Dit is een artikel van Olli Salvatore
Eind december 2019 viel in Bagdad een woedende menigte de Amerikaanse ambassade aan. Gelukkig wisten de ambassadeur en zijn personeel zich te verschansen en bleef het “maar” bij vernielingen en brandstichting in enkele voorvertrekken van het gebouwencomplex.
De Amerikanen haalden opgelucht adem want de uitkomst had veel erger kunnen uitpakken. In 2012 namelijk werd bij een soortgelijke aanval door opstandelingen in het Libische Benghazi de Amerikaanse ambassadeur gedood.
Daadkrachtiger dan Obama
Trump had het in zijn race naar het presidentschap toenmalig buitenlandminister Hillary Clinton altijd kwalijk genomen dat ze niet genoeg zou hebben gedaan om de ambassadeur te beschermen tegen zulke aanvallen. In één adem verweet hij haar werkgever president Obama hetzelfde.
Nu ‘zijn’ ambassadeur onder vuur kwam te liggen in Bagdad kon Trump niet volstaan met een voorzichtige waarschuwing en moest er hard worden opgetreden, om de eigen achterban het verschil te maken met zijn voorganger.
Om te beginnen stuurde hij meteen duizenden extra soldaten naar het gebied, in weerwil van zijn eerdere besluit om de Amerikaanse militaire aanwezigheid in de regio juist af te bouwen. Het tegendeel lijkt nu aan de hand te zijn: Een gestage troepenopbouw blijft maar voortduren, zowel in Koeweit, Saoedi-Arabië als in Irak zelf.
De manschappen die uit Afghanistan werden teruggeroepen kwamen niet thuis maar werden slechts verhuisd naar omliggende landen. Dit alles is tekenend voor Trump’s gekende ‘onvoorspelbaarheid’ die zowat zijn handelsmerk is geworden. Wat vandaag voor hem ‘wit’ is kan morgen ‘zwart’ zijn, en omgekeerd. Zo brengt hij iedere vijand tot wanhoop.
Wraakneming op generaal
Op 3 januari 2020 kwam dan het nieuws naar buiten dat een Amerikaans precisiebombardement een zeven man sterk Iraans konvooi had bestookt dat zich ophield bij de luchthaven van Bagdad. Alle inzittenden kwamen om, waaronder ook het eigenlijke doelwit: De 62-jarige generaal Qassem Soleimani, sinds 1998 bevelhebber van de gevreesde al-Quds brigade, een elite-eenheid van de Iraanse Revolutionaire Garde.
Portret van een terrorist
De adviseurs van Trump hielden Soleimani verantwoordelijk voor de aanval op de ambassade en op tal van andere Amerikaanse doelwitten in het verleden.
De militair genoot een ware heldenstatus in Iran en had een reputatie van bijna mythische proporties. Op jonge leeftijd al had hij zich met glans weten te onderscheiden als commandant in de oorlog tussen Iran en Irak die acht jaar aansleepte.
Zo deed het verhaal de ronde dat toen hij eens gewond was opgenomen in een ziekenhuis hij daar binnen de kortste keren weer de benen nam: Niet om zich naar huis te begeven maar om terug te gaan naar het slagveld en daar de strijd te hervatten. Eén van zijn vele bijnamen luidde dan ook toepasselijk ‘de levende martelaar’.
Bij eigen volk kwam hij qua aanzien in rangorde vlak na de geestelijke leider ayatollah Ali Khamenei te staan en dus voor president Rouhani.
Trump gaf persoonlijk het bevel
Met andere woorden: Indien Trump had besloten om Iraans president Rouhani te laten ombrengen door Amerikaanse speciale eenheden dan zou de wereld angstig de adem hebben ingehouden, beseffend dat een Derde Wereldoorlog dan tot de mogelijkheden behoorde.
Welnu: Ons realiserend dat Qassem Soleimani nog meer vereerd werd dan de officiële leider van het land dan kan je er donder op zeggen dat deze actie hoe dan ook verstrekkende gevolgen zal hebben…
Dat Trump persoonlijk opdracht had gegeven tot de actie was te merken aan de grote Amerikaanse vlag die hij triomfantelijk, zonder verder commentaar, postte op zijn Twitter-account, vlak nadat de taak succesvol was volbracht…
Geschenk aan het regime
In zekere zin kan je stellen dat de liquidatie onbedoeld een cadeau is aan het Iraanse regime dat de laatste maanden in een wankele positie kwam te verkeren nadat steeds meer Iraniërs de straat op trokken om openlijk tegen haar onderdrukker in opstand te komen.
