Zoals u hopelijk allemaal gedaan heeft, heb ik vanochtend mijn stem uitgebracht voor de Provinciale Statenverkiezingen en de Waterschapsverkiezingen.
Toen ik in het stemhokje stond kruiste ik het hokje bij Wouter Weijers aan, de lijsttrekker van het Forum voor Democratie. Ik had besloten Forum te stemmen omdat ik graag Rutte een lesje wil leren, niet specifiek om provinciale thema’s, en ik had me niet verdiept in de kandidatenlijst. Maar ik keek er toch even overheen en zag onderaan, op plekken 13 en 14, de namen van Paul Cliteur en Annabel Nanninga staan.
Dat vond ik opvallend. Natuurlijk is het niet ongebruikelijk bij bijvoorbeeld Europese of Tweede Kamerverkiezingen dat partijen lijstduwers inzetten, maar om bij de provinciale statenverkiezingen van Utrecht de huidige fractievoorzitter van FvD Amsterdam in te zetten vond ik vreemd. Waarom staat iemand die niet in de provincie woont op de kiestlijst voor de provinciale staten?
In eerste instantie dacht ik er weinig van, tot ik een medescribent op Saltmines, onze eigen Ahmed Aarad, zich erover hoorde verbazen dat FvD de kieslijsten niet op haar eigen site had staan. In plaats daarvan wordt van elke provincie de lijsttrekker vermeld en dat is het.
Dat vonden wij vreemd, dus zijn wij even naar OpenState.eu getogen en daar hebben wij alle kieslijsten gedownload.
Omdat we het raar vonden dat Annabel Nanninga in Utrecht op de lijst stond zochten we op haar naam, en wat blijkt: zij staat óók in Noord Holland op de lijst, ook daar achteraan als lijstduwer. En ook Paul Cliteur stond op de Noord Hollandse lijst. Ondertussen bleek Baudet zelf op de lijsten van Noord en Zuid Holland te staan, Theo Hiddema is verkiesbaar in Friesland en Limburg, terwijl Henk Otten op de lijst van Noord Holland en Drenthe staat.
Nou snappen we best het idee achter lijstduwers, maar voor provinciale staten is het een beetje raar, als je kandidaten op de lijst zet die niet eens in de provincie wonen. En dit was ook niet beperkt tot bekende kopstukken als Baudet en Hiddema, ook totaal onbekende namen waren op meerdere lijsten te vinden. Wouter Weijers, de lijsttrekker van FvD Utrecht op wie ik vandaag gestemd had, stond bijvoorbeeld in Gelderland op plaats 14.
In totaal bleken er maar liefst 37 kandidaten van FvD zich in meerdere provincies verkiesbaar te hebben gesteld. Omdat wij ons afvroegen of dit volgens de regels was, belden we even met de Kiesraad, waar een vriendelijke vrouw ons te woord stond en uitlegde dat in principe alléén mensen die in de provincie wonen verkiesbaar zijn. De enige uitzondering die daarop mogelijk is, is voor mensen die een verklaring ondertekenen dat ze de intentie hebben om na de verkiezingen naar die provincie te verhuizen en aan het orgaan zelf is hoe zij daarmee na de verkiezingen omgaan.
Met andere woorden, 37 kandidaten voor Forum voor Democratie hebben tegenover de lokale kiesraden (elke provincie heeft zijn eigen kiesraad) verklaard van plan te zijn naar die provincie te verhuizen na de verkiezingen. Iets dat ze overduidelijk niet van plan zijn, gezien het feit dat ze ook al verkiesbaar zijn in de provincie waar ze al wonen.
Waarom Forum dit heeft gedaan is niet duidelijk, mogelijk hoopte men op deze manier langere kieslijsten te krijgen. Dit is natuurlijk ook best wel raar, aangezien Forum trots pronkt met het gegeven dat de partij maar liefst 33,000 leden heeft op het moment van schrijven. Dan zou je toch denken dat er genoeg mensen te vinden zijn om in elke provincie 20 unieke personen uit die provincie te selecteren toch?
