Ik wil niet cynisch zijn, maar ik kan niet erg meegaan in het enthousiasme voor het klimaatspijbelen.
Donderdag stonden er 5500 spijbelende scholieren op het Malieveld, maar er was een publiciteit alsof het er tienduizenden waren. En ook de aanloop naar deze dag gaf reden tot argwaan. Even een paar feiten op een rijtje.
Onze regering heeft een bizar klimaatakkoord ontworpen waarvan niemand weet:
- Of het ook maar enige invloed op het CO2-gehalte van de atmosfeer heeft
- Of het ook maar enige invloed op het klimaat heeft
- Wie het gaat betalen
Herstel, punt 3 is wel duidelijk. Geachte Nederlandse burgers, de vriendelijke groeten van het ‘groenste kabinet ooit’ en wilt u even dokken? En vreemd genoeg staan de Nederlandse burgers niet te trappelen om hun zakken om te keren in de schatkist van de staat.
Geheel toevallig zijn net op dit moment allemaal scholieren heel klimaatbewust geworden, zodat er zelfs 5500 naar Den Haag gingen om te protesteren tegen de regering die volgens hen nodig eens klimaatmaatregelen moet gaan nemen.
We hebben het hier dus over een regering die net een radicaal klimaatakkoord heeft aangenomen. Om in milieutermen te blijven: dit zaakje stinkt. Laten we daarom even kijken hoe we hier terecht zijn gekomen.
Waar komen die spijbelaars vandaan?
Het protest is begonnen in Zweden waar de 15-jarige Greta Thunberg ging spijbelen voor het klimaat. Vervolgens mocht zij op de VN-klimaatconferentie in Katowice en bij het World Economic Forum in het Zwitserse Davos toespraken houden. Het meisje met de vlechten was op slag wereldberoemd.
Haar actie vond navolging in België waar de 17-jarige Anuna De Wever in actie kwam. Ook zij mocht al snel op tv komen uitleggen wat ze wilde, en alle ‘groene’ partijen – ja, zelfs koning Filip – juichten haar toe. De klimaatmarsen werden snel populair en inmiddels lopen in België tienduizenden scholieren mee.
Het is opvallend hoe deze scholieren op het schild gehesen zijn door het establishment. Zijn dit dan geen rebelse tieners die protesteren tegen de macht? Het lijkt wel alsof de macht vooral erg blij is met hun protesten.
En waarom zijn de Nederlandse scholieren eigenlijk in actie gekomen?
- Voor de bewustwording hoeven ze het niet te doen: in feite zijn de meeste Nederlanders het er wel over eens dat we de CO2-uitstoot terug moeten dringen.
- Om de regering tot maatregelen te dwingen, hoeven ze het ook niet te doen: het ‘groenste kabinet ooit’ heeft net het klimaatakkoord aangenomen.
Tegen wie protesteren de Nederlandse klimaatspijbelaars eigenlijk? Als iedereen het al met ze eens is, lijkt het weinig zin te hebben om naar het Malieveld te gaan. Hoe kon het klimaatspijbelen onder deze omstandigheden zo succesvol worden?
In de media
Er is behoorlijk gepusht in de media.
Herinnert u zich nog het scholierenprotest van 1999? Toen gingen tienduizenden scholieren naar het Binnenhof om te protesteren tegen de invoering van het studiehuis. En waar hadden de media het vervolgens over? Over de relletjes van een paar ADO-supporters.
Maar ja, het studiehuis was doorgedramd door Jacques Wallage en Tineke Netelenbos.
Dat project was het troetelkindje van de PvdA en daar veranderden tienduizenden scholieren helemaal niets aan. Blijkbaar was hun mening destijds – een mening over iets waar ze dagelijks mee te maken hadden – niet relevant. Later moest het studiehuis-concept behoorlijk afgezwakt worden omdat het in de praktijk echt niet werkte, maar dat deden de scholen zelf. De politiek erkende pas acht jaar later – na een parlementaire enquête – dat het misschien niet zo’n slim idee was geweest.
