Is er dan toch een revolutie mogelijk in Nederland?
Met ontzag en bewondering keek ik naar de eindeloze rijen trekkers die door de nacht opstoomden naar Den Haag.
Onvergetelijke beelden!
En wat hebben de boeren gelijk. Het is niet voor niets dat de overgrote meerderheid van de Nederlanders achter de boeren zegt te staan.
Onze boeren behoren tot de wereldtop.
Ze zijn heel innovatief en worden in het buitenland bewonderd omdat ze zoveel weten te presteren en tegelijk hoge normen hebben op het gebied van milieu en dierenwelzijn. Dat heeft natuurlijk te maken met de hoge eisen die Nederland aan de boeren stelt, maar het neemt niet weg dat we daar best een beetje trots op mogen zijn.
Het mag ons ook wel eens aan het denken zetten over het inkrimpen van onze veestapel en het verkleinen van de hoeveelheid landbouwgrond. Want als onze boeren niet meer leveren, waar gaan we dan ons eten halen? In landen waar veel meer vervuild wordt? In landen waar dierenwelzijn bepaald nog niet hoog op de agenda staat?
En toch lijkt het alsof onze boeren in eigen land niet erg gewaardeerd worden.
Van boeren wordt vaak gezegd dat ze vervuilers zijn. Dat ze slecht voor dieren zijn. Dat ze slecht voor de natuur zijn. Ze krijgen voortdurend de schuld van allerlei misstanden. Activisten die nauwelijks kennis van zaken hebben krijgen ruim baan in de media terwijl de boeren vrijwel niet aan het woord komen.
Al jaren horen we niet anders dan dat er weer nieuwe regeltjes zijn voor de boeren. Wil je in 2019 nog boer zijn, dan heb je bergen administratie naast je gewone werk.
En het boerenwerk is al niet een baantje van negen tot vijf: de koeien moeten in het weekend ook gemolken worden, het onkruid wacht niet even met groeien tot jij terug bent van vakantie, en de oogst moet van het land, of het nu uitkomt of niet.
Hoe zit dat toch in Nederland?
Even wat feiten op een rijtje.
- Nederlandse boeren doen het goed op milieugebied: per kilo landbouwproduct is de gezamenlijke ‘voetafdruk’ van onder meer CO2, energie, pesticiden en antibiotica in Nederland het kleinst.
- Nederlandse boeren worden slecht beloond: ze moeten steeds meer produceren om een redelijk inkomen te hebben omdat de prijsverhogingen voor de consument al DERTIG JAAR niet aan de boeren worden doorberekend.
- Nederlandse boeren hebben er last van dat ze zo negatief neergezet worden in de media.
Boeren en het milieu
Voortdurend horen we dat de boeren te veel ammoniak, fosfaat en nu weer stikstofdioxide uitstoten. Steeds worden er nieuwe regels opgelegd, nieuwe normen en nieuwe plafonds. Je zou bijna denken dat de boeren milieucriminelen zijn die elk jaar meer schadelijke stoffen uitstoten.
Het tegendeel is het geval.
- In de periode 1990-2016 zijn de berekende emissies van ammoniak door de land- en tuinbouw met ruim 65% afgenomen.
- Om de fosfaatproblemen onder controle te krijgen – sinds 2015 dalende productie – is de melkveestapel al met 11% gekrompen.
- NO2-concentraties (stikstofdioxide) op regionale achtergrondstations daalden in de periode 1993-2015 van 24 naar 14 µg/m³, een daling van ruim 58%.
De boerenbedrijven hebben de afgelopen decennia veel gedaan om ons milieu te verbeteren. Al die regels leggen een zware last op de boeren, maar ze voldoen eraan en proberen om binnen die regels goede producten te leveren.
Vergelijk dat eens met Schiphol, een enorme vervuiler, zeker vergeleken met de boeren.
Luchtvaartmaatschappijen die op Schiphol kerosine tanken, stoten wereldwijd bijna even veel CO2 uit als alle privé-auto’s in Nederland, of evenveel als vier kolencentrales. Volgens door Greenpeace besteld onderzoek van CE Delft gaat het om jaarlijks 13,6 miljoen ton CO2.
