Bijna twee weken geleden schreef ik een artikel over anonimiteit op internet.
Ik sloot af met een oproep aan anonieme twitteraars om te vertellen waarom ze anoniem zijn en tientallen twitteraars namen de moeite om mij hun redenen te vertellen.
Hier drie van de reacties:
- #Twitterstorm Ik werk bij ‘een overheid’ als ambtenaar in de functie van adviseur & beleidsmedewerker. Vrijwel al mijn collega’s stemmen, of zijn lid van, GL, PvdA & D66. Een enkeling VVD of CDA/klein christelijk. Andere smaken zijn hier niet.
Begrijp je nu #WaaromIkAnoniemBen? - Klopt, door een uitspraak van mij, werden man en zoon ook bedreigd. Met de dood, nogal liefst.
- Wat mijn omgeving van mijn mening vindt, zal me een reet roesten. Maar dat mijn onderneming er geen schade door lijdt en dus mijn gezin de dupe wordt, dat is mijn reden.
Op FB heb ik wel mijn echte naam. Daar heb ik snel afgeleerd echt mijn mening te geven.
Tolerant links? Not.
Mijn oproep was:
Vertel waar je bang voor bent, en vooral: vertel – voor zover mogelijk – wat je meegemaakt hebt.
Ik zou wel eens een twitterstorm willen zien van verklaringen hierover, en ik vermoed dat sommige verhalen ronduit schokkend zullen zijn.
Mijn vermoedens werden bevestigd, al moet ik daar natuurlijk meteen aan toevoegen dat er niets te bewijzen valt: deze mensen zijn namelijk anoniem, precies hierom.
Dat is overigens ook de reden dat ik de tweets zelf niet in dit artikel ga plaatsen. Natuurlijk zijn de tweets terug te vinden, maar ik hoop dat de mensen die ik hier citeer niet nog meer overlast zullen ondervinden.
Ik vind het belangrijk om deze verhalen te bespreken, omdat ik denk dat de onderdrukking van onwelgevallige meningen een groot gevaar is voor onze democratie.
Hoe moeten we samenleven als we ons niet mogen uiten?
En hoe moeten we bij de stembus onze keus bepalen als we geen verschillende meningen meer horen?
Inperking van de vrijheid van meningsuiting is de opmaat naar een totalitaire staat.
Welke reacties ik bespreek
Om te beginnen een uitleg welke reacties ik bespreek, en waarom.
Heel veel reacties waren aanmoedigingen, bevestigingen en af en toe wat tegenwerpingen, maar dit soort reacties was op zich niet waar ik op uit was.
Ik had gevraagd om verhalen, juist omdat ik wilde weten of dit een breder probleem is in onze maatschappij.
Meningen over anonimiteit zijn natuurlijk van belang – en gelukkig bleken velen die wel onder eigen naam op Twitter zijn, begrip voor de anoniemen te hebben – maar waarom iemand anoniem is, kan per persoon verschillen.
Juist die verschillende redenen wilde ik weten, en dit artikel gaat dus in de eerste plaats over de reacties waarin mensen hun persoonlijke redenen voor anonimiteit bespraken.
Daarom blijven er van de vele reacties ‘maar’ 77 over om een beetje statistiek mee te bedrijven.
De redenen
Naar aanleiding van deze 77 verhalen heb ik een overzicht gemaakt van de motieven die deze twitteraars gaven om anoniem te zijn. Ik heb vier beweegredenen vastgesteld, en de meeste mensen gaven meerdere van deze redenen aan.
Het ging om:
- Complicaties op het werk => verlies van baan of angst daarvoor, problemen met collega’s
- Sociale druk => Twitter als uitlaatklep omdat in buurt, familie en/of vriendenkring je mening niet welkom is
- Privacy => je gegevens niet op internet willen laten slingeren
- Bedreigingen => werkelijke bedreigingen of angst daarvoor
De twee redenen die verreweg het meeste voorkwamen, waren sociale druk en (angst voor) complicaties op het werk.
