Deze week maakten veel mensen zich druk over een uitzending van Ongehoord Nieuws over racisme. Er zouden racistische ideeën zijn verspreid en velen riepen op om omroep Ongehoord Nederland van de buis te halen. Er waren zelfs mensen die zeiden aangifte te zullen doen. Maar wat gebeurde er nu eigenlijk? En waarom is de woede zo groot? Laten we vooral beseffen wat hier werkelijk gaande is.
Ophef
Afgelopen donderdag had Ongehoord Nieuws een uitzending over racisme. Na de uitzending ontstond enorme ophef: de uitzending zelf zou racistisch zijn geweest en de jonge omroep Ongehoord Nederland zou van de buis moeten worden gehaald. Er kwam een gezamenlijke verklaring van alle andere omroepen, die schreven dat ze voor de vrijheid van meningsuiting staan, maar dat die niet onbeperkt is:
“Daar waar onder de mantel van journalistiek racistische ideeën worden verspreid, is die grens bereikt. Wij spreken collectief onze afkeuring uit tegen het item over racisme in de uitzending van het programma Ongehoord Nieuws van 15 september.”
Het regende klachten, columns en nieuwsberichten. Columnist Özcan Akyol vergeleek Ongehoord Nederland met de Ku Klux Klan, het CIDI tweette dat binnenkort natuurlijk de Joden de schuld zouden krijgen, en professor Leo Lucassen haalde Auschwitz erbij.
De politiek moet zich schamen dat ze een plek gaven aan Ongehoord Nederland, een club die net de Ku Klux Klan is, schrijft @OzcanAkyol https://t.co/pjpevHTdNq
— AD.nl (@ADnl) September 16, 2022
Maar wat gebeurde er eigenlijk in die uitzending?
Problemen bij Bij1
De uitzending besteedde eerst aandacht aan de problemen bij de partij Bij1 in Amsterdam. ON liet een fragment horen van een toespraak van Gloria Wekker die op de partijbijeenkomst sprak over het onderlinge racisme binnen de partij. Dit is nogal opzienbarend omdat Bij1 de strijd tegen racisme enorm belangrijk vindt. Maar wat natuurlijk ook opvalt, is dat in Bij1 nu gesproken wordt over racisme tussen minderheden onderling.
Kunnen zwarte mensen racistisch zijn?
Er waren nog wat straatinterviews waarin passanten gevraagd werd of zwarte mensen racistisch kunnen zijn, en hier haakte presentatrice Raisa Blommestijn op in. De schrijfster Shohreh Feshtali (afkomstig uit Iran) was te gast, en Raisa zei tegen haar: “We zien nu in het filmpje eigenlijk een discussie: kunnen negers wel of niet racistisch zijn. Wat vind jij?”
Er ontspon zich een gesprek waarin voornamelijk Feshtali aan het woord was, maar ook de gasten Paul Cliteur en Pepijn van Houwelingen (FvD) hun mening gaven. Volgens alle gasten kan iedereen racistisch zijn. Daarna ging het over de definitie van racisme en hoe die verschuift. Feshtali waarschuwde dat sommige mensen van kleur elke teleurstelling of mislukking aan racisme wijten, en zij stelde dat slachtofferschap mensen niet helpt. Dat het beter is om problemen aan te pakken.
Er werden filmpjes getoond waarin blanke mensen mishandeld werden door mensen van kleur. Deze filmpjes werden aangekondigd door presentatrice Arlette Adriani met de woorden: “In filmpjes op social media zien we ook de minder belichte zijde van racisme, namelijk blanken die door zwarten in elkaar worden geslagen.” Het onderwerp werd afgesloten met een uitspraak van Paul Cliteur die opriep om elkaar gewoon als mensen te behandelen, zonder op uiterlijke kenmerken te letten.
Was deze uitzending racistisch?
