Veel boeren klagen dat ze zo negatief worden neergezet in de media.
Nu zijn zij niet de enigen die dat beweren: goed nieuws is geen nieuws, dus de media brengen per definitie het slechte nieuws.
Toch valt er wel iets te zeggen over de berichtgeving over de boeren.
Een kort overzicht van wat mij opviel in het ‘boerennieuws’ van de laatste maanden.
- In de eerste plaats de goodwill na het eerste protest van 1 oktober. Iedereen was blijkbaar overdonderd door de massaliteit van het boerenprotest en door de enorme steun onder de bevolking. Ineens waren (bijna) de hele politiek en media voor de boeren.
- Daarna kwamen de ‘incidenten.’ Een boer reed een hek omver waarbij bijna een fietser geraakt werd. Het hele land was in opschudding over de deur van het Groningse provinciehuis en ook een politiepaard dat verschrikt wegsprong na aanraking door een trekker kwam uitgebreid in het nieuws.
- Een aantal ‘boerenhaters’ trok fel van leer tegen de boeren – Ewald Engelen, Jean-Pierre Geelen, Marcel van Roosmalen, Loes Reijmer, Zihni Özdil – en waar ze de eerste weken van oktober nog vrij veel tegengas kregen, konden ze later op meer instemming rekenen.
- Vervolgens kwamen er minder geslaagde acties van boeren. Op 15 oktober werd in de trekkeroptocht een doodskist meegevoerd met de naam ‘Jesse’ erop. Op 25 oktober werden er stickers geplakt met ‘ik rem niet voor Klaver.’ FDF-voorman Mark van den Oever maakte op 13 december holocaustvergelijkingen. Op 18 december werd een pop opgehangen die een dode boer voorstelde. Op oudejaarsdag verscheen een filmpje waarin bij het carbidschieten een foto van Jesse Klaver als doelwit werd gebruikt. Al deze zaken kregen veel aandacht in de media.
- In december doken er nieuwsberichten op over de boeren die nogal vreemd waren. Boeren zouden dronken zijn geweest tijdens de protesten. Boeren zouden zich op de A12 schuldig hebben gemaakt aan spookrijden. Boeren zouden Nederlandse gezinnen heel veel geld kosten.
Divers nieuws
Veel van deze voorbeelden vallen wat mij betreft onder normale verslaggeving. De welwillende aandacht voor de boeren was logisch: er was al veel ophef geweest over de stikstofcrisis en het was duidelijk dat veel boeren hierdoor in de problemen kwamen. Ook de aandacht voor de incidenten was normaal: goed nieuws is geen nieuws, dus de provinciehuisdeur, het politiepaard en de net niet geraakte fietser waren nieuws.
De uitingen van boerenhaters waren voor mij de eerste geluiden die uit evenwicht waren. Van Roosmalen, Reijmer, Özdil, Engelen, Van Geelen (en vele anderen) konden schelden op de boeren, en verbanden leggen met extreemrechts en de holocaust, maar daar stonden geen vooraanstaande verdedigers van de boeren tegenover.
Citaten:
- ‘concentratiekamp voor dieren.’ (Van Roosmalen over een boerderij, 1 oktober)
- ‘knuffeldieren van populisten.’(…) ‘Wilders sprak de boeren toe vanaf een kraan. ‘Vrienden, jullie zijn de helden van Nederland.’(…) ‘Heeuh!’, riepen de boeren toen.’ (Reijmer, 4 oktober)
- ‘Die “allemaal hardwerkende boeren” die “voor ons voedsel zorgen” is een extreemrechtse mythe om het Nederlandse volk te misleiden.’ (Özdil, 14 oktober)
- ‘een sector die zich al decennia niets aantrekt van God noch gebod, die illegale staluitbreidingen doodnormaal vindt, en die zich niets gelegen laat liggen aan dierenwelzijnsregels.’ (Engelen, 16 oktober)
- ‘debiel.’ ‘boerenkinkel.’ ‘De FDF, een wat militante afsplitsing van nog bozere dan boze boeren die zich de volvette kaas niet van het volkorenbrood laten eten.’ (Geelen, 15 december)
Deze uitspraken gingen heel wat verder dan een inhoudelijk oordeel over de boeren. Dit waren smerige oprispingen van het Randstedelijke onderbuikgevoel.