Dat kan natuurlijk te maken hebben met hoe mijn eigen artikel in elkaar zat. Ik had privacy niet genoemd als mogelijke reden, en dat kan verklaren waarom er maar vier reacties waren van mensen die dit als reden voor hun anonimiteit opgaven.
Ik wil dus ook niet beweren dat mijn cijfers representatief zijn voor alle anonieme twitteraars, maar uit de 77 verhalen valt genoeg op te maken om ongerustheid te rechtvaardigen over het maatschappelijk klimaat in Nederland anno 2019.
Even een paar percentages.
Complicaties op het werk
De grootste groep gaf aan o.a. voor anonimiteit te hebben gekozen vanwege hun werk.
Dit waren 61 twitteraars, bijna 80% van de reacties.
Een paar voorbeelden:
- Goed artikel. Als docent in het voortgezet onderwijs heb ik precies dezelfde ervaring; een tegenstem bij het Oekraïne-referendum werd met verbazing en enig wantrouwen ontvangen; uitkomen voor een FvD-stem zou de nu gezonde werkrelatie met collega’s en leerlingen onmogelijk maken.
- Laat ik het zo formuleren. Als jij mijn salaris voor een jaar kan neerleggen als garantie bij baanverlies ga ik morgen onder mijn eigen naam twitteren.
- Ik werk in het welzijn, met en voor moslims.
Dan raak ik mijn baan kwijt. Werk wat ik heel leuk vind en nergens anders op deze manier kan doen. Plus ik word nergens meer aangenomen. Is echt groot taboe.
Collega ging PVV (ik FvD) stemmen, maar heeft het ook stil gehouden.
Sociale druk
Er waren 60 twitteraars die o.a. vanwege de sociale druk voor anonimiteit hebben gekozen. Dat gaat dus om bijna 78% van de reacties.
Voorbeelden:
- Je slaat de spijker op zijn kop.
Het opinieklimaat maakt het voor velen onveilig om – soms heftige – discussies onder eigen naam te voeren.
Het zou overigens ook weinig uit moeten maken voor je argumenten: het is inmiddels evident dat we allebei Nederlanders zijn en geen bots. - Vrijheid van meningsuiting is een groot goed en helaas niet weggelegd voor degene die afwijkt van de heersende linkse dreigers.
Privacy
Ondanks het feit dat ik privacy niet in mijn artikel genoemd had, waren er toch vier twitteraars die daar mee kwamen, iets meer dan 5%.
Voorbeelden:
- Ik ben niet bang, ik ben sinds het begin van internet gewoon liever anoniem, ik heb andere krachten in andere delen van het internet nooit onder controle, niemand zou onder eigen naam en traceerbare ID ooit op internet actief moeten zijn, iedereen die dat wel is, is naïef.
- Een uitgebreidere reactie (selectie uit draad)
Data = Goud. Dus hoe meer data je kan verzamelen over alles, en personen dus in het bijzonder, hoe beter je die persoon kent. Ik vind dit niet inherent iets goeds, en de aandacht voor de, in mijn ogen, zeer schadelijke effecten van het verliezen van privacy is denk ik niet goed te overzien. Er is geen weg terug. Dus dit is een pad dat we _extreem_ voorzichtig moeten bewandelen.
Wat er nu in China gebeurd lijkt op een vervolmaking van een autocratisch dystopia. En dat kan hier zonder problemen ook gebeuren, maar dan vanuit een andere insteek, namelijk: Betere dienstverlening. Het heet anders maar het komt op het zelfde neer als we daar niet voorzichtig mee omgaan. Dit zal geleidelijk gebeuren en steeds invasiever, maar het begint bij een populatie die denkt dat dit allemaal geen kwaad kan:
“Ik heb niets te verbergen!” Is dan ook zo ongeveer de domste uitspraak die ik ken. Op persoonlijk niveau kan dat zelfs nog zo zijn ook, maar de normering van het roekeloos delen van je privégegevens, in China inclusief biometrische gegevens, creëert draagvlak voor dit soort dystopische ideeën.
