Het vaasje van Rutte, weet u het nog? Het was de aftrap van een verkiezingscampagne en wat was het erg. In een brief aan alle Nederlanders ontvouwde Mark Rutte zijn visie en sprak over de noodzaak om ons mooie, kwetsbare land te beschermen. Het is de moeite waard om even stil te staan bij de scherven van dit vaasje. Want Mark Rutte heeft het uit zijn handen laten vallen.
Een gedenkwaardige dag
Een jubileum kan je het niet noemen, want een jubileum is meer iets om een heugelijk feit te vieren. Misschien moeten we volgende maand dan maar een plechtige herdenking houden, want 17 december 2018 was een gedenkwaardige dag. Die dag verscheen in alle landelijke kranten een paginagrote advertentie waarin Mark Rutte zijn visie op Nederland gaf.
Mark Rutte schreef een brief aan alle gewone Nederlanders die samen het tere vaasje vasthouden dat ons land is. pic.twitter.com/a7ZopAxTKj
— VVD (@VVD) December 17, 2018
Toch een visie
Dat was behoorlijk opzienbarend, want ruim een jaar eerder zei de premier nog: “Bij het woord visie denk ik direct: ga naar de oogarts!” Maar in december 2018 deed Rutte toch echt een poging om in deze ‘brief aan alle Nederlanders’ zijn visie op Nederland te geven. Zo schreef hij:
“Ik zie Nederland als een teer bezit dat van ons allemaal is.
Een land dat niet perfect is maar waar we wel altijd stappen vooruit zetten.
Dat bezit is broos, is breekbaar. Heus, het kan ook kapot gaan. Ik zie Nederland als een vaasje, dat we met 17 miljoen gewone en bijzondere mensen vasthouden. Die niet alleen voor zichzelf en de mensen om hen heen een mooi leven willen, maar die ook bijdragen aan het geluk van een ander – zomaar een ander.”
Sentimenteel verhaaltje
Toegegeven: erg veel diepgang had deze visie niet, maar het was toch een poging. Verder gebruikte Rutte dit sentimentele verhaal vooral om uit te halen naar politieke tegenstanders, maar hij kwam er niet helemaal onderuit om ook zijn visie op beleid te geven.
“Het is gemakkelijk om verschillen uit te vergroten tot harde tegenstellingen. Maar je kunt je ook realiseren dat dit land juist zo mooi is geworden omdat we altijd hebben geprobeerd om dat tere bezit, dat mooie Nederland, zo goed mogelijk te beschermen. Door met elkaar compromissen te sluiten waarbij we ook lastige problemen op een verstandige manier oplossen.”
Het weeïg zoete epistel werd afgesloten met een oproep aan alle Nederlanders: “Laten we met zijn allen al die gewone normale mensen, al die doeners, met wie we samen het vaasje vasthouden, wat vaker ronduit vertellen dat we ze enorm waarderen.”
Premier Mark Rutte ziet Nederland als een broos vaasje. Want wat we samen hebben opgebouwd is heel breekbaar. Laten we het goed beschermen! pic.twitter.com/IYEaGvrYA6
— VVD (@VVD) December 20, 2018
Het vaasje had al barsten
Het is heel erg moeilijk om niet cynisch te worden in het land van Mark Rutte. Want de premier die dit schreef – en hij vertelde aan een lichtelijk verbijsterde Jeroen Pauw dat hij het vaasje zelf bedacht had – had een complete boterberg op zijn hoofd.
Op dat moment waren al bekend: de onverantwoordelijke bezuinigingen op de zorg en de jeugdzorg, de schadelijke gevolgen van de verhuurdersheffing, de problemen met het onder Rutte ingevoerde leenstelsel, de opheffing van de sociale werkplaatsen en de versnelde verhoging van de AOW-leeftijd. Veel van deze zaken waren ‘prestaties’ van Rutte2, u weet wel, waar de PvdA later zo’n ‘spijt’ van had.
Verder waren er deels geërfde, deels verergerde problemen zoals: de bonnetjesaffaire, de problemen rond de gaswinning in Groningen, de al jaren slepende ellende met de boeren, de vissers en met de soevereiniteitsoverdracht aan de EU. Er was al een asielcrisis en een fors gedeukte Turkijedeal. Er was al een multicultureel drama.