Volgens de critici is deze uitzending racistisch omdat Raisa het woord neger gebruikte, en omdat de filmpjes als bewijs werden gebruikt van racisme, terwijl niet duidelijk is of de daders in die filmpjes inderdaad racistische motieven hadden. Hier valt wel meer over te zeggen.
De filmpjes
Om te beginnen de filmpjes. Het is inderdaad niet duidelijk of de daders in de filmpjes racistische motieven hadden, maar hier vallen twee zaken op.
Ten eerste: bij incidenten met blanke daders wordt ook niet naar hun motieven gevraagd. George Floyd werd een symbool van racistisch politiegeweld terwijl er geen enkel bewijs was voor een racistisch motief. Dat voorkwam niet dat de Dam volstroomde om tegen dit racisme te protesteren. Een blanke agent die een zwarte arrestant vermoordde: dat moest wel racisme zijn.
Ten tweede: de kleurverdeling in gewelddadige filmpjes is wel degelijk eenzijdig, ook in Nederland. In 2019 schreef ik twee stukken over dergelijke filmpjes. Het viel mij op hoe weinig aandacht er is voor filmpjes waarin blanke tieners mishandeld worden door groepen donkere tieners, en in het tweede stuk turfde ik hoe weinig media aandacht er was voor vijf (!) van deze mishandelingen in Gorinchem vergeleken met een racistisch voetbalkoor diezelfde week.
Het is natuurlijk bij lange na niet de eerste keer dat een dergelijk filmpje opduikt. En helaas is de kleurverdeling tamelijk eentonig.
Dit stuk schreef ik in 2019 naar aanleiding van de kopschopfilmpjes van Gorinchem.https://t.co/j6GHE6v4h7— Maaike van Charante (@Repelsteeltje21) September 11, 2022
Bewijst dit dat de daders in dergelijke filmpjes racistisch zijn? Nee, net zo min als bij de moordenaar van George Floyd. Maar net als bij George Floyd is het niet raar om je af te vragen of hier sprake is van een patroon, in dit geval van anti-blank racisme. En dat was precies wat nu in Ongehoord Nieuws besproken werd.
Het woord neger
Dan was er het taalgebruik van Raisa Blommestijn. Natuurlijk wist zij dat mensen boos zouden worden als zij het woord neger gebruikte, dit was een provocatie. Maar ook hier vallen twee zaken op.
In de eerste plaats: neger is niet het Nederlandse N-woord, zoals velen beweren. Het was altijd de neutrale benaming voor donkere mensen met negroïde trekken, en veel mensen gebruiken het woord nog steeds op die manier. Dit in tegenstelling tot het woord nikker, dat wel degelijk een scheldwoord is.
Dat wil niet zeggen dat het woord neger nog steeds neutraal is, want activisten die graag Amerikaanse problemen importeren werken er al jaren aan om dit woord besmet te verklaren. Dit is in feite een ‘coup op onze taal’ zoals Shohreh Feshtali het noemde. Schuiven met definities om mensen racistisch te kunnen noemen als ze zich niet aanpassen aan nieuw bedachte normen.
Maar het tweede dat opvalt: provocaties zijn bepaald niet nieuw. Zijn we de geschiedenis van de VPRO vergeten? Zijn we het omtrappen van heilige huisjes sinds de jaren vijftig vergeten? Keihard ‘godverdomme’ zeggen op tv was ook een provocatie; het was echt kwetsend voor gelovige christenen. En ook alle seks en allerlei grofheden werden lang niet door iedereen gewaardeerd.
Raisa zei een stout woord, zoals het ooit stout was om op tv te vloeken, maar moet daarom de omroep verboden worden? Je kunt het smakeloos vinden, je kunt het ongepast vinden, maar is het reden voor een uitzendverbod?
Goed gesprek
Laten we niet vergeten dat in deze zelfde uitzending een goed gesprek werd gevoerd over de definitie van racisme, en dat iedereen aan tafel het erover eens was dat racisme een slechte zaak is. Laten we niet vergeten dat dit gesprek eindigde met een oproep in de stijl van Martin Luther King om elkaar te beoordelen op karakter, en niet op huidskleur.