Volgens voorzichtige ramingen zouden daarbij zeker duizenden weerloze burgers het leven hebben gelaten, doodgeschoten door de ordetroepen.
Nu de Amerikanen openlijk hebben toegegeven dat ze van hun ‘levende martelaar’, volksheld Soleimani, nu een échte, dode martelaar hebben gemaakt, valt te vrezen dat alle Iraniërs de rangen sluiten en hun vijandschap niet meer richten op het Iraanse regime maar op hun gemeenschappelijke vijand, de Verenigde Staten.
Disproportioneel?
Verschillende experts in de internationale politiek hebben al aangegeven dat de keuze voor Trump’s wraakoefening volgens hen disproportioneel was en te riskant. Trump’s tegenstanders in eigen land dan weer beweren dat de actie alleen maar bedoeld was om de aandacht af te leiden van de afzettingsprocedure waarin hij verwikkeld zit.
De twee grootste strategische bondgenoten van Iran, te weten Rusland en China, hebben de actie al veroordeeld als zijnde ‘over de schreef’.
De woordvoerster van de VN op haar beurt, Agnes Callemard, meent zelfs te weten dat de actie ingaat tegen het volkenrecht en een schending is van de Irakese soevereiniteit omdat hij niet plaats had in een echte, officiële oorlog, maar gericht was op de uitschakeling van één welbepaald iemand die nog niet in staat van beschuldiging was gesteld, laat staan was veroordeeld.
Los hiervan had Trump ook nagelaten om het Amerikaanse parlement te informeren over de op handen zijnde actie, ongetwijfeld om alle kritiek te slim af te zijn.
Verenigde Staten spelen cavalier seul
Het wordt onderhand een gewoonte bij de Amerikanen om eigengereid vijandige figuren in een ver buitenland op eigen houtje uit te schakelen zonder vooraf te beraadslagen met militaire bondgenoten aangaande de noodzaak of de gepastheid van de beoogde actie.
De eliminatie van Osama Bin Laden of –meer recent en ook op initiatief van Trump– terroristenleider al-Baghadi zijn hier een schoolvoorbeeld van.
Maar terwijl de internationale publieke opinie het unaniem eens was met de stelling dat beide genoemde lieden beter dood waren dan levend omdat hun misdaden tegen de menselijkheid onomstotelijk waren bewezen, baseren de Amerikanen zich in hun oordeel over hun laatste doelwit op aanwijzingen dat Soleimani een hoofdrol speelde in de schimmige wereld van het internationale terrorisme, zonder met harde bewijzen voor de dag te komen die door onpartijdige waarnemers kunnen worden afgetoetst.
Wat hem werd verweten
Omdat Soleimani altijd in het diepste geheim opereerde en geslaagde terreuracties nooit claimde kon hij decennialang z’n gang gaan.
Al hetgeen de VS hem ten laste leggen is wel aannemelijk: Nadat Saddam Hoessein in 2003 in Irak van de macht werd verdreven slaagde Soleimani er in het sektarische geweld in het land aan te wakkeren door de twee derde meerderheid van de sjiieten aldaar (die hetzelfde geloof aanhangen als de Iraniërs) op te zetten tegen de één derde minderheid aan soennieten, waartoe de heersende clan van Saddam Hoessein behoorde.
Het gevolg was een aanhoudende burgeroorlog die nu eens weer sluimert en dan weer opflakkert maar ten allen tijde hetzelfde resultaat nastreeft: De macht en invloed van Teheran in het buurland vergroten.
Met toepassing van dezelfde tactiek wordt Soleimani verantwoordelijk gehouden voor de ontketende burgeroorlog in Yemen, die zowel de regionale Amerikaanse belangen als die van hun bondgenoot Saoedi-Arabië bedreigt.
Tegelijk zou hij training en wapens hebben geleverd aan anti-Israëlische Palestijnse milities én Hezbollah strijders in Libanon. Eveneens zeer succesvol was zijn hulp aan het Syrische regime van Assad, die daardoor in het zadel bleef.
Tevens wordt Soleimani er van verdacht samen te spannen met het bankroete anti-Amerikaanse regime van Venezuela, een plek gevaarlijk dicht in de buurt van de VS.