Ik wil niet eens beweren dat ik compleet ben, maar dit geeft al een aardig overzicht. En natuurlijk waren er al de schandalen die we toen nog niet wisten, zoals het toeslagenschandaal. Kortom, niet alleen was het vaasje al aardig gebarsten toen de premier erover begon, maar hij had zelf tot op dat moment nog niet zoveel “bijgedragen aan het geluk van de ander”.
Rutte minacht de wet
Bij het betreden van het torentje krijgt de nieuwe premier geen toverstokje aangereikt, dus we mogen geen wonderen verwachten. Maar we mogen wel iets verwachten. We mogen bijvoorbeeld verwachten dat een premier zich aan de wet houdt. Dit doet Rutte niet. Laatste aflevering in zijn minachting voor de wet: het wissen van zijn sms’jes. Maar dat is het topje van de ijsberg.
Pieter Klein – destijds nog onderzoeksjournalist bij RTL – ontdekte dat hoge VVD’ers zich bemoeid hadden met de strafzaak tegen oppositieleider Geert Wilders. De minachting van Rutte c.s. voor de rechtsstaat bleek uit zoveel zaken dat het werkelijk bizar is dat de Hoge Raad vorig jaar concludeerde dat het Wildersproces geen politiek proces was geweest. De bewijzen die Pieter Klein opdook zijn blijkbaar in rook opgegaan.
Over de rookgordijnen die Rutte optrok rond het fatale bombardement op de Iraakse stad Hawija, schreef de Kamer een onthutsend verslag waaruit de Ruttiaanse sabotage van transparantie pijnlijk duidelijk wordt.
Onder leiding van Mark Rutte is het onjuist en onvolledig informeren van de Kamer tot kunst verheven. We weten alleen de keren dat bewindslieden betrapt zijn, maar het zou naïef zijn om te denken dat dat alle keren waren. Dit is geen geringe zaak: hiermee schendt de regering de Grondwet. Toen de Kamer in februari 2020 een motie aannam (150-0!) om de informatieplicht af te dwingen, werd de motie ontraden…
Ik schreef er verschillende columns over, over het harde gevecht tussen Kamer en het kabinet Rutte-III over het inlichtingenrecht. Ook in de #toeslagenaffaire
Een fundamenteel verschil van inzicht https://t.co/bY6td4pGEu
— pieter klein (@pieterkleinntr) April 26, 2021
De Ruttedoctrine
In het rapport over het toeslagenschandaal kreeg deze weerzin tegen transparantie een naam: de Ruttedoctrine. En onder de dekmantel van die Ruttedoctrine is heel wat kwaad aangericht. In de eerste plaats natuurlijk het toeslagenschandaal zelf, dat met medeweten van het voltallige kabinet zo lang mogelijk in de doofpot was gehouden. Maar de hele bureaucratie is ermee besmet.
Zo kon aan afgeschermde klimaattafels een onbetaalbaar klimaatakkoord bedacht worden waarmee het klimaat niets opschiet, maar wel Nederland in de vernieling wordt geholpen. Zo kon in het geniep een bureaucratische stikstofcrisis ontstaan waar nu Nederlandse boeren aan kapot gaan. Zo kon stoere taal over de EU gesproken worden terwijl toch ineens die transferunie opduikt.
Falend beleid leidt tot dwang
En al zijn de woningnood en de snel oplopende inflatie niet alleen aan de kabinetten Rutte te wijten; worden deze “lastige problemen op een verstandige manier opgelost”? Wordt dat “tere bezit, dat mooie Nederland, zo goed mogelijk beschermd”? Bij het schandaal rond de (poging tot) afschaffing van de dividendbelasting bleek de premier de belangen van Unilever hoger te stellen dan de belangen van Nederland.
En waar het beleid – ook het coronabeleid – van blunders en eigenbelang aan elkaar hangt, kiest Mark Rutte de laatste jaren steeds vaker voor grove maatregelen om gehoorzaamheid af te dwingen. De avondklok bleek een politiek spelletje te zijn zonder effect op de volksgezondheid, maar werd wel streng gehandhaafd. Coronademonstranten werden met grof geweld aangepakt.
Inmiddels heeft deze coalitie besloten dat gemeenten gedwongen moeten worden om asielzoekers op te nemen. Dankzij falend beleid hebben we woningnood en massa-immigratie, en in plaats van een voorbeeld aan een land als Denemarken te nemen, dwingt de coalitie de burgers van “dat tere bezit, dat mooie Nederland” om de voor hen onoplosbare asielcrisis op te lossen.
