid door een volgende alinea van Schimmelpenninck: “Het eerste dat een journalist doet na zo’n verschrikkelijke moord, is het checken van het socialemediaprofiel van de dader. Dat heeft Marcel Vink, een notoire loopjongen van Duk, natuurlijk ook gedaan. Maar toen hij daar de moslimhaat en adoratie voor Wilders en Duk zag, besloot Vink dat motief maar gewoon te verzwijgen.”
Marcel Vink wordt er dus van beschuldigd dat hij deze feiten opzettelijk verzwegen heeft. Beste Pieter Klok. Bent u het met mij eens dat deze schandalige beschuldiging van Sander Schimmelpenninck feitelijk onjuist is? Dat die zelfs lasterlijk is? Dit is namelijk het verspreiden van een kwaadaardige leugen over Marcel Vink terwijl Schimmelpenninck weet dat het een leugen is.
Even verderop noemt Schimmelpenninck de verslaggeving van de Telegraaf over Stampersgat zelfs ‘corrupt’, en stelt “dat je die krant de misdaadverslaggeving niet meer kan toevertrouwen in een tijd van opkomend rechts-extremisme.” Volgens hem moeten andere kranten de misdaadverslaggeving maar overnemen nu ‘de Telegraaf haar eigen domrechtse propaganda belangrijker vindt dan feiten.’ Daarmee zet hij de uitstekende misdaadredactie van de Telegraaf weg als extreemrechts. Hoezo feiten?
Dukhaters
En dit alles is natuurlijk slechts de opmaat naar een lievelingsonderwerp van deze columnist: zijn persoonlijke vete met Telegraafjournalist Wierd Duk. Moordenaar Gerben van V. bleek namelijk een twittervolger van Duk te zijn en volgens Schimmelpenninck had Gerben tientallen keren beledigend en racistisch op Wierd gereageerd.
Die feitelijke onjuistheid werd nog eens uitvergroot door ‘journalist’ Chris Klomp, want een mede-Dukhater geloven is altijd makkelijker dan zelf even checken of iets waar is. Vraag aan Pieter Klok: heeft u eigenlijk gecheckt of dit klopt? Zo niet, kijk dan even het filmpje dat Sander van Dam gemaakt heeft en beoordeel zelf hoe ‘racistisch’ de reacties van Gerben op Wierd Duk waren.
Chris, je beweert in je stuk dat de moordenaar van Hamza een tsunami van racistische tweets zou hebben verzonden en niet zelden als reactie op Wierd Duk. Dit zijn al zijn reacties op Wierd Duk. Daar zit er welgeteld 1 tussen die als racistisch kan worden opgevat, ouwe duimzuiger. pic.twitter.com/sLlziD0HbM
— Sander van D. (@Sandervandam2) July 24, 2024
Absurde beschuldigingen
Het is sowieso al bizar om iemand met bijna 200.000 volgers verantwoordelijk te stellen voor reacties onder zijn tweets, maar in dit geval gebeurde er ook nog eens niets bijzonders. Dat weerhield Schimmelpenninck er niet van een lading gif over Wierd Duk uit te storten:
“Onder zijn tweets staan vrijwel uitsluitend instemmende reacties van racisten, moslimhaters en complotdenkers, die zich schuldig maken aan laster, opruiing en geweldsfantasieën. Duk blockt dergelijke vuilspuiters niet, maar geeft ze af en toe een hartje, en neemt ze serieus door op hen te reageren. Op subtiele wijze laat hij zijn volgers weten dat hij ze steunt, waarop zij grenzen overschrijden, die hij zelf niet kan overschrijden. Zij zeggen wat hij hen laat denken.”
Beste Pieter Klok, ga gerust eens kijken onder de tweets van Wierd Duk, en vraag u dan af of Schimmelpenninck hier een waarheidsgetrouw beeld geeft. En vraag u vervolgens af wat Sander bedoelt met ‘grenzen overschrijden, die hij zelf niet kan overschrijden’, en ‘zij zeggen wat hij hen laat denken.’ Bedoelt hij nu werkelijk dat Wierd graag zelf moslims neer zou schieten, maar dat niet durft en dus maar anderen ertoe aanzet?!
Juridische disclaimer
Schimmelpenninck lijkt er zelf even van te schrikken, want hij bouwt haastig een disclaimer in: “Hoewel mensen als Wilders of Duk geen directe verantwoordelijkheid hebben voor de daden van hun fanatieke volgers…” hiermee denkt Sander waarschijnlijk het risico van een aanklacht wegens laster voldoende te beperken, want daarna gaat hij op volle kracht verder:
“…kunnen en moeten zij wel degelijk worden aangesproken op de manier waarop zij online extremisme aanjagen. Zij weten of zouden moeten weten dat een aanzienlijk deel van hun volgers bestaat uit instabiele en beïnvloedbare lieden, die mensen intimideren, belasteren en bedreigen.”