Mogelijke gevolgen
Critici die zeiden dat Trump met zijn onbesuisde actie een wereldoorlog riskeert werden door de president zelf direct de mond gesnoerd met de bewering dat hij met zijn optreden net een wereldoorlog had voorkomen.
Nog volgens Trump beraamde de generaal vlak voor zijn dood ‘grote terreurplannen’ die vele Amerikaanse soldaten, piloten, mariniers en diplomaten het leven konden kosten. Een soort van Pearl Harbor of 9/11 stunt zeg maar, al trad Trump niet verder in detail.
Naar het waarheidsgehalte van die bewering hebben wij het raden, al roept zij wel herinneringen op aan de bewering destijds dat Saddam Hoessein dringend moest worden uitgeschakeld omdat hij over massavernietigingswapens beschikte…
De Iraniërs hebben al laten weten dat ze de dood van hun geliefde generaal keihard zullen wreken. Trump’s voormalige adviseur Bolton heeft verklaard dat de uitschakeling van Soleimani het voorproefje is van een heuse regime change die Trump eindelijk wil gaan doordrukken, koste wat koste, wellicht om het Islamitische regime te laten plaatsmaken voor een nieuwe gematigde Sjah die zich (hopelijk) inschikkelijk toont voor de Amerikaanse belangen in de regio.
Doch eer het zover is zullen de Iraniërs hun huid duur willen verkopen. Trump heeft al gewaarschuwd dat hij Iran ‘zeer snel en zeer hard zal treffen op 52 verschillende plaatsen’ als ze het in hun hoofd zouden halen om wraak te nemen op Amerikaanse doelwitten in de regio.
Een nieuwe reeks raketbeschietingen op Israël vanuit het roerige Libanon behoort zeker tot de mogelijkheden, alsook aanvallen op olietankers in de straat van Hormuz. Als dat gebeurt dan zal de olieprijs op de wereldmarkt pijlsnel de hoogte in schieten, wat ook de Europeanen zullen voelen aan de pomp natuurlijk.
Nederlandse militairen in actie
Net nu zich dit allemaal afspeelt staat gepland dat een Nederlands fregat naar de straat van Hormuz afreist om daar de kwetsbare handelsschepen te gaan escorteren op hun doorvaart.
Een presentator van het tv-programma Nieuwsuur vroeg aan een expert of het wel verstandig is om Nederlandse militairen uit te zenden nu daar acuut gevaar dreigt? Zijn antwoord: ‘Natuurlijk wel, het is net de opdracht van militairen om gevaren tegemoet te treden en te neutraliseren in plaats van ze uit de weg te gaan. Het is de kerntaak van iedere soldaat.’
Precies! Dat is net wat Trump bedoelde toen hij meermaals op het internationale forum klaagde dat het altijd alleen maar de Amerikanen zijn die steeds de kastanjes uit het vuur halen om de internationale veiligheid te waarborgen, terwijl de overige NAVO landen te huiverachtig zijn om deel te nemen aan de strijd.
Meestal is het meteen het Verenigd Koninkrijk dat in de bres springt –de oudste en trouwste bondgenoot van Amerika– terwijl de rest van Europa gewoonlijk in eerste instantie aan de zijlijn blijft talmen.
Europa in gevaar?
Het bloeddorstige regime in Teheran weet dit ook en daarom zouden slapende terreurcellen in Europa weleens kunnen ontwaken om aanslagen te gaan plegen, om het Iraanse volk dat roept om wraak toch enige vorm van genoegdoening te verschaffen.
Welk Europees land immers zou het aandurven om de oorlog te verklaren aan Iran? Nagenoeg alle Europese landen immers wentelen zich in pacifisme, zelfkastijding en verdraagzaamheid en hebben het allang afgeleerd om patriottisch te zijn en onze eigen mensen en eigendommen te verdedigen tegen gelijk welke vijand.
Mag het verwonderen dat onze EU operette-president Charles Michel beide partijen met timide stem al heeft opgeroepen tot kalmte en de-escalatie?
Als een Amerikaanse president ziet dat zijn land of zijn onderdanen worden aangevallen dan ontpopt hij zich tot een onverschrokken bevelhebber der strijdkrachten en opent hij de tegenaanval.
Als een EU president hetzelfde meemaakt dan haalt hij verslagen een nieuw dossier uit de kast om de geleden schade te noteren… en keert hij terug naar de orde van de dag.
Olli Salvatore