En waar was het tegengeluid? Zijn columnisten zo weinig divers dat er wel meerdere mensen onder te vinden zijn die een intense afkeer van de boeren hebben, maar geen mensen die zich met de boeren verbonden voelen?
Dan de acties en uitspraken van boeren waar zware kritiek op kwam.
Met name Jesse Klaver werd flink op de korrel genomen, en eerlijk gezegd vond ik dat ook te ver gaan. Vooral de stapeling van incidenten ging m.i. meetellen. GroenLinks staat voor een beleid waar de meeste boeren niet blij van worden – en Klaver doet soms bijzonder botte uitspraken – maar zijn partij zit niet eens in de regering. En dan keer op keer acties die echt op de persoon Klaver zijn gericht? Geen goed idee. Terechte ophef dus, wat mij betreft.
Minder terecht vond ik de ophef over de holocaustvergelijkingen van FDF-voorman Mark van den Oever. Niet omdat ik die uitspraken goedkeur, maar omdat er om de haverklap holocaustvergelijkingen worden gemaakt waar helemaal niet zo moeilijk over wordt gedaan. Hoe vaak hebben dierenactivisten al geroepen dat er een dierenholocaust gaande is in Nederland en dat de boeren de daders zijn? Hoe vaak hebben vooraanstaande politici al niet beweerd dat de moslims ‘de nieuwe Joden’ zijn? Hoeveel nazi-vergelijkingen hebben Wilders en Baudet al naar hun hoofd gekregen? Maar nu een boer het zei, was het land te klein; er werd zelfs in de Tweede Kamer een motie over aangenomen! Dat is meten met twee maten.
Toch is de ongelijke behandeling van boeren bij de holocaustvergelijkingen in mijn ogen minder kwalijk dan twee andere verhalen die de ronde deden.
Fakenews?
Om te beginnen verscheen er op 9 december een interview met gebiedsofficier Linda Bregman die beweerde dat veel boeren tijdens de protesten dronken waren geweest. Dit was niet zomaar iemand, deze dame had een leidinggevende functie op de dagen van de protesten en zij sprak namens het Openbaar Ministerie. Een gezaghebbende bron dus. Het was logisch dat de NOS, RTL, het AD, het NRC, Trouw, Omroep West, de Leeuwarder Courant en nog veel meer media dit bericht overnamen.
Maar was dit niet een heel vreemd verhaal?
Twee maanden lang was er geen sprake geweest van dronkenschap bij protesterende boeren, en ineens werd gesteld dat er ‘veel alcohol in het spel’ was geweest.
En dat had NIEMAND tot op dat moment gemerkt? Twee maanden lang had niemand gedacht: goh, wat lopen die boeren te lallen? Niemand had gedacht: wat ruikt het hier naar drank?
Ik heb een beetje rondgevraagd bij mensen die zelf aanwezig waren bij de boerenprotesten, en helemaal niemand herkende dit verhaal. Verschillende mensen wezen erop dat geen boer het in zijn hoofd zou halen om dronken op een trekker te gaan zitten.
Er is een filmpje van een Haagse politieman die heel ontspannen vertelt hoe goed de samenwerking met de boeren verliep bij de organisatie op het Malieveld. Als er ‘veel alcohol’ in het spel was geweest, zou deze agent daar dan geen opmerking over gemaakt hebben? Zou hij dit over het hoofd hebben kunnen zien?
Het is een bizar verhaal waar geen enkel bewijs voor is, en toch vond het Openbaar Ministerie het nodig om dit gerucht in omloop te brengen, en de mainstream media namen het massaal over, zonder er vraagtekens bij te zetten.
Boerenactiegroep Agractie protesteerde in verschillende boerenmedia – Boerenbusiness, Pluimveeweb en Boerderij.nl – maar in de mainstream media kwamen de mensen van Agractie slechts na een uitgebreid verslag van de beschuldigingen aan het woord, en hoe geloofwaardig was hun verweer tegen zo’n gezaghebbende bron?