Het is natuurlijk makkelijk om tegen de boeren te zeggen dat ze hun veestapel moeten halveren, maar wordt ook tegen Schiphol gezegd dat men daar het aantal vluchten moet halveren?
Een veelzeggend zinnetje uit ditzelfde Parool-artikel:
Schiphol moet gematigd groeien om zijn rol voor de Nederlandse economie en werkgelegenheid te kunnen blijven vervullen.
En precies hetzelfde geld voor grote vervuilers als Tata Steel en Shell.
Natuurlijk heeft Rutte op 13 maart bij de presentatie van het klimaatakkoord beloofd dat er een CO2-taks zou komen voor bedrijven, maar toen puntje bij paaltje kwam, bleek dat die taks pas betaald hoeft te worden als de bedrijven door een afgesproken CO2-plafond gaan en dat ze dit geld vervolgens grotendeels terug krijgen om te verduurzamen.
Coulant, nietwaar?
Daar kunnen de boeren alleen maar van dromen. Hun ‘economie en werkgelegenheid’ doen er blijkbaar niet zoveel toe, zij moeten maar voor zichzelf zorgen.
Boeren en geld
Ja maar, er wordt juist veel te goed voor de boeren gezorgd! roepen sommigen op twitter. Er gaan heel veel landbouwsubsidies naar de boeren!
Eerder dit jaar bleek uit een verantwoordingsonderzoek van de Algemene Rekenkamer dat dankzij de subsidies de armoede onder de boeren iets minder was:
Het aantal boeren dat nog steeds onder het brutominimumloon zit, is met de Europese inkomenssteun van 52 procent naar 36 procent gedaald. Dus nog steeds heeft een op de drie Nederlandse boeren ondanks de EU-steun een inkomen onder het bruto wettelijk minimumloon.
En dat voor mensen die vaak lange uren maken en zich eigenlijk geen ziekte kunnen veroorloven.
En ja, het deugt niet dat er soms geld terecht komt bij boeren die het eigenlijk niet nodig hebben, maar dat is de ellende met subsidies. Het is een herverdeling vanuit de overheid, en er gaan altijd dingen mee fout.
Subsidies maar afschaffen dan? De boeren zichzelf laten bedruipen?
Tenslotte is de overheid geen liefdadigheidsinstelling… Moeten de boeren niet zelf hun geld verdienen?
Daarmee komen we aan het volgende pijnpunt:
Volgens het Centraal Bureau voor de Statistiek ontvangt een boer voor een liter melk of een kilo kip al dertig jaar hetzelfde.
Hoe moeten boeren zichzelf bedruipen als het ze onmogelijk wordt gemaakt om fatsoenlijk te verdienen? Hoe kan het dat zij niet meeprofiteren van de verhoging van de consumentenprijs? De winst gaat blijkbaar naar de tussenhandel, en de boer heeft het nakijken. Voor hem geen inflatiecorrectie.
De boeren proberen het met schaalvergroting: Dat dwingt de boer steeds maar meer, meer en meer te produceren om toch maar een beetje aan zijn inkomen te komen.
Maar dan komen ze de regelgeving weer tegen, niet te veel ammoniak, fosfaat en (nu weer) stikstofdioxide uitstoten…
Sommige boeren worden creatief en zetten zonnepanelen en windmolens op hun land. Daar verdien je namelijk meer mee dan met hard werken.
Energiebedrijven ontvangen subsidie van het ministerie van Economische Zaken voor windenergie. In deze zogenoemde SDE-subsidies is geld gereserveerd voor grondvergoedingen: 12.000 euro per megawatt in het jaar 2015. Moderne molens zijn 3 megawatt, dus 36.000 euro.
Wel ja, het is toch maar belastinggeld. Zet een windmolen op je land en vang 36.000 euro.
Voor veel boeren verleidelijk.
Soms vraag je je af waar de logica zit bij onze overheid.
Een gezonde bedrijfstak wordt het leven moeilijk gemaakt, maar als mensen uit de agrarische sector liever subsidie slurpen, wordt dat aangemoedigd.
Pas als je meewerkt aan de idealen van de politieke elite, word je gewaardeerd.
Boeren en de media
Wat heeft onze elite toch vreemde prioriteiten.
Boeren zorgen voor ons eten en leveren bovendien een belangrijk aandeel in onze export, maar krijgen ze daar waardering voor?