Dus… dit zijn de voornaamste redenen waarom ik anoniem ben.
(Angst voor) bedreigingen
Dan zijn er de mensen de spreken over bedreigingen. Het gaat hier om 28 reacties, ruim 36% van het totaal.
Soms gaat het ‘alleen maar’ over angst voor agressie, zoals bij deze twitteraar:
- Goed stuk! Inderdaad vanwege de redenen die je noemt. Elke dag krijg je wel beledigingen naar je hoofd als je het voor het FvD opneemt, anoniem kan ik dat van me af laten glijden. Als het te erg wordt blokkeer ik iemand.
Onder mijn eigen naam is mijn adres zo te vinden, dat is eng.
Soms mensen die van anderen verhalen gehoord hebben:
- De enige reden waarom ik anoniem ben is omdat er zo veel extreem-linkse gekkies zijn die je graag doxxen en je baas mailen. Ook al liegen ze, je baas wil geen gezichtsverlies.
Je hoort vaker verhalen van conservatieve mensen die hun baan kwijtraken.
Maar er waren ook zeven twitteraars die vertelden van rechtstreekse bedreigingen en twee die om hun politieke overtuiging hun baan waren kwijtgeraakt. Voorbeelden:
- Ik was NIET anoniem. Na doodsbedreigingen door islamofascistisch tuig (waarvan aangifte is gedaan 12/2016) heb ik mijn account deels geanonimiseerd. Met de aangifte doen @politie/@Het_OM niets. Autochtone Nederlanders zijn vogelvrij.
- Baan kwijtgeraakt wegens uiten sympathie voor PVV. En niet uitgenodigd voor gesprekken, wegens PVV profiel dat ook in MSM is besproken
#waaromikanoniemBen.
En woon in buurt met veel Marokkanen. Wil wel blijven leven.
Schrijnend vond ik een reden die meermalen terugkwam, maar die door één twitteraar heel bondig werd verwoord:
- Omdat ik kinderen heb…
Zonder angst anoniem of toch onder eigen naam
Het was een opluchting om ook reacties te krijgen van twitteraars – drie stuks – die niet uit angst anoniem waren. Een voorbeeld:
- Ligt voor mij nogal simpel.
Mijn anoniempje oogt lekkerder dan foto/naam van mijn onbekende zelf.
Naam is bijnaam, gekregen van mijn Schotse vrienden.
Waar het om gaat is dat er met mij, PVV’er, op inhoud kan worden gedebatteerd.
Mijn directe omgeving kent mijn PVV-gedachten.
Ik vroeg ook een paar twitteraars die met een ‘foute’ mening onder eigen naam op Twitter zijn, of ze daar nooit over getwijfeld hadden.
- Ik ben niet #anoniem op twitter en ben ook niet bang mijn mening te geven.
Ik zeg altijd wat ik denk, ook als ik weet dat het mensen misschien niet zal aanstaan.
Tweet ook wel eens over werk, politiek etc.
Ik ben van mening dat iedereen dit ook gewoon zou moeten kunnen doen.
Maar vaak als ik doorvroeg hoe ze die keus konden maken, kreeg ik de reactie dat ze het zich ‘konden veroorloven’ omdat ze bijvoorbeeld al met pensioen waren, zoals deze twitteraar.
- Ik heb geen werk meer en ga binnenkort met pensioen.
Adresgegevens plaats ik niet op internet. Buren vragen mij om op te passen opdat er geen idioten komen die de buurt onveilig maken.
Kanttekening bij deze tweet: ook hier is toch weer sprake van voorzichtigheid vanwege ‘idioten die de buurt onveilig kunnen komen maken’.