Word hier onpasselijk van. Gemeenteambtenaren krijgen een fooi als ze de dwangopvang rap genoeg organiseren… en waar moeten die mensen daarna wonen als er al wachttijden zijn van +10 jaar voor huurwoningen?
Geen kop en geen staart. Weg met Rutte & Kaag!https://t.co/iEQuZ3cQOP— Jan Gajentaan (@jangajentaan) November 8, 2022
De onzichtbare premier
Premier Rutte maakt zichzelf graag onzichtbaar. Hij verschuilt zich achter anderen die hij opoffert als de schandalen te groot worden, en desnoods verschuilt hij zich achter zijn slechte geheugen. Iedereen weet het, maar de bewondering voor behendige Mark heeft vaak de overhand. Even leek hij te wankelen, vorig jaar, tijdens dat ene debat over de ‘functie elders’ van Pieter Omtzigt.
Het ‘functie elders’ debat
Natuurlijk had de premier weer eens gelogen. Hij had gezegd dat er niet over Omtzigt gesproken was, en uit de notities van de verkenners bleek dat dit wel zo was. De hele Kamer stond op scherp. Hoe ging Mark zich hieruit redden? Toen sprak hij de magische woorden: “Ik heb het me verkeerd herinnerd.” De interruptiemicrofoon werd bestormd.
Hij werd zo in het nauw gedreven dat zijn zinsconstructies steeds ingewikkelder werden. Een lokaal dieptepuntje: “Ik loog niet, maar het was onwaar, dat zie ik nu.” Even later probeerde hij onder een lastige vraag uit te komen met: “Dat is vertrouwelijk.” Gejoel in de Kamer. Het debat eindigde met een motie van wantrouwen, en dat Rutte die overleefde was een schandaal op zich.
Rutte de ontsnappingskunstenaar
Mark Houdini Rutte werd niet weggestuurd, en heeft zijn jubileum als langstzittende premier gevierd. Hij zal er wel trots op zijn. Als hij straks – wanneer? – eindelijk vertrekt, is het de vraag wat er nog van wingewest Nederland over zal zijn. We zijn een leeggeplunderd land dat nog slechts drijft op de inzet van “gewone en bijzondere mensen” die inmiddels bijna bezwijken onder de last.
De vissers, de boeren, de bakkers, de leraren, de zorgmedewerkers, en al die andere gewone Nederlanders. Ze hebben geklaagd, maar altijd in kleine groepen. En wie luistert naar een paar Groningers? Naar een paar boeren op trekkers? Naar wat leraren op het Malieveld? Niet Mark Rutte, hoe optimistisch hij ook roept dat alles heus goedkomt en dat hij ‘zijn stinkende best’ gaat doen.
Heldere analyse en dito suggesties voor een herstelplan van @jangajentaan: "Door politiek prutswerk Rutte 4 loopt Nederland volledig vast" https://t.co/niqicMqQsi
— Wouter Roorda (@WouterRoorda) November 11, 2022
Het vaasje ligt aan scherven
Mark Rutte heeft niet alle moeilijkheden veroorzaakt, maar hij heeft ze wel erger gemaakt. Liefst zou hij geen last hebben van democratie. Hij schafte niet voor niets het referendum af en hij saboteert de Kamer waar hij kan.
Verkiezingen zijn voor Rutte geen raadpleging van de kiezers, maar een sport om hen te manipuleren door angst aan te jagen en valse beloftes te doen. En hij is een meesterverkoper. Iedereen zou inmiddels moeten weten wat de beloftes van premier Pinokkio waard zijn, en toch trappen kiezers er elke keer weer in.
Het is geen toeval dat Aribgate plaatsvindt onder het premierschap van Mark Rutte. Een sterke Kamer is hem een gruwel. Ook de wet – en zelfs de Grondwet – lapt hij aan zijn laars als die hem even niet uitkomt. Zijn vele leugens zullen met hem Den Haag verlaten, maar zijn Ruttedoctrine heeft vruchtbare grond gevonden in veel departementen. Het is de vraag of die erfenis ooit helemaal zal verdwijnen.
Laten we volgende maand dus maar een herdenking houden en het vaasje een plechtige begrafenis geven. Want Rutte had gelijk toen hij destijds waarschuwde: “Het kan ook kapot gaan.” In december 2018 was het vaasje al flink gebarsten, inmiddels ligt het aan scherven.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
.
