Er is een algemene factor die de klimaatstrijd breder maakt dan een ‘linkse hobby’ zoals dat ooit genoemd werdt. Het handelen van mensen is namelijk echt de enige factor die relevant is.
En daarmee kan je niet doen alsof er een wij tegen zij cultuur is. Daarbij is het niet de bovenklasse die als enige schuldig zou zijn. De schuld is juist bij de mensen die in de plaats van linzen kiloknallers kopen.
Onverantwoord consumeren is de grote boosdoener, daar bestond eigenlijk heel lang geen discussie over. Het feit dat deze discussie ontstaat is wellicht meer een teken van het verval van de westerse samenleving. Het handelen uit vrijwillige interacties en de wereld beter achter willen laten zouden leidend moeten zijn.
Altruïsme zou een middel kunnen zijn. Net als die ondernemers er bewust voor kiezen om zich te richten op de ontwikkeling van duurzame energie met als leidend voorbeeld Elon Musk bekend van de Lithium iON batterijen, auto’s, zonnepanelen, tunnels & Space X inmiddels. Als we het echt nog zouden hebben over klassenstrijd, zouden we Elon Musk, maar ook bijvoorbeeld CEO’s van Google en bedrijven die hard werken aan de complexe klimaatpuzzel, afschilderen als het kwaad. Een behoorlijk achterhaald idee, we weten immers al jaren dat winst gewoon nou eenmaal nodig is voor een gezonde bedrijfsvoering.
Toch zijn er nog steeds grote groepen ondanks dit alles die denken dat hun klassenstrijd vooral doorgezet moet worden binnen de klimaatbeweging.
Voor mij persoonlijk nog steeds een grote irritatie, en ooit de reden dat ik inzag dat de SP geen enkele reële oplossing tegen armoede in de wereld had, was het idee dat er ook biefstuk socialisten waren. Dat we helemaal niet genoeg land op aarde hebben om al die biefstuksocialisten te voeren lag toen te gevoelig.
Tot zover mijn poging in een duister verleden de SP realistisch te krijgen. Ik zag al snel in dat dat niet zou lukken en zei mijn lidmaatschap toen op, en na een uitgebreide mail met de vraag waarom de toenmalig partijvoorzitter van de SP zei zich niet te herkennen in kritiek, kreeg ik bij toelichting hetzelfde mailtje opgestuurd.
Toen een historicus, Rutger Bregman, z’n speech over belasting hield, stond m’n geheugen weer fris op de situatie. Het probleem afschuiven op de rijken, in plaats van de prioriteit te leggen bij ethisch consumptiegedrag, is precies wat een biefstuk socialist definieerde. Hij had een punt: 1500 mensen die over milieuproblematiek praten, maar daarvoor met een privé-jet naar een conferentie vliegen, dat is gestoord.
Toch, over participatie is hoe ze daar heen zijn gekomen, met de fiets, paard en wagen of wat mij betreft hardlopen, totaal niet relevant. Het feit dat belastinggeld overal aan besteed kan worden en het er maar net vanaf hangt welke coalitie er gevormd wordt, is iets waar Bregman maar graag aan voorbij gaat. Dat in Nederland die drie grootste uitgaven al sociale zekerheid, zorg & onderwijs zijn, zoals in vrij veel landen, laat ook zien dat we niet zo’n groot probleem hebben met armoede. Er bestaat armoede, maar er zal altijd een groep mensen zijn die in relatieve armoede leeft; de oorzaak ligt daarbij niet in verdeling.
Het echte probleem is dat consumenten structureel weigeren, soms uit naïviteit, om ethisch te consumeren, de juiste producten te kopen en het probleem bij de bron aan te pakken.
Kapitalisme wordt altijd gezien als een egoistisch iets, dat is eigenlijk wel vreemd. Het systeem bestaat namelijk uit iets produceren, maken of verzorgen wat een ander wil. Consumenten moeten daarbij leren ten kosten van wat. Adam Smith, ook wel de denker van het hedendaags kapitalisme genoemd (relatief gezien zou ik eerder van vrije handel zeggen), benoemde dit ook.
Mijn hoop voor de juiste boodschap zou dan ook zijn: richt je niet op de klassenstrijd maar op de consument. De bedrijven die echt destructief bezig zijn, die kunnen dit doen omdat hun consumenten dit toelaten. En steun vooral de mensen die de wereld echt willen verbeteren, degenen die dit bereiken verdienen ook de eer en status ervoor.