Deze twitteraar zit trouwens niet bij de 77, omdat hij onder eigen naam op Twitter zit.
Deze onveiligheid kwam vaker terug in reacties van mensen die vertelden dat ze vroeger wel onder eigen naam op Twitter waren, maar uit veiligheidsoverwegingen een schuilnaam hadden aangenomen.
- Ik ben nu anoniem omdat mijn rechtse mening en kritiek op de islam dusdanig heftige reacties en bedreigingen tegen mij en mijn gezin uitlokten bij links-denkenden en islamaanhangers, dat het niet meer verantwoord was herkenbaar te blijven.
#Daarom - Heb 3jr geleden mijn account met 1400 volgers op eigen naam opgezegd. Ik werd op mijn werk herkend en hinderlijk gestalkt.
Ik was echt bang, het was het niet waard.
Al met al was deze rondvraag heel wat succesvoller dan ik gewild had, en met name de verhalen over bedreigingen vond ik behoorlijk schokkend.
In wat voor maatschappij leven wij als mensen niet meer mogen zeggen wat ze denken?
En zijn er werkelijk mensen die denken dat ze anderen in het gareel kunnen houden door hun mening te verbieden?
Blijkbaar wel…
Wat vaak terugkwam in de reacties, was de angst voor agressie van linkse mensen.
Zoals deze twitteraar het verwoordde:
- Ik ben ook anoniem. Waarom?
Het wordt gekker en gekker… Mensen met een afwijkende mening worden steeds sneller op allerlei manieren aangepakt.
Wij komen steeds dichterbij een linkse dictatuur waar je met een afwijkende mening niet meer veilig bent.
Kijk maar hoe snel het gaat…
Dit gevoel leeft breed onder de ‘rechtse’ twitteraars, en natuurlijk ging ik me afvragen hoe terecht dat was.
Zijn linkse mensen agressiever tegen andersdenkenden?
Of zouden mensen aan de linkerkant van het spectrum met dezelfde problemen kampen en hebben wij dat alleen niet door omdat wij in een andere bubbel zitten?
Linkse anonieme twitteraars
En dus besloot ik om linkse anonieme twitteraars te benaderen.
Ik moest ver buiten mijn bubbel zoeken, maar via via vond ik een paar anonieme twitteraars die in mijn ogen links waren, en ik stuurde hen een oproep.
‘Voelen jullie je nog veilig om je mening te uiten in je buurt, op je werk en in je familie?’
En daarbij een boodschap die ze eventueel aan hun volgers voor zouden kunnen leggen.
In spanning wachtte ik af, want ik besefte maar al te goed dat ze aan mijn twitterlijn meteen zouden kunnen zien wat ik denk.
Bezorgd scande ik mijn laatste tweets. Ik had toch niks gezegd wat ze af zou stoten?
Alsof ik voor het eerst bij mijn aanstaande schoonfamilie op bezoek moest.
Na een volle dag kwam er een reactie en ik juichte en ging gretig het gesprek aan.
Deze twitteraar voelde zich niet onveilig, al schrok hij soms van wat online gezegd werd. Hij bleek ook eigenlijk niet echt anoniem te zijn, maar gebruikt online zijn artiestennaam.
In ons gesprek meldde zich ook een linkse dame.
Zij voelde zich soms wel onveilig, en ze stuurde een nieuwsbericht over neonazi’s van Identitair Verzet die naar Frankrijk op trainingskamp waren geweest.
Zij was wel echt anoniem, en zei dat dit om dit soort berichten was.
Helaas reageerde geen van de andere zeven linkse twitteraars, en een steekproef van twee is wel heel minimaal.
Deze twee waren wel bereid tot een gesprek, en ik heb ze het hemd van het lijf gevraagd.
We kwamen natuurlijk in discussies over politiek terecht, en we ontdekten dat we in totaal verschillende bubbels zitten.