Nauwelijks.
Tot ver over de grenzen zijn onze boeren beroemd, maar in de Nederlandse media lijken ze er meestal maar bekaaid af te komen.
Met name partijen die in de gevestigde media populair zijn – zoals D66 en GroenLinks – lijken het de normaalste zaak van de wereld te vinden om een karikatuur van de boeren neer te zetten, en hen verantwoordelijk te houden voor van alles wat mis is in Nederland.
Is er plotsklaps – ondanks jarenlange daling van het stikstofdioxidegehalte – een enorm stikstofprobleem? Hopla! De boeren moeten hun veestapel maar halveren.
Beste Jesse Klaver en Rob Jetten, jullie zijn toch zulke tegenstanders van populisme?
DIT is nu populisme. Lekker met goedkope kreten proberen te scoren door een groep weg te zetten als vijand. Liefst natuurlijk een groep die niet zo’n grote mond heeft.
Boeren lopen namelijk niet voortdurend te schreeuwen in de media, zoals sommige activisten doen. Soms halen ze even het nieuws, zoals in 2017 toen Jinek zowaar een keer een paar boeren had uitgenodigd, en een Drentse boerin Jesse Klaver confronteerde met de hypocrisie van GroenLinks.
‘U heeft op uw site, bij het kopje dierenwelzijn – want daar hoort ook een stukje gekleurde beeldvorming bij – daar staat een foto van een legbatterij. Legbatterijen bestaan al jaren niet meer in Nederland.’
Applaus voor de boerin. Even een stukje waarheid op de NPO.
Opmerkelijk trouwens hoe haastig de voorman van GroenLinks door Jinek in bescherming werd genomen. Klaver mocht uitgebreid reageren en negeerde wijselijk wat er gezegd was. Hij brabbelde over hoe hij aan de kant van de boeren stond, en Eline Vedder, de boerin, kreeg geen gelegenheid om hem nog eens naar de framing te vragen.
Boeren komen nauwelijks aan het woord in de media, maar vandaag lieten ze zich zien.
1 oktober, het is relatief rustig op het land. Er is verzorging voor het vee geregeld, en door de nacht heen zijn de trekkers gaan rijden.
Op het moment dat ik dit schrijf hebben de trekkers de hekken platgereden en zijn tegen de regels in toch massaal naar het Malieveld gekomen.
Voor één keer hebben de boeren de regels aan hun laars gelapt.
De massaliteit van de opkomst en de enorme steun onder de bevolking heeft politiek Den Haag even opgeschrikt. Zoals Ahmed Aarad het verwoordde:
Hoe politiek werkt:
- #boerenprotest stond al heel lang gepland
- Politici van links tot rechts stil tot vanochtend
- Nederland staat achter de boeren
- LETTERLIJK ALLE PARTIJEN: Oh ik ben ook voor en altijd geweest hoor.
Carola Schouten, minister van landbouw, heeft net de boeren toegesproken en plechtig beloofd dat er geen halvering van de veestapel komt.
Wat zullen haar beloftes waard zijn? De pulsvissers kunnen ervan meepraten…
De punten van de boeren
Hopelijk zal er serieus geluisterd worden naar de punten van de boeren. Behalve voor het stoppen van draconische maatregelen – zoals halvering van de veestapel – zou er ook aandacht moeten zijn voor een neutraler beleid. Zoals de boeren het zelf zeggen: onafhankelijke metingen van vervuiling, en alle beleid moet gebaseerd zijn op wetenschappelijke feiten, niet op aannames en emotie.
Dat zal de kloof tussen boer en politiek (en sommige burgers) verkleinen, en balans brengen in het maatschappelijke debat.
Dan wordt iemand als Jesse Klaver niet meer beschermd tegen kritiek als hij bij Jinek zit, maar vindt er een eerlijke discussie plaats. Gebaseerd op feiten, en niet op aannames.
Dan mogen we hopelijk weer trots zijn op onze boeren.
Laten we zuinig zijn op onze boeren: ze behoren tot de wereldtop.
Vond je dit artikel goed? Steun Repelsteeltje via repelsteeltje.backme.org
Voor meer artikelen van Repelsteeltje, zie deze link.