De behandeling die de scholieren van destijds kregen, was wel een heel andere dan de klimaatspijbelaars nu krijgen. Deze scholieren kregen al een podium toen er nog nauwelijks gespijbeld werd; er werd zelfs ongeduldig gevraagd waarom de Nederlandse scholieren nog niet spijbelden voor het klimaat. De media zocht naarstig naar spijbelaars en de 10-jarige Lilly was ineens beroemd en werd uitgebreid geïnterviewd. Hoera! Eindelijk een spijbelaar!
Het werd voor scholieren wel erg aantrekkelijk gemaakt om voor het klimaat te gaan spijbelen. Zeg nu zelf, twee vliegen in één klap: lekker niet naar school, en ook nog als helden geëerd worden en misschien wel op tv komen. Zelden werd de mening van tieners zo serieus genomen.
Wetenschappers steunen de scholieren
En in diezelfde media verschenen ook steunbetuigingen van wetenschappers en beroemdheden. Aan de beroemdheden – zoals Leonardo DiCaprio – ga ik geen woorden vuil maken. Die liften mee op elke hype en kunnen zich beter bij hun vak houden. De wetenschappers moeten we even nader bekijken, tenslotte hebben mensen ontzag voor wetenschap en denken ze al snel dat wetenschappers meer verstand van de zaak hebben. Wetenschappers zijn tegenwoordig vergelijkbaar met de vroegere dominee en pastoor: die weten het beter, daar moet je naar luisteren.
Er is een lijst gepubliceerd van 351 wetenschappers die openlijk hun steun hebben uitgesproken voor de klimaatspijbelaars. Daarvan is iets minder dan de helft hoogleraar of professor, en van deze mensen is een groot deel werkzaam in gebieden die te maken hebben met milieu en duurzaamheid. Maar waar hebben zij eigenlijk hun steun aan betuigd?
Zij hebben hun steun betuigd aan een sympathiek initiatief van jonge mensen die zo betrokken zijn bij een schonere wereld dat ze er de straat voor op gaan.
En al die milieudeskundigheid dan?
Hun werkterrein verklaart hun betrokkenheid bij deze mars, of – als je heel cynisch bent – hun belang erbij, want als er iemand gaat verdienen aan het klimaatakkoord, zijn het wel mensen in dit vakgebied. Maar laten we uitgaan van hun goede trouw: ze zijn gewoon betrokken burgers die sympathie hebben voor de scholieren, en die hun wetenschappelijke autoriteit hebben ingezet om de spijbelaars een steuntje in de rug te geven.
Wetenschappers zijn – net als elke andere Nederlander – vrij om hun steun uit te spreken voor wie dan ook, en het is niet vreemd dat onder de tienduizenden wetenschappers in Nederland een paar honderd sympathisanten te vinden zijn. Er zullen hopelijk zelfs mensen tussen zitten die niet uit eigenbelang, maar uit idealisme hun naam op de lijst hebben laten zetten. Maar hebben deze hoog opgeleide idealisten – die vermoedelijk in staat zijn tot logisch denken – zich nu geen moment afgevraagd welk belang ze hier eigenlijk dienen?
Spijbelen voor het klimaatakkoord
Waarvoor lopen de scholieren? Er worden een hoop creatieve leuzen bedacht, maar eigenlijk komt het heel simpel neer op het verminderen van de uitstoot van CO2. Daar zitten dan grote verhalen omheen over ‘de volwassenen’ die maar niet willen beseffen dat zij de toekomst van de kinderen verpesten door alsmaar niets te doen aan de CO2-uitstoot, maar al die grote verhalen veranderen niets aan het uiteindelijke doel: er moet minder CO2 de atmosfeer in. En wat is de doelstelling van het klimaatakkoord? Precies dat.
Onze regering heeft het klimaatakkoord van Parijs ondertekend waarin zorg werd uitgesproken over de CO2-uitstoot. Vervolgens mocht elk land voor zichzelf gaan bedenken hoe de CO2-uitstoot beperkt kon worden, en in Nederland heeft dit geleid tot het klimaatakkoord. Er werd langdurig overlegd aan de klimaattafels, want Nederland moest volgens ons kabinet koploper worden op het gebied van klimaat met een halvering van de CO2-uitstoot.
Toen het Nederlandse klimaatakkoord vorig jaar gepresenteerd werd, brak een storm van kritiek los.