Zij dachten dat er meer agressie van rechts komt dan van links, en ik moest een hoop linkjes aandragen om uit te leggen waarom ik daar anders over dacht.
Tot mijn verbijstering wisten ze niet eens dat er bij PVV’ers vaak stenen door ruiten zijn gegaan en huizen beklad zijn. Het was gewoon in hun bubbel geen nieuws geweest.
Maar er is ook nieuws dat blijkbaar moeilijker in ‘onze’ bubbel doordringt: de vrouw stuurde mij een artikel waaruit bleek dat veel moskeeën te maken hebben met ‘incidenten’.
Vernieling, bekladding met discriminatoire leuzen, (pogingen tot) brandstichting, dreigbrieven en het ophangen van een varkenskop komen het meeste voor.
Dit was voor mij weer een verrassing, ik wist niet dat dit zo vaak voorkwam en het werd ineens een stuk begrijpelijker dat zij het over ‘rechtse’ agressie hadden, al was die dan niet tegen linkse mensen, maar tegen moslims gericht.
Toen ik zei dat Antifa met geweld Pegida onmogelijk had gemaakt, waren zij weer verbaasd. Ze wisten niet dat het geweld bij Pegida-demonstraties steevast van de tegendemonstranten kwam. Ze konden dat haast niet geloven, dus weer een artikel gelinkt.
Ook dacht de vrouw dat Pegida-voorman Edwin Wagensveld met een hakenkruis had rondgelopen. Zo hebben de MSM het natuurlijk ook gebracht, en die manipulatie blijkt effectief. Ik moest echt foto’s sturen om te bewijzen dat het om een hakenkruis in een prullenbak ging.
Ze spraken mij ook aan op gedrag van rechtse twitteraars, en tja…
Toen ik naar linkse twitteraars speurde was ik naar het twitteraccount van Jesse Klaver gegaan, en onder de eerste tweet (4 april) die ik probeerde, vond ik bijna alleen maar boze reacties, en nauwelijks fans van Klaver.
Daar zaten een paar dubieuze uitspraken bij.
Met plaatsvervangende schaamte las ik dat Klaver volgens sommige twitteraars ‘jankte, huilie huilie deed’ en zelfs werden er door enkelen grove seksuele toespelingen gemaakt op contacten tussen Klaver, Rutte en Nijpels.
En dus verontschuldigde ik me bij de twee twitteraars voor mijn eventuele partijgenoten, want echt: ik vind dat dergelijke uitspraken elk gesprek ondermijnen.
Na mijn gesprek met de twee twitteraars ben ik nog terug gegaan naar de twitter van Klaver, en toen realiseerde ik me dat deze grofheden toch vrij uitzonderlijk waren.
Op 14 april stond bovenaan Klavers twitter een condoleance wegens het overlijden van Max van Weezel, en daar stond niet één grove reactie onder. De tweede tweet ging over klimaatactie, en pas na lang zoeken vond ik onderin wat meer vervelende reacties.
Ik kwam weer bij de tweet van 4 april waaronder ik vergeefs naar Klaver-fans had gezocht, en het drong tot me door dat de grove reacties maar een kleine minderheid waren.
En toch: waren de critici zo in de meerderheid omdat ze lang geleden de fans al weggepest hadden?
Dat zou een geval zijn van linkse mensen die hun mening niet meer durven uiten, maar hoe moest ik erachter komen of dit speelt?
Hoe komen we met de linkse bubbel in contact?
Alle reacties die ik kreeg over onvrijwillige anonimiteit, kwamen van rechtse twitteraars: ‘bewoners’ van mijn eigen bubbel.
Er is in deze groep duidelijk sprake van angst voor linkse agressie: sociale uitsluiting, problemen met werk en regelrechte bedreigingen.
Is dat nu alleen een probleem van links naar rechts of geldt het ook andersom?