Het beeld was gevestigd. Veel Nederlanders zijn er nu van overtuigd dat de protesterende boeren ‘veel alcohol’ tot zich hadden genomen.
Dan het zogenaamde spookrijden van de boeren op de A12.
Dit verhaal werd in omloop gebracht door niemand minder dan de Rijksdienst voor het Wegverkeer die op 18 december de volgende tweet stuurde: ‘Nogmaals; houd het veilig! Spookrijden op de #A12 is gevaarlijk. #boerenprotest #OudDijk.’ Dit met een foto van spookrijdende trekkers op de A12. Lees vooral de vele reacties onder deze tweet. Mensen waren woedend, en dat was begrijpelijk. Velen schreven dat de boeren nu hun steun verspeeld hadden.
De boeren konden nog zo hard roepen dat ze in overleg met de politie gehandeld hadden, maar wie gelooft dat als de Rijksdienst voor het Wegverkeer het tegenoverstelde beweert en de politie dit niet tegenspreekt?
Pas VIJF dagen later kwam de politie met een verklaring waarin werd uitgelegd dat de boeren in overleg met de politie tegen het verkeer in hadden gereden.
Het spookrij-verhaal was overduidelijk fakenews en toch is het VIJF dagen blijven staan. Vijf dagen lang was heel Nederland ervan overtuigd dat boeren met hun trekkers levensgevaarlijke toestanden hadden veroorzaakt door op de A12 te gaan spookrijden.
In beide gevallen is een negatief beeld van ‘de boeren’ geschapen en zullen heel veel mensen niet mee hebben gekregen hoe onwaarschijnlijk dit was of dat het later is rechtgezet. Boeren zijn voor hen nu dronkenlappen die spookrijden op de snelweg; dit hebben zij uit betrouwbare bron.
In mijn ogen is dit allebei fakenews: het verhaal over alcoholgebruik is zeer onwaarschijnlijk en wordt nergens ondersteund door aanvullend bewijs, het verhaal over spookrijden is inmiddels onwaar gebleken.
Het kwalijke vind ik vooral dat deze verhalen in omloop werden gebracht door gezaghebbende instituten: het Openbaar Ministerie, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, de Politie. Dat is niet ome Piet die iets roept met een borreltje teveel op.
Reken maar dat door deze gevallen van fakenews de steun onder de bevolking voor de boeren is afgenomen.
Is er een mediacampagne gaande tegen de boeren?
Je zou bijna gaan denken dat de boeren te veel steun hadden bij de bevolking. Dat het ‘narratief’ een beetje bijgestuurd moest worden om te voorkomen dat de boeren te lastig konden worden.
En dat brengt me bij de vraag: is er een mediacampagne gaande tegen de boeren? En zo ja: is die gepusht door de overheid?
Op 28 december kwam Trouw met een groot artikel over hoeveel geld Nederlandse gezinnen wel niet kwijt waren aan de boeren. In het artikel werd niet duidelijk gemaakt dat dit bedrag voor een groot deel naar boeren in andere EU-landen gaat, en dat zelfs binnen Nederland het restant niet alleen naar de boeren gaat. De suggestie: Nederlandse boeren kosten ONS veel geld.
Binnen een dag hadden meerdere bronnen de berekeningen al onderuit gehaald, in één geval zelfs met feiten uit eerdere artikelen van Trouw zelf. De deskundige waar Trouw zich op baseerde legde in een interview met Boerenbusiness uit dat de zaken heel wat genuanceerder lagen, maar hoeveel mensen lezen Boerenbusiness? Buiten de agrarische sector zullen dat er niet veel zijn.
Stichting Agrifacts nam contact op met Trouw en rekende voor dat de Nederlandse boeren minder dan de helft ontvangen van wat de krant beweerd had. Agrifacts eiste rectificatie. Dat weigerde Trouw, al werd wel het artikel aangepast. Resultaat: al die mensen die het artikel al gelezen hadden, zullen niet vermoeden dat Trouw iets heeft aangepast.
En ook als je verder gaat kijken wat er wel of niet aandacht krijgt in de media, dan mag je best spreken van een scheve verdeling. Artikelen die de laatste weken over de boeren verschijnen zijn meestal niet positief over de boeren; ze zijn negatief of op z’n best neutraal.