Het akkoord leek nogal wereldvreemd: er werd bijvoorbeeld niet gesproken over kernenergie, terwijl het toch de moeite waard lijkt om daar eens over na te denken. In plaats daarvan bleek het vol te staan met plannen voor bio-energie, windenergie, zonne-energie en waterstofenergie. Al deze vormen van energie zijn (nog) niet efficiënt of zelfs nog volop in ontwikkeling.
En dat was nog niet alles: de kolencentrales moesten zo snel mogelijk sluiten, Nederland moest van het gas af, alle huizen moesten geïsoleerd en liefst aan de warmtepomp, we moesten aan de elektrische auto, er moest meer belasting komen op energie…
Het land stond op zijn kop. De kosten van al deze veranderingen zijn astronomisch en het effect is op zijn best marginaal.
Kortom: er mankeert een hoop aan dit akkoord.
Zoveel tegenstand had de regering blijkbaar niet verwacht, en momenteel zijn de politici wel geïnteresseerd in de mening van het volk: er komen namelijk verkiezingen aan. 20 maart zijn de Provinciale Statenverkiezingen en 23 mei zijn de Europese verkiezingen. Hoe moest de regering het volk meekrijgen? Hoe moest deze storm tot bedaren worden gebracht?
De Nederlandse klimaatspijbelaars kwamen als geroepen.
Politici gebruiken de scholieren
Onze regeringspartijen en hun medestanders in de oppositie zaten met een geweldig probleem, en het klimaatspijbelen is voor hen een uitkomst. Normaal gesproken is een overheid niet zo blij met protesten; demonstraties zijn maar lastig, die maken dat beleid moet worden aangepast. Maar nu stonden de politici te juichen op het malieveld. Premier Mark Rutte vindt de betrokkenheid van de scholieren bij de klimaatmars ‘fantastisch’ en Rob Jetten en Jesse Klaver zijn al uitgebreid met de spijbelaars op de foto gegaan. Zelfs Carla Dik-Faber van de ChristenUnie vond het nodig om zich op het Malieveld te laten filmen met de spijbelende scholieren.
Deze politici promoten het klimaatspijbelen omdat ze hopen dat al die onschuldige koppies en die ludieke spandoeken zullen zorgen dat mensen minder weerstand zullen hebben tegen de regeringsplannen. Zeg nu zelf, je bent toch harteloos als je die betrokken jongeren hun idealisme niet gunt? Dat is net zoiets als een jong hondje schoppen.
Het lijkt erop dat zowel de scholieren als de Nederlandse kiezers cynisch gemanipuleerd worden door de politiek.
Er wordt ingespeeld op de naïviteit en eerzucht van de scholieren:
Jullie kunnen de wereld redden! En iedereen zal naar jullie opkijken!
Welke tiener wil nu niet de gevierde held zijn die de wereld redt?
Er wordt ingespeeld op onze sentimenten:
Je wilt die jonge idealisten toch niet in de steek laten?
Welke fatsoenlijke volwassene kan daar nu ‘nee’ tegen zeggen?
En straks bij de stembus kan het allemaal net de doorslag geven, zodat dit kabinet na de Provinciale Statenverkiezingen in de Eerste Kamer genoeg bondgenoten kan vinden om het beleid erdoor te loodsen.
Want ik geloof zeker niet dat de Nederlandse politici ook zo enthousiast over maatschappelijke betrokkenheid zouden zijn als er 5500 leerlingen zouden protesteren tegen de torenhoge kosten van het klimaatakkoord. Daarmee zouden ze zich niet op de foto laten zetten, al waren het er 55000. Maatschappelijke betrokkenheid van scholieren wordt pas gewaardeerd als het in hun politieke kraam te pas komt.
Ik hoop van harte dat de scholieren hun idealisme niet zullen verliezen door dit schaamteloze opportunisme van onze politici. Wat dat betreft was het ergens een opluchting dat veel spijbelaars vrolijk toegaven dat ze er vooral waren voor de lol, en niet zozeer vanwege een hevige bezorgdheid over het klimaat.
Ook tieners kunnen opportunistisch zijn, maar zij doen er tenminste niemand kwaad mee.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Voor meer artikelen, zie deze link.
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike (Repel) op Twitter.