Het was me wel duidelijk geworden dat moslims in Nederland meer reden tot angst hebben dan ik dacht, maar linkse mensen?
De twee die ik sprak voelden zich allebei in hun dagelijks leven niet beperkt in hun vrijheid om te zeggen wat ze denken, al hielden ze zich soms wel in.
Ik zou niet weten hoe ik werkelijk een enquête onder linkse twitteraars zou moeten houden, maar ik heb sterk de indruk dat dit probleem daar niet speelt.
Het is al jaren duidelijk welke geluiden in het publieke debat gedemoniseerd en onderdrukt worden, en dat zijn niet de linkse geluiden.
Daarnaast vermoed ik dat verreweg de meeste ‘linkse’ mensen niet eens door hebben hoeveel agressie er is tegen PVV’ers en sinds kort ook FvD’ers.
Als ze heel diep nadenken, beseffen ze misschien dat ze boos worden als iemand steun voor Wilders of Baudet uitspreekt, en dat ze liever niet met zo iemand omgaan. Dat ze zo iemand zelfs het zwijgen opleggen en achter zijn rug over hem roddelen.
Maar zelfs als ze dat beseffen, zullen ze dit vermoedelijk voor zichzelf rechtvaardigen, want het is toch een goede zaak om te vechten tegen fascisme?
En ga maar eens aan linkse Nederlanders uitleggen dat PVV en FvD echt niet te vergelijken zijn met de nazi’s, en dat Wilders en Baudet geen Hitler zijn.
De kranten staan immers vol met het tegendeel. Er zijn talloze cartoons waarin deze twee politici als nazi worden afgebeeld, en ook op de NPO worden ze steevast verdacht gemaakt.
Je kunt als ‘rechtse’ Nederlander stapels bewijzen aandragen om de beschuldigingen te ontzenuwen, maar het is alsof je tegen een storm in schreeuwt.
En toen zag ik iets wat me moed gaf.
Twee fans van Klaver waren met elkaar in gesprek in de reacties op zijn tweet, en ze mopperden op FvD.
- GL-fan 1: VVD en FvDemagogie zijn allebei in 1 week na de verkiezingen veranderd van standpunt. Liegen is de norm bij rechts.
- GL-fan 2: FvD is nu SvD: Schorum voor Demagogie. 😉
- GL-fan 1: Moet een meldpunt voor komen!
Maar toen reageerde een FvD-aanhanger.
- FvD-fan: Hallo, Schorum hier!
En GL-fan 1 reageerde zelf ook met humor:
- GL-fan1: Direct ID kaart en bankpasje opsturen. 1 dag later de pincodes (i.v.m. veiligheid) daarna stuur ik de heropvoedingscursus voor mensen die demagogen geloven.
- FvD-fan: Stap 1 en 2 slaan we over. De heropvoedingscursus ben ik benieuwd naar. In sprookjesvorm geschreven net zoals de plannen van GroenLinks?
En vervolgens ontspon zich een inhoudelijk gesprek, al werden er wel wat stekeligheden uitgewisseld.
Is dat niet wat we het allermeeste nodig hebben?
Gewoon met elkaar in gesprek gaan en ontdekken dat de ‘tegenstander’ geen monster is, maar een mens die dingen misschien anders ziet, maar wel goede bedoelingen heeft.
Dat is wat wij als gewone burgers kunnen doen, maar het is wel tegen de stroom in roeien.
Het wordt ons als burgers namelijk moeilijk gemaakt om in gesprek te blijven juist door de mensen die voorop zouden moeten lopen in het verbinden. Die zelfs beweren dat zij de verbinders zijn.
MSM en politici zetten groepen tegen elkaar op
Ons grootste probleem is de polarisatie in onze maatschappij, die op schandalige wijze wordt aangejaagd door deugers in de MSM en sommige politici.
Iedereen die hysterisch loopt te schreeuwen over fascisten en nazi’s terwijl die nergens te bekennen zijn, maakt zich schuldig aan het creëren van vijandbeelden.