Nu mogen er natuurlijk kritische artikelen geschreven worden, maar wat staat ertegenover?
Zijn er invoelende reportages over al die honderden boeren die gedwongen waren per 1 januari 2020 te stoppen met hun bedrijf? Mensen die moesten meemaken hoe hun levenswerk langzaam werd doodgedrukt door steeds veranderende regelgeving?
Hoeveel aandacht was er voor de angst bij de boeren toen van hogerhand werd besloten dat de toekenning van fosfaatrechten openbaar moest worden gemaakt? Nu kan iedereen zien hoeveel vee er precies op welk adres staat. Zoals de boeren zeggen: ‘Kunnen dierenactivisten mooi een selectie maken.’ Maar de veiligheid van boeren waar het gaat om agressieve dierenactivisten doet blijkbaar niet ter zake en haalt amper het nieuws.
Zijn er ook meelevende reportages over de beslissing (7 januari) van het CBb over de MKZ-crisis in Kootwijkerbroek? Dit is echt een trauma voor de betrokken boeren, verergerd door de botte opstelling van D66-minister Brinkhorst destijds en daarna door een overheid die alle middelen inzette om vooral nergens verantwoording voor af te hoeven leggen.
En dan zijn er ook nog de ‘lopende zaken’ zoals de bizarre mestwetgeving die niet milieuvriendelijk is en de boeren veel geld kost. Lees dit verhaal eens van boeren die afgelopen zomer (weer eens) 4750 euro kwijt waren aan de regeltjes voor mest.
Is dat niet nieuwswaardig? De overheid vaardigt regels uit die slecht zijn voor het milieu en die de boeren veel geld kosten, terwijl de overheid zelf er rijker van wordt. Welke burger zou dergelijke regelingen accepteren? Maar de boeren moeten het er maar mee doen en het valt op hoe weinig belangstelling hiervoor is. Onrechtvaardigheid is blijkbaar vooral interessant als het om de ‘juiste’ slachtoffers gaat.
En natuurlijk zijn er voorbeelden te vinden van artikelen waarin de kant van de boeren belicht wordt, maar die paar bijdragen wegen niet op tegen het gebrek aan berichten over alle ellende waar de boeren mee te maken hebben. En ze wegen zeker niet op tegen alle scheldpartijen die boeren als vanzelfsprekend over zich heen krijgen omdat ze het gewaagd hebben te klagen.
De steun voor de boeren wordt ondermijnd
De media zijn voor veel mensen hun venster op de wereld, en als de media een eenzijdig beeld geven, krijgen veel mensen dus een eenzijdige mening.
Is dit opzet van de mainstream media? Dat heb ik me serieus afgevraagd.
Ik denk dat de meeste journalisten en columnisten zo ver van de boeren afstaan, dat ze er simpelweg geen betrokkenheid bij voelen. In hun kringen is betrokkenheid bij een schrijver, een migrant of een politicus met verwante ideeën natuurlijker. Ze strijden eerder voor de laatste klimaathype of voor behoud van cultuur en hippe restaurantjes dan voor de leefbaarheid van het platteland.
Als de overheid in die vijver een paar fakenews-stenen laat vallen die goed passen bij het onderbuikgevoel van deze mensen, is succes verzekerd. De golfjes van verontwaardiging kringelen over de hele vijver en de sympathieën rangschikken zich weer in hun natuurlijke orde.
Het resultaat laat zich raden. Waar de steun voor de boeren onder de bevolking op 1 oktober nog 90% bedroeg was die half oktober al gezakt naar 70% en in december naar 55%.
Kenmerkend was de veranderde toon in de brievenrubriek van de Volkskrant. Waar op 17 oktober – naast negatieve inzendingen – nog brieven geplaatst werden waaruit sympathie voor de boeren bleek, was op 20 december de toon alleen nog maar negatief.
Hieronder eerst twee (delen van) brieven van 17 oktober, daaronder twee brieven van 20 december.