Dit was een uitzending die buiten de gebruikelijke paadjes trad, maar er werden absoluut geen racistische ideeën verspreid, zoals de andere omroepen eendrachtig beweerden.
Waar komt de woede vandaan?
De vraag is dus gerechtvaardigd: wat is de werkelijke reden voor alle ophef? Waarom is Ongehoord Nederland zo omstreden? Dat is heel simpel. Deze omroep verkondigt een andere mening. Deze omroep geeft ruimte aan de verkeerde politici, de verkeerde wetenschappers en de verkeerde complottheorieën.
Bij andere omroepen mogen politici als Mark Rutte, Wopke Hoekstra en Sigrid Kaag – die bewezen hebben samengewerkt om het toeslagenschandaal in de doofpot te houden – aanschuiven. Maar bij ON schuiven ‘verkeerde’ politici aan die geen podium mogen krijgen, volgens dezelfde mensen die het normaal vinden dat Rutte, Hoekstra en Kaag wel een podium krijgen.
Verder is het heel gebruikelijk in medialand om mensen aan het woord te laten die zeggen dat moslims de nieuwe Joden zijn of dat Nederlandse boerenbedrijven concentratiekampen voor dieren zijn. Maar diezelfde media vinden het ongepast om – zoals ON – mensen aan het woord te laten die zeggen dat boeren of ongevaccineerden net zo behandeld worden als de Joden in de jaren dertig.
Het is in veel media heel gebruikelijk om complottheorieën over Trump en de Russen te promoten, maar in diezelfde media vindt men het schandalig als ON mensen aan het woord laat die zeggen dat er geen klimaatnoodtoestand is. Als in deze media over complottheorieën gesproken wordt, gaat het steevast over theorieën die tegen het dominante narratief ingaan, maar niet over de theorieën die zij zelf verkondigen.
Ongehoord Nederland geeft wel een podium aan al deze ‘foute’ mensen en meningen, en dat verdragen veel mensen met de ‘juiste’ meningen niet.
Het is nu zonneklaar dat de NPO er alleen is voor mensen met een goedgekeurde mening. Misschien moeten we maar gewoon weigeren nog langer belasting hiervoor te betalen.
— Elise de Windt (@EdWres) September 16, 2022
We hebben andere meningen nodig
De waarheid is vaak moeilijk te vinden, maar het is heel zeker dat we die niet zullen vinden als we met z’n allen knus in dezelfde echokamer gaan zitten. We hebben andere meningen nodig. Niet omdat die andere meningen per definitie juist zijn, maar omdat ook wij het mis kunnen hebben. Elke goede zaak is het waard om betwijfeld te worden.
In een inhoudelijk debat kunnen we de zwakke plekken in onze eigen redeneringen ontdekken. We kunnen tot nieuwe inzichten komen; we kunnen een stukje dichter bij de waarheid komen. Als we dat inhoudelijke debat weigeren, lopen we het risico om meegezogen te worden in groepsdenken. Dan komen we terecht in een tunnelvisie.
De hysterie over deze uitzending is vele malen erger dan de uitzending zelf. Die hysterie is in de eerste plaats ondraaglijk hypocriet, maar het is erger dan dat. Deze mentaliteit is totalitair. Wie werkelijk waarde hecht aan waarheidsvinding en vrijheid van meningsuiting wil geen gelijkgeschakelde media.
En dat is waarom ik Ongehoord Nederland zal verdedigen. Niet omdat ON het altijd bij het rechte eind heeft, maar omdat censuur vele malen erger is dan eventuele blunders bij welke omroep dan ook.
Het zou een grote schande zijn als Ongehoord Nederland van de buis verdreven werd.
Vond je dit artikel goed? Steun Maaike van Charante via repelsteeltje.backme.org
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg Maaike op Twitter.
.