Dan maak je mensen zo bang voor de ander, dat ze werkelijk gaan denken dat alle middelen geoorloofd zijn om die ander te bestrijden.
Zoals een (rechtse) twitteraar het verwoordde:
- Het verschil zit hem in dat veel rechtse mensen denken dat linkse mensen goede bedoelingen hebben, maar niet goed nadenken over de slechte gevolgen van hun goede bedoelingen.
Veel linkse mensen denken dat rechtse mensen het kwaad zijn, en met alle macht bestreden moeten worden.
En deze ‘linkse mensen’ komen niet zelf op de gedachte dat ‘rechtse mensen het kwaad zijn’, nee, dat wordt ze dagelijks ingegoten door manipulatieve media en politici.
Wat dat betreft zouden columnisten en talkshowhosts zich eens af moeten vragen wat voor invloed zij eigenlijk op het maatschappelijk klimaat hebben.
Het is natuurlijk erg leuk om in een klein kringetje elkaar na te praten en altijd gelijk te krijgen.
Het is vast ook heel bevredigend om elkaar en jezelf ervan te overtuigen dat ‘de ander’ het kwaad is, en dat jij dus aan de goede kant staat.
Maar het verdeelt onze maatschappij en zet sommige mensen aan tot agressie.
En veel politici, met name van de ‘progressieve’ partijen, gaan niet vrijuit.
Mensen als minister Ollongren zouden heel wat beter op hun woorden moeten letten, en sommige politici kunnen eens wat beter nadenken over welke demonstraties ze bijwonen.
Robert Bor schreef een artikel over de ‘antiracisme’ demonstratie van 23 maart waar opgeroepen werd tot het doodschieten van Thierry Baudet.
Citaat:
Alle vier de groepen die zo demonstratief hun handen wasten in onschuld namen deel aan de demonstratie. SP, GroenLinks en FNV hadden notabene het manifest van het 21 Maart Comité ondertekend. Dit manifest had een onmiskenbaar anti-PVV en anti-FvD karakter:
“Met de PVV en FvD zijn er inmiddels twee partijen op de uiterst rechtse flank die steeds radicaler worden in hun retoriek en steeds verder gaan in hun omarming van extreemrechtse denkbeelden.”
De PvdA had besloten het manifest niet te ondertekenen. De verklaring was dat “het manifest van dit jaar nog steeds woorden bevat die wij niet zouden kiezen”. Dit weerhield PvdA-prominenten er niet van om toch mee te lopen.
Dan kan je naderhand wel roepen dat je niet achter die doodsbedreigingen staat, maar een antiracisme demonstratie die expliciet gericht is tegen twee politieke partijen…
Dan geef je als politici toch steun aan de bewering dat deze partijen racistisch en extreemrechts zijn en dus HET KWAAD?
En dan kan je naderhand wel een onschuldig gezicht opzetten en roepen dat jij het niet zo bedoelde, maar je hebt weer een steentje bijgedragen aan de demonisering van Wilders en Baudet en van hun aanhangers.
De zogenaamde verbinders zijn in werkelijkheid maar al te vaak de verdelers.
Wij als burgers kunnen alleen maar doen wat die ene FvD-stemmer deed die in gesprek ging met GroenLinks-aanhangers. Wij kunnen proberen om met anderen in gesprek te blijven, en zelf geen agressieve taal uit te slaan.
Maar het wordt de hoogste tijd dat JUIST de politici en de MSM zich eens rekenschap gaan geven van hun eigen rol hierin.
Het is makkelijk afgeven op laffe anoniempjes nadat je eerst zelf een klimaat hebt geschapen dat mensen ondergronds drijft.
Zoals een anonieme twitteraar het verwoordde:
Anoniem is een onderduikadres.
Vond je dit artikel goed? Steun Repelsteeltje via repelsteeltje.backme.org