Of zou dit soms te maken hebben met het feit dat Thierry Baudet, ondanks zijn gehamer op “meer democratie en referenda”, er in de praktijk niet zou van houdt als mensen binnen zijn partij een andere mening hebben? Immers, in 2017 ontbond Baudet al de toen bestaande provinciale structuur van Forum voor Democratie, om zo zelf de regie in handen te krijgen over de organisatie van lokale fracties.
En nu zijn er dus plotseling te weinig geschikte kandidaten, blijkbaar.
In ieder geval lijkt het sterk alsof het Forum niet wilde dat we hier achter kwamen, aangezien ze hun kieslijsten zijn niet op hun site hebben gepubliceerd, en we die via Open State moesten achterhalen.
We hebben het, voor de zekerheid, even vergeleken met verschillende andere partijen, om te kijken of dit misschien doodnormaal was, maar dat was het overduidelijk niet. Bij de VVD en de PVV was er geen enkele kandidaat die op twee provinciale lijsten stond.
Is het dan misschien onervarenheid? Dat zou ook gek zijn, aangezien de nieuwkomers van Code Oranje ook nergens dezelfde kandidaat op twee lijsten zetten.
De enige andere partij die we konden vinden die dit deed was DENK, en dan op veel kleinere schaal: slechts zeven DENKers waren in twee provincies verkiesbaar. Bij DENK ging het om kopstukken die als lijstduwer werden ingezet, zoals Tunahan Kuzu (Noord en Zuid Holland), Selcuk Ozturk (Noord Brabant, Limburg) en Farid Azarkan (Gelderland, Noord Holland).
Dit is natuurlijk allemaal prima binnen de regels, die zeggen immers alleen maar dat je net moet doen alsof je wilt plaatsnemen in de Provinciale Staten, niet dat je dat ook hoeft te menen. Desondanks kunnen we het natuurlijk gewoon misleiding noemen, als een kieslijst vol staat met mensen die niet in de provincie wonen, en ook niet de intentie hebben om daar te gaan wonen. Als FvD straks groot succes heeft en tien zetels haalt in elke provincie, wordt het een ontzettend giswerk om erachter te komen wie er in welke Statenfracties gaan komen.
Journalist Chris Aalberts verwonderde zich vanochtend al over de korte lijsten van Forum voor Democratie in vele provincies:
Nu weten we dus hoe Forum heeft geprobeerd dit probleem op te vangen en te voorkomen dat er in sommige provincies te weinig kandidaten zijn om de zetels te vullen: gewoon elke lijst aanvullen met kandidaten uit andere provincies.
En als er dan bijvoorbeeld in Gelderland onverwacht veel zetels gewonnen worden en in Utrecht weinig, kan de lijsttrekker van Utrecht, Wouter Weijers, afzien van zijn zetel in Utrecht en plaatsnemen in Gelderland. Zodat iedereen die in Utrecht op hem heeft gestemd, zoals ikzelf, vervolgens een ander voor hem in de plaats krijgen in de Provinciale Statenfractie.
In hoeverre dit de regels overtreedt is niet helemaal duidelijk, maar het is veelzeggend hoe geheimzinnig FvD deed over haar kieslijsten. Blijkbaar snapt men daar ook wel dat het, zacht gezegd, niet helemaal kies is om straks, na een verkiezingssucces, allerlei kandidaten te gaan verhuizen van de ene provincie naar de andere om de zetels te kunnen vullen. Wat er dan nog overblijft van de lijsten die FvD ons vandaag presenteerde, is niet in te schatten.
Of misschien valt het allemaal wel mee, en staat er naast de piano van Thierry een kloonmachine waar straks Annabel Nanninga en Theo Hiddema naar binnen stappen, zodat Nanninga2 en Hiddema2 straks kunnen plaatsnemen in de statenfracties van Utrecht en Friesland.
Maar ik denk het niet.