Extremisme aanjagen
Vreemd genoeg lijkt Schimmelpenninck zich geen zorgen te maken over de manier waarop hij zelf met zijn laster online extremisme aanjaagt. Kijk maar hoe hij zijn column afsluit: “Zolang iedereen in het laffe Nederland doet alsof de online wereld ‘niet echt’ is, zullen Wilders of Duk zich geen seconde schuldig voelen over het gedrag van hun fans. En zal de moord op Hamza niet de laatste extreem-rechtse moordpartij zijn.”
Denkt Sander nu werkelijk dat het geen effect heeft als hij Wierd Duk ervan beschuldigt racisten te steunen en heimelijk aan te moedigen? Als hij stelt dat ‘dit niet de laatste extreemrechtse moordpartij zal zijn’ als Wierd (en Geert Wilders) niet gestopt wordt? In de podcast van 27 juli vertelde Telegraafhoofdredacteur Kamran Ullah dat na deze column bedreigingen waren binnengekomen.
De integriteit van Telegraaf-journalisten is in twijfel getrokken in een column in de Volkskrant. Hoofdredacteur Kamran Ullah benadrukt de essentie van de journalistiek, die ook in columns gehuldigd dient te worden https://t.co/Grne1RR1OG via @telegraaf
— Marcel Vink (@marcelvink888) July 27, 2024
Riooljournalistiek
Beste Pieter Klok, uit de Volkskrant stijgt vaak een luchtje op van vermeende morele superioriteit: journalisten en columnisten kijken maar al te graag neer op ‘sensatiekrant’ de Telegraaf. Maar welke krant bedrijft hier nu integere journalistiek? En welke krant maakt zich hier schuldig aan riooljournalistiek?
Het is wrang dat de Volkskrant uitgebreider ingaat op het criminele verleden van de vermoorde Hamza dan de Telegraaf. Bij de Volkskrant las ik dat Hamza als minderjarige betrokken was bij meerdere gewapende overvallen en om die reden jeugd-tbs kreeg opgelegd, waarna de journaliste de advocaat van de nabestaanden laat reageren met: “dit lijkt me ook niet relevant op dit moment, vindt u wel? Die jongeman is net overleden.” Een afweging die de Telegraafjournalisten al uit zichzelf hadden gemaakt.
Als de Telegraaf werkelijk moslimhaat had willen aanmoedigen, lagen de mogelijkheden voor het grijpen, maar men koos voor terughoudendheid. En vervolgens stort de ‘integere’ Volkskrant een lading bagger uit over de concurrent en pleegt een persoonlijke aanval op een journalist die niet eens zelf betrokken was bij die verslaggeving.
Beste Pieter Klok, vindt u nu werkelijk dat het niet nodig is om hier in het openbaar op te reageren?
Stilte
Uw stilte vertelt een eigen verhaal. Uw stilte vertelt dat polarisatie uw verdienmodel is. Dat het zo heerlijk lucratief is om een scheldkanon als Schimmelpenninck de vrije hand te geven, ondanks het feit dat hij uw hoogdravende missieverklaringen en protocollen tot een lachertje maakt.
U weet heel goed dat Schimmelpenninck al jaren deze hetze tegen Wierd Duk aanvoert; de stapeling van grofheden heeft zijn eigen gewicht. In een eerder stuk heb ik al eens de favoriete beschimpingen tegen Wierd ontkracht, en het was niet voor niets dat ook in dat stuk Schimmelpenninck al een hoofdrol vervulde.
Uw stilte doet vermoeden dat u heimelijk blij bent dat Wierd Duk belasterd wordt. In uw missieverklaring staan mooie woorden over gezonde democratie, verbinding en het controleren van de macht. Maar uw stilte vertelt in wezen dat u tegengeluid liever onschadelijk gemaakt ziet worden door intimidatie van vooraanstaande critici van de macht.
Als u werkelijk waarde hecht aan uw eigen protocollen en missieverklaringen, als u werkelijk vindt dat Sander Schimmelpenninck geen feitelijke onjuistheden moet verspreiden en dat hij geen persoonlijke vete moet uitvechten in zijn Volkskrantcolumns, dan zult u hopelijk alsnog van u laten horen.
Zo niet, dan vertelt uw stilte haar eigen verhaal.
Vriendelijke groet,
Maaike van Charante
U kunt Maaike van Charante steunen via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