Om in die omgekeerde vlaggen een verwijzing naar de NSB te zien, moet je trouwens wel kwaadwillend of misleid zijn. In de zeevaart is zo’n vlag die ondersteboven wordt gevoerd een teken van nood en zo bedoelden de boeren het ook. Maar ach, een lekkere Godwin is nooit weg natuurlijk. Behalve als de boeren hem zelf maken.
Voor velen in de mainstream media zijn nog verklaringen te verzinnen voor hun berichtgeving die niet perse met opzet te maken hebben. Maar als ik naar de overheid kijk, dan kan ik niet in onschuld geloven. Het fakenews dat verspreid werd, riekt naar manipulatie.
De bevoorrechte klasse herstelt de orde
De verrassingsaanval van de boeren heeft iets blootgelegd.
Normaal gesproken kan de gevestigde orde de tijd nemen voor haar manipulaties, maar vreemd genoeg had men de boeren over het hoofd gezien.
Ach… die boeren. Die hebben altijd wat te zeuren, dat zijn we zo gewend. Het is te nat of het is te droog. Het is te koud of het is te warm. Bovendien; ze klagen wel, maar uiteindelijk schikken ze zich altijd weer. Laat ze maar mopperen daar op het platteland, wij in de stad kunnen dat veilig negeren.
En toen lieten de boeren zich niet meer negeren.
Op 1 oktober reden de trekkers naar het Malieveld. Niet het toegestane groepje van 75, maar lange colonnes die al in de nacht over de snelwegen trokken.
Dat was de eerste schok. Maar direct daarna kwam de tweede. De overgrote meerderheid van de bevolking steunde de boeren!
Zweetdruppeltjes bij de gevestigde orde. Hoe kreeg men de geest weer in de fles?
De oplossing was in eerste instantie meebuigen. Een stoet dure auto’s reed naar het Malieveld met daarin deemoedige politici die natuurlijk EIGENLIJK altijd al voor de boeren waren geweest.
Vanzelfsprekend was het medeleven met de boeren maar van korte duur. Wanneer heeft de adel zich ooit werkelijk iets aangetrokken van het volk? Tegenwoordig kan men niet meer botweg zeggen dat het plebs zijn plaats moet kennen, maar in de hoofden van de nieuwe adel werkt het nog net zo als vroeger bij de oude adel.
De boeren moeten zich niet verbeelden dat hun mening ertoe doet in Den Haag en ik vermoed dat er meteen crisisberaad is geweest om de angel uit dit conflict te halen.
Is men zelfs zo ver gegaan om hiervoor bewust fakenews te verspreiden? Het lijkt er wel op.
Wat is het toch vreemd dat veel van de huidige ‘idealisten’ in politiek en media vooral betrokkenheid voelen met slachtoffers die ver weg zijn, nog geboren moeten worden of al lang geleden zijn gestorven. Ze houden sentimentele toespraken over vluchtelingen in verre landen en klimaatslachtoffers van de toekomst, en ze willen excuses aanbieden voor de slavernij. Maar de mensen die NU in Nederland in de knel zitten brandmerken ze met woorden als ‘extreemrechts, klimaatontkenners, racisten.’
Is dat omdat je zo heerlijk kunt zwelgen in schuldgevoel als je diep in je hart weet dat je helemaal geen schuld hebt? En werkt dat lekker als plaatsvervangende empathie zodat je je niet bezig hoeft te houden met waar je WEL verantwoordelijk voor bent?
Voor sommigen lijkt deze zogenaamde empathie zelfs een middel om meer macht naar zich toe te trekken om uit naam van hun ‘idealen’ dictatoriaal te kunnen handelen.
Het wordt tijd dat Nederlanders eens door de retoriek van de heersende klasse en hun vazallen heen gaan kijken.
Zij zijn niet links, en mensen die in opstand komen zijn niet extreemrechts.
Zij zijn de uitbuiters die vooral goed voor zichzelf zorgen, en gewone mensen zijn degenen die voor hun ‘idealen’ op mogen draaien.
Hoeveel er ook gelogen en geframed wordt, laten we daar in elk geval helder over zijn.
Vond je dit artikel goed? Steun Repelsteeltje via repelsteeltje.backme.org
Voor meer artikelen van Repelsteeltje, zie deze link.
Op de hoogte blijven van nieuwe artikelen? Volg me op Twitter.
